Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής συζήτησε τη Δευτέρα την ανάγκη προστασίας του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης και δημιουργίας στα σχολεία και τη στάση του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού, και Νεολαίας, όπως αυτή διαμορφώνεται μέσα από γεγονότα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, έπειτα από εισήγηση των βουλευτών Ειρήνης Χαραλαμπίδου, Γιώργου Κουκουμά, Άριστου Δαμιανού και Αλεξάνδρας Ατταλίδου, και στην παρουσία του Υπουργού Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Πρόδρομου Προδρόμου. Δεν υπάρχει θέμα Γαβριήλ, αλλά υπάρχει θέμα διώξεων που θυμίζουν άλλες εποχές και τις οποίες ανέτρεψε η κοινή γνώμη, είπε η Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ειρήνη Χαραλαμπίδου, σε δηλώσεις μετά από τη συνεδρία της Επιτροπής. Ο Υπουργός Παιδείας, στις δικές του δηλώσεις είπε ότι «μιλάμε για ένα καλλιτέχνη ο οποίος έχει κριθεί από το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού; Όχι. Μιλάμε για ένα διευθυντή σχολείου και εδώ δεν πρέπει να γίνεται αυτό το ολίσθημα». Συνεχίζοντας, ο κ. Προδρόμου είπε ότι βεβαίως, όλοι οι καλλιτέχνες έχουν το απόλυτο δικαίωμα ακόμα και να δημιουργούν έργα τέχνης που να προσβάλουν ή να θίγουν. «Είναι, όμως, αυτό ένα άλλο θέμα. Τα ερωτήματα είναι απλά. Μπορεί ένας καλλιτέχνης να δημιουργεί ακόμα και με τρόπο που να θίγει και να προσβάλει πρόσωπα και θεσμούς; Βεβαίως και μπορεί. Μπορεί ένας διευθυντής σχολείου να είναι ερασιτέχνης καλλιτέχνης ταυτόχρονα; Ερασιτέχνης γιατί η κύρια ιδιότητα του είναι διευθυντής σχολείου. Μπορεί να είναι ερασιτέχνης καλλιτέχνης. Θα πρέπει ένας διευθυντής σχολείου να τηρεί τους κανονισμούς σχετικά με τη θέση του και την λειτουργία του σχολείου και όσα προβλέπονται στα σχέδια υπηρεσίας; Ναι θα πρέπει. Οπωσδήποτε», συμπλήρωσε. Ξεκαθάρισε, επίσης, ότι θα πρέπει ένας διευθυντής σχολείου, που είναι ταυτόχρονα ερασιτέχνης καλλιτέχνης, να τηρεί τους κανονισμούς, γιατί είναι πρώτα διευθυντής και έπειτα ερασιτέχνης καλλιτέχνης. «Θα πρέπει, από τη στιγμή που διεκδίκησε σε ανταγωνιστική διαδικασία μάλιστα και κατάφερε να κερδίσει τη θέση διευθυντή σχολείου να γνωρίζει ότι υπηρετεί με βάση τους κανονισμούς και τα σχέδια υπηρεσίας της θέσης που διεκδίκησε. Μπορεί ένας διευθυντής σχολείου, ο οποίος υπηρετεί και είναι ταυτόχρονα και ερασιτέχνης καλλιτέχνης να προσβάλει και να θίγει με την τέχνη πρόσωπα και θεσμούς; Δεν μπορεί, από τη στιγμή που παραβιάζει κανονισμούς. Άρα, λοιπόν είναι ένα πράγμα η απόλυτη ελευθερία της τέχνης και των καλλιτεχνικών και είναι άλλο πράγμα η λειτουργία των αξιωματούχων στο εκπαιδευτικό σύστημα», πρόσθεσε. Ο Υπουργός Παιδείας είπε ότι στην Επιτροπή αρχικά κατέθεσε την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, θεωρώντας ότι θα μπορούσε το θέμα να θεωρηθεί ότι είχε λήξει, η Επιτροπή όμως, σημείωσε, ζήτησε να συνεχιστεί η συζήτηση. «Πολύ ευχαρίστως να συζητήσουμε σε οποιαδήποτε στιγμή την ελευθερία των καλλιτεχνών, την απόλυτη ελευθερία να δημιουργούν, που κανείς δεν μπορεί και δεν θέλει να περιορίσει, αλλά να μην συγχύζουμε την ελευθερία