Η πρόθεση της πολωνικής κυβέρνησης να θέσει υπό τον έλεγχο την δικαστική εξουσία και δη το Ανώτατο Δικαστήριο, οδηγεί τη χώρα σε κρίση προκαλώντας την έντονη ανησυχία των Βρυξελλών. ‘Όλα άρχισαν μετά την υπερψήφιση από το κοινοβούλιο της χώρας του νομοσχεδίου, το οποίο μεταξύ άλλων επιτρέπει στον Υπουργό Δικαιοσύνης, να αντικαταστήσει τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου με δικαστές της επιλογής του.

Οι τροποποιήσεις έχουν περάσει από την Βουλή της χώρας, όμως χρειάζονται έγκριση από τον Πρόεδρο. 

Οι αλλαγές 

Το δικαστικό σύστημα της Πολωνίας χαρακτηρίζεται ως αργό και οι μεταρρυθμίσεις είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίες. Το ζήτημα που προκύπτει είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις που προτείνονται ενισχύουν τις δυνατότητες του Υπουργού Δικαιοσύνης, πράγμα που έχει θέσει σε εγρήγορση την Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι και τις ΗΠΑ. 

Η πρώτη μεταρρύθμιση απαιτεί από το συμβούλιο του Ανωτάτου Δικαστηρίου να παραιτηθεί έτσι ώστε να αποφασίζει ο Υπουργός Δικαιοσύνης ποιος θα διορίζεται.

Η δεύτερη, δίνει στους πολιτικούς την εξουσιοδότηση να αποφασίζουν ποιος θα είναι μέλος στο Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο. Ενώ η τρίτη αλλαγή δίνει την δυνατότητα στον Υπουργό Δικαιοσύνης να αποφασίζει τους δικαστές στα κατώτατα δικαστήρια. 

Το βέτο

«Ως πρόεδρος, δεν αισθάνομαι πως αυτός ο νόμος θα ενισχύσει την αίσθηση της Δικαιοσύνης». Αυτό δήλωσε ο Πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα, σε πρόσφατο τηλεοπτικό διάγγελμα ενώ τόνισε πως δεν θα πρέπει να έχει τόσο ευρείες αρμοδιότητες ο υπουργός Δικαιοσύνης της χώρας. «Αυτοί οι νόμοι πρέπει να τροποποιηθούν».

Έτσι, κρατώντας αυτή τη στάση ο Ντούντα θα ασκήσει βέτο στα δύο από τα τρία σημεία της  δικαστικής μεταρρύθμισης, αιφνιδιάζοντας αρκετούς. Όπως ανέφερε, έχει συμβουλευτεί αρκετούς ειδικούς πριν πάρει την απόφαση του, συμπεριλαμβανομένου δικαστές, κοινωνιολόγους, πολιτικούς μέχρι και φιλόσοφους. 

Οι αντιδράσεις 

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει προειδοποιήσει πως θα υπάρξουν κυρώσεις σε περίπτωση που περάσουν οι μεταρρυθμίσεις. Ο ίδιος ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και πρώην Πρόεδρος της Πολωνίας Ντόναλντ Τούσκ, τόνισε πως “αν περάσουν οι νόμοι, θα αποτελεί μαύρο σενάριο που θα οδηγήσει σε περιθωριοποίηση της Πολωνίας στην Ευρώπη”.

Σημειώνεται ότι ο Πρόεδρος έχει απορρίψει την πρόσκληση του Ντόναλντ Τούσκ για να συζητήσουν σχετικά με την κρίση. 

Το “ναι” της Βουλής για τις τροποποιήσεις οδήγησε χιλιάδες κόσμο να βγει στους δρόμους για να διαδηλώσει κατά των αλλαγών. Από την Βαρσοβία, την Κρακοβία μέχρι το Γκντανσκ οι δρόμοι έχουν γεμίσει διαδηλωτές.