Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων μπορεί να σώσει ανθρώπινες ζωές, αφού 238 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Κύπρο το 2017 λόγω ρύπων που εκλύθηκαν από οχήματα και πηγές θέρμανσης Όπως αναφέρεται σε δελτίο Τύπου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, οι ανθρωπογενείς εκπομπές οξειδίων του αζώτου (ΝΟx) και αιωρούμενων μικροσωματιδίων (PM2.5) προέρχονται κατά 45% και 24% από τα οχήματα και την θέρμανση αντίστοιχα. Η Κύπρος μάλιστα, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, το 2018 είχε τη δεύτερη ψηλότερη συγκέντρωση ΝΟx σε όλη την Ευρώπη. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας προσομοίωσαν τους πιο πάνω ρύπους στο αστικό κέντρο της Λευκωσίας κατά την περίοδο Ιανουαρίου–Σεπτεμβρίου 2017 σε ωριαία βάση, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η εφαρμογή πολιτικών όπως είναι η απαγόρευση των πετρελαιοκίνητων ιδιωτικών και ελαφρών οχημάτων και η απόσυρση όλων των αυτοκινήτων κατηγορίας EURO 5 και κάτω θα οδηγούσε σε μείωση των NOx κατά 70%. Κατά συνέπεια αυτού, το 2017, οι πρώιμοι θάνατοι λόγω των οξειδίων του αζώτου θα μπορούσαν να μειωθούν από 238 σε 73. Εξίσου ενδιαφέρον είναι και το συμπέρασμα της έρευνας ότι η απαγόρευση χρήσης των τζακιών θα περιόριζε τα μικροσωματίδια κατά 20%. Η ομάδα του εργαστηρίου Marine & Carbon Lab (www.carbonlab.eu) χρησιμοποίησε το μοντέλο GRAL® για να εκτιμήσει τις μεταβολές στη συγκέντρωση των ρύπων και τις επιπτώσεις των σωματιδίων στην ανθρώπινη υγεία. Μερικά από τα σενάρια που μελετήθηκαν συμπεριλάμβαναν την απαγόρευση των πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων, την διείσδυση ηλεκτρικών οχημάτων, την μείωση του ορίου ταχύτητας καθώς και την κατάργηση χρήσης τζακιών. Οι περιοχές που εξετάστηκαν αφορούσαν τους Δήμους Στροβόλου, Έγκωμης, Αγλαντζιάς, Λακατάμιας και Λευκωσίας. Οι προσομοιώσεις στηρίχθηκαν σε μετεωρολογικά δεδομένα και μετρήσεις ρύπων από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας καθώς και σε στοιχεία που αφορούσαν την ταχύτητα και την κατηγορία των οχημάτων από το Τμήμα Δημοσίων Έργων σε κύριους οδικούς άξονες. Κατά τους μήνες Ιανουάριο, Φεβρουάριο και Μάρτιο εκτιμήθηκαν οι ρύποι λόγω θέρμανσης. Συνολικά, μοντελοποιήθηκαν 21 κύριες οδικές αρτηρίες και 1.218 κτήρια. Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων των ρύπων σε σχέση με τις πραγματικές μετρήσεις είχαν απόκλιση μικρότερη του 3%.
Συγκεκριμένα, εκτιμήθηκαν οι συγκεντρώσεις ΝΟx και τα PM2.5 εντός της πόλης της Λευκωσίας για 9 διαφορετικά σενάρια. H μεγαλύτερη μείωση στα οξείδια του αζώτου προήλθε από συνδυασμό πολιτικών όπως είναι η απαγόρευση των πετρελαιοκίνητων ιδιωτικών και ελαφρών οχημάτων και η απόσυρση όλων των αυτοκινήτων κατηγορίας EURO 5 και κάτω. Σχετικά με τα μικροσωματίδια, ουσιαστική συμβολή θα είχε η απαγόρευση των οχημάτων κατηγορίας EURO 5 και κάτω, που θα μείωνε τους πρώιμους θανάτους λόγω PM2.5 κατά 14%. Η κατάργηση πετρελαιοκίνητων οχημάτων και τζακιών οι πιο υποσχόμενες λύσειςΕπιπλέον η έρευνα εκτίμησε τις μελλοντικές επιπτώσεις των ρύπων στην Κύπρο μέχρι το 2030. Για αυτό τον σκοπό έγινε η παραδοχή ότι η τροχαία κίνηση στους δρόμους θα κυμαίνονταν στο ±20% σε σχέση με το 2017. Επιπρόσθετα, εξετάστηκαν 4 διαφορετικά σενάρια ανάμεσα τους η ένταξη ηλεκτρικών αυτοκινήτων κατά 80% στον στόλο οχημάτων της Κύπρο. Το πιο σημαντικό εύρημα της έρευνας ήταν ότι ακόμη και με αύξηση της τροχαίας κίνησης στους δρόμους κατά 20%, η απαγόρευση χρήσης των τζακιών θα μείωνε τα μικροσωματίδια κατά 20%. Όσον αφορά τα οξείδια του αζώτου, η κατάργηση των πετρελαιοκίνητων οχημάτων θα είχε μεγαλύτερη επίπτωση από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η έρευνα αποσκοπούσε στην εκτίμηση των επιπτώσεων στην υγεία των κατοίκων της πρωτεύουσας από τις πηγές θέρμανσης και τα οχήματα. Η πιο υποσχόμενη λύση που μπορεί να συρρικνώσει δραστικά τα επίπεδα των μικροσωματιδίων αφορά την απαγόρευση της χρήσης των τζακιών. Σχετικά με τα οξείδια του αζώτου που ταλανίζουν το νησί χρειάζονται τολμηρές αποφάσεις αφού πρέπει να δοθούν κίνητρα για απόσυρση των παλαιών και των πετρελαιοκίνητων ιδιωτικών και ελαφριών οχημάτων. Βέβαια η μείωση των πρώιμων θανάτων λόγω ΝΟΧ κατά 70% αποτελεί ίσως το ισχυρότερο κίνητρο. Τα αποτελέσματα της έρευνας, που χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, δημοσιεύτηκαν στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Environmental Research: https://bit.ly/3I3BgA6 Στην μελέτη συμμετείχαν o Ευάγγελος Δημητρίου και ο Δρ Κωνσταντίνος Χατζηστάσου. Περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται αναρτημένες στο: www.carbonlab.eu