καλλιτεχνικής έκφρασης με την λειτουργία ενός αξιωματούχου διευθυντή σε σχολείο. Και τα δύο μπορούν να συντρέχουν με τη σωστή όμως προσέγγιση και την τήρηση των υποχρεώσεων που έχει ο καθένας μας», σημείωσε. Σε ερώτηση αν έχει λάβει επιστολή για το συγκεκριμένο θέμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κ. Προδρόμου είπε ότι αυτό έχει συμβεί πριν από πάρα πολλούς μήνες, όχι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Κάποιοι είχαν θέσει εκεί το θέμα, ταυτόσημα με τις διαμαρτυρίες και τους ισχυρισμούς που είχαμε στην Κύπρο και αυτή η επιστολή έχει απαντηθεί. Δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο. Έχει απαντηθεί με τη λογική, την οποία έχουμε εκθέσει πάρα πολλές φορές. Ότι δεν πρόκειται για ένα καλλιτέχνη. Πρόκειται για ένα διευθυντή σχολείου, υπάρχουν κανονισμοί, υπάρχουν σχέδια υπηρεσίας και αν κάποιοι επιθυμούν να κάνουν πρόταση για παράδειγμα να καταργηθούν οι κανονισμοί, ευχαρίστως να το συζητήσουμε. Δεν έχω ακούσει όμως μια τέτοια πρόταση… Άρα, λοιπόν θα πρέπει να αποφασίσουμε. Αυτός ο κανονισμός πρέπει να υπάρχει ή να τον καταργήσουμε ; Να καταργηθεί ο κανονισμός που λέει ότι τα σχολεία πρέπει να συνεργάζονται με την Εκκλησία; Ή το ένα ή το άλλο», πρόσθεσε. Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, σε δηλώσεις της είπε ότι δεν υπάρχει θέμα Γαβριήλ. «Υπάρχει θέμα διώξεων που θυμίζουν άλλες εποχές και τις οποίες ανέτρεψε η κοινή γνώμη, εξ ου και οι αλλοπρόσαλλοι χειρισμοί που ακολούθησαν τις καθολικές αντιδράσεις της κοινωνίας. Να πούμε ότι ερωτήματα που υποβάλαμε δεν απαντήθηκαν και κατά πόσο αυτή η απόφαση για δίωξη του εκπαιδευτικού καλλιτέχνη έγινε μετά την επιστολή του Αρχιεπισκόπου και είναι να απορεί κανείς, αν ο Αρχιεπίσκοπος καθορίζει πώς ενεργεί το Υπουργείο Παιδείας. Έχουμε υποβάλλει γραπτώς ερωτήματα, τα οποία θα επιμένουμε να απαντηθούν και να αποσταλούν οι απαντήσεις με τον πλέον δεσμευτικό τρόπο στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», συμπλήρωσε. Η κα. Χαραλαμπίδου είπε ότι μόνο το Υπουργείο σήμερα υπερασπίστηκε τους χειρισμούς του και ένας πολιτικός χώρος συγκεκριμένος. «Όσον αφορά σε άλλο πολιτικό χώρο είναι προφανές ότι είναι τόσο τεράστιες οι διχογνωμίες που με τη διαχείριση του ο Υπουργός κατάφερε να διχάσει το κόμμα. το οποίο υποστηρίζει», πρόσθεσε. «Παραβιάστηκαν κανονισμοί. Μα με ποιο τρόπο;. Δεν μας είπαν πώς κατά την άποψη τους παραβιάστηκαν αυτοί οι κανονισμοί. Ακούγαμε επανάληψη των ίδιων και των ίδιων θέσεων που είδαμε να δημοσιοποιούνται. Η Δημοκρατία είναι ένα υπέρτατο αγαθό και το ουσιώδες συστατικό της Δημοκρατίας είναι η ελευθερία λόγου. Ακόμα κι αν αυτός σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται προσβλητικός, δεν συζητούμε για το περιεχόμενο της τέχνης του κ. Γαβριήλ», σημείωσε. Όπως είπε, η τέχνη δεν μπορεί να δέχεται περιορισμούς και ο καθένας μπορεί να έχει την άποψη του για αυτό που βλέπει. «Συζητούμε για το τρόπο που επιχείρησαν να τον διώξουν. Συζητούμε για τον τρόπο που επέλεξαν να τον φιμώσουν, απειλώντας τον με τη δουλειά του. Είναι ελεύθερος ένας εκπαιδευτικός καλλιτέχνης εκτός του σχολείου να δημιουργεί και να προκαλεί το σύστημα. Έτσι βελτιώνεται μια κοινωνία. Μέσα από την κριτική. Μέσα από την κριτική σκέψη, αλλιώς μια κοινωνία θα μείνει στάσιμη. Και θεωρώ ότι μέσα από όλες αυτές τις αντιδράσεις, την αρθρογραφία, το διάλογο, ως κοινωνία κάναμε βήματα μπροστά. Και κάποιοι θα σκεφτούν δύο φορές την επόμενη φορά όταν θα επιχειρήσουν να λειτουργήσουν με αυθαιρεσία και αυταρχισμό. Και αυτό που θέλουμε να αναπτύξουμε και στην εκπαίδευση μας, δεν είναι πρότυπα ακρότητας και δίωξης, αλλά να καλλιεργήσουμε την κριτική και ελεύθερη σκέψη», συμπλήρωσε. Σε παρατήρηση ότι ως ευαίσθητη σε θέματα δικαιωμάτων των γυναικών , δεν την ενόχλησαν κάποιοι πίνακες του κ. Γαβριήλ και συγκεκριμένα ένας που δείχνει ένα γυναικείο σώμα με μορφή σκύλου, η κα. Χαραλαμπίδου απάντησε ότι «πάρα πολλοί καλλιτέχνες διαχρονικά -και στο σπίτι μου έχω πίνακα πολύ διάσημου Γάλλου ζωγράφου-, κατά καιρούς έχουν κάνει αναπαράσταση γυναικείων σωμάτων και ανδρικών σωμάτων, με άλλες μορφές στο κεφάλι».
«Εξαρτάται πώς αντιλαμβάνεται ο καθένας κάποια πράγματα και είναι άκρως υποκειμενική η αντίληψη. Προσωπικά έχω δακρύσει μπροστά σε ένα πίνακα του κ. Γαβριήλ, όταν είδα την Παναγία να αγκαλιάζει ένα μετανάστη. Η έννοια της θρησκείας δεν εκφράζεται μέσα από 300 χιλιάδες του Μαλαισιανού, εκφράζεται μέσα από την αγάπη. Αυτό μας δίδαξε ο Χριστιανισμός και τα πρόσωπα δεν εκπροσωπούν την θρησκεία…Αν τούτη η Κυβέρνηση είχε τόση ευαισθησία σε αυτά, δεν θα επιχορηγούσε σεξιστικό κατασκεύασμα με χρήματα του φορολογούμενου το οποίο προκάλεσε αλλεπάλληλες συνεδριάσεις της αρμόδιας Επιτροπής στο παρελθόν, επειδή η μητέρα του ήταν Δημοτική Σύμβουλος του Συναγερμού στο Δήμο Λευκωσίας», πρόσθεσε. Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ Σωτήρης Ιωάννου, σε δηλώσεις του ανέφερε ότι σκοπίμως η συζήτηση μετατοπίστηκε στα περί ελευθερίας της έκφρασης και της τέχνης. «Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό το οποίο κατηγορείται και διέπραξε ο συγκεκριμένος καθηγητής είναι το γεγονός ότι παραβίασε τους ίδιους τους κανονισμούς του Υπουργείου Παιδείας και για αυτό ακριβώς το λόγο ελέγχεται από την πειθαρχική επιτροπή, η οποία διορίστηκε. Κακώς, κατά τη δική μας άποψη, το Υπουργικό Συμβούλιο απέσυρε την πειθαρχική έρευνα, αφού στέλνουμε εντελώς λανθασμένα μηνύματα στους πολίτες», πρόσθεσε. Σε μια ευνοούμενη πολιτεία, συνέχισε ο κ. Ιωάννου, υπάρχουν νόμοι, υπάρχουν κανονισμοί και δεν μπορεί κανένας να εξαιρείται από αυτούς. «Ειδικότερα, όταν πρόκειται για διευθυντή σχολείου, ο οποίος μέσα από το παράδειγμα του θα έπρεπε να διδάσκει και να παιδαγωγεί τους ίδιους τους μαθητές», σημείωσε. Η Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, είπε ότι η τέχνη και η επιστημονική έρευνα είναι ελεύθερες. «Η ελευθερία της τέχνης και της καλλιτεχνικής έκφρασης θα κριθεί δια μέσων των χρόνων αν είναι πραγματική τέχνη ή όχι. Εδώ δεν συζητούμε τα έργα του κ. Γαβριήλ αν έχουν καλλιτεχνική ή όχι αξία. Αυτό θα το δείξει ο χρόνος. Εδώ συζητούμε αν είχε το δικαίωμα ο κ. Γαβριήλ όταν είναι στο σπίτι του να ζωγραφίζει, εφόσον σπούδασε καλές τέχνες και να ζωγραφίζει ότι θέλει. Εδώ συζητούμε ποιος έκανε την καταγγελία, ποιοι παρέμβηκαν και ποιος πήρε την απόφαση από το Υπουργείο Παιδείας», σημείωσε. Όπως είπε, «εγώ δεν θα κρίνω την τέχνη του κ. Γαβριήλ. Δεν με ενδιαφέρει να κρίνω την τέχνη. Δεν είμαι κριτικός τέχνης. Αυτό θα φανεί στο βάθος του χρόνου αν αυτός ο καλλιτέχνης έχει πραγματική καλλιτεχνική αξία το έργο του».«Εκείνο που συζητάμε είναι αν έχει το δικαίωμα να ζωγραφίζει ότι θέλει και εγώ πιστεύω ότι όπως ελέγχθηκε πολλές φορές, μπορώ να διαφωνώ μαζί σου, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμα σου να λες και να εκφράζεις αυτό που πιστεύεις. Περί δημοκρατίας είναι ο λόγος και θεωρώ ότι θεσμοί, οι οποίοι παρεμβαίνουν σε άλλους θεσμούς στέλνοντας επιστολές και ζητώντας την απόλυση καθηγητού δεν εξυπηρετούν το έργο για το οποίο υπάρχουν. Το έργο τους είναι άλλο και θεωρώ ότι στην προκειμένη περίπτωση έσφαλαν και θεωρώ ότι η Βουλή θα πρέπει με ξεκάθαρο τρόπο να κατοχυρώσει το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και στην τέχνη», συμπλήρωσε. Ο ζωγράφος και εκπαιδευτικός Γιώργος Γαβριήλ, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής είπε ότι αποφοίτησε από Σχολή Καλών Τεχνών και πρόσθεσε ότι αφουγκράζεται το τι γίνεται στην κοινωνία και το εκφράζει μέσα από τα έργα του. «Και δεν μπορούμε να περιορίσουμε την τέχνη. Δεν υπάρχει καμία σύγκρουση με τα καθήκοντα μου ως διευθυντής Μέσης . Εδώ το Υπουργείο με επιχορηγεί να συμμετέχω σε Μπιενάλε στο εξωτερικό και μάλιστα το 2013 με βράβευσε για τη φωτογραφική επιμέλεια σε βιβλίο», πρόσθεσε. Ο Πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Κύπρου Γιώργος Φράγκος, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής είπε ότι η ΕΣΚ, από θέσεις αρχής κινούμενη , έχοντας πάγιες τοποθετήσεις που εκπηγάζουν από το καταστατικό της, τάσσεται αναφανδόν υπέρ της ελευθερίας έκφρασης όπου και όταν αυτή ασκείται. «Ως εκ τούτου, με το που εμφανίστηκε στη δημοσιότητα το θέμα με τα δημοσιολογικού χαρακτήρα έργα του ζωγράφου και εκπαιδευτικού Γιώργου Γαβριήλ, για την Ένωση Συντακτών δεν υπήρχε κανένα δίλημμα. Είμαστε στο πλευρό του καλλιτέχνη. Η τέχνη δεν διώκεται, δεν καταδιώκεται αλλά αναδεικνύεται ή καταβαραθρώνεται με την καταδίωξη ή την απαξίωση της καλλιτεχνικής κριτικής και της αποδοχής ή απόρριψης της από το κοινό», πρόσθεσε. Ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών Ανδρέας Δημητρίου είπε, μεταξύ άλλων, ενώπιον της Επιτροπής, ότι η πολιτεία οφείλει όχι μόνο να προστατεύει αλλά και να διδάσκει την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης, διότι η κοινωνική πρόοδος εξαρτάται και από αυτήν. Σημείωσε ότι δεν επιτρέπεται η δίωξη κανενός για τις απόψεις του και για την καλλιτεχνική τους έκφραση. Ο κοσμήτορας της Σχολής Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΤΕΠΑΚ Αντώνης Δανός, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής είπε ότι το γεγονός ότι ο κ. Γαβριήλ είναι διευθυντής δεν ακυρώνει την ιδιότητα του ως καλλιτέχνη.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Πλημμύρισε ο κυκλικός κόμβος Πολεμιδιών (ΒΙΝΤΕΟ)
Ασυνείδητοι κυνηγούν δίπλα σε σπίτια, κινδυνεύουν ζωές
