Στο τρίπτυχο κράτους δικαίου, διαφάνειας και λογοδοσίας βασίζονται τα μέτρα της Κυβέρνησης για πάταξη της διαφθοράς, τα οποία παρουσίασαν και επεξήγησαν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, η Υπουργός Δικαιοσύνης Έμιλυ Γιολίτη και ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Παναγιώτης Σεντώνας.

Τα μέτρα στηρίζονται σε τρεις βασικούς πυλώνες:

Πρώτος Πυλώνας: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΣΗ – ΠΡΟΛΗΨΗ

1. Ουσιαστική ενίσχυση των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου σε όλα τα Υπουργεία και Οργανισμούς δημοσίου δικαίου, Ανεξάρτητες Υπηρεσίες και άλλους φορείς.

• Καθορισμός σημείων επαφής πολιτών στις Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου και λειτουργία παγκύπριας τηλεφωνικής γραμμής καταγγελιών και παροχής πληροφοριών.
• Αυξημένοι έλεγχοι σε τομείς υψηλού κινδύνου όπως οι δημόσιες προμήθειες, η υγειονομική περίθαλψη, τα αναπτυξιακά έργα, οι άδειες και οι αποφάσεις αλλαγής χρήσης της γης κ.ά.
• Η χαρτογράφηση δομών, αρμοδιοτήτων και τομέων δράσης για όλους τους φορείς που ασχολούνται με την πρόληψη και την καταστολή διαφθοράς.

2. Εκπαίδευση και επιμόρφωση με εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα σε λειτουργούς και διευθυντικά στελέχη του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα

3. Υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με Ακαδημαϊκά Ιδρύματα του τόπου, με στόχο την άντληση εμπειρογνωμοσύνης και την ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων/πρακτικών πρόληψης και καταστολής της διαφθοράς.

4. Δράσεις ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και καλλιέργειας συνείδησης μηδενικής ανοχής σε φαινόμενα διαφθοράς. Συνεργασία μεταξύ κρατικών και μη κρατικών φορέων σε θέματα εκπαίδευσης και ενημέρωσης της κοινωνίας ενάντια στη διαφθορά.

5. Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση μαθητών και φοιτητών για θέματα διαφθοράς: Εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλες δράσεις ευαισθητοποίησης για θέματα διαφθοράς σε δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

6. Διακήρυξη Νέων κατά της Διαφθοράς: στο πλαίσιο της Διακήρυξης θα προωθηθεί σειρά δράσεων με τελικούς αποδέκτες τους νέους και με τρόπο που θα τους καθιστά συμμέτοχους στον αγώνα για διαφάνεια.

Δεύτερος πυλώνας: ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΣ, ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΟΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

1. Σύσταση Εθνικής Υπηρεσίας Ακεραιότητας, με στόχο τον έλεγχο, σε πραγματικό χρόνο, των περιουσιακών στοιχείων, πιθανού ασυμβιβάστου και σύγκρουσης συμφερόντων των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων.

2. Δημιουργία Ανεξάρτητης Επιτροπής Προσλήψεων, Προαγωγών και Μετακινήσεων για τους υπαλλήλους των Ημικρατικών Οργανισμών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

3. Θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής εσωτερικής κινητικότητας του ανθρώπινου δυναμικού με εναλλαγή στις θέσεις ευθύνης ανά εύλογο χρονικό διάστημα, εκεί και όπου τούτο δεν απαιτεί εξειδικευμένη γνώση.

4. Σύσταση Μονάδας Καταπολέμησης της Διαφθοράς υπό την καθοδήγηση του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα.

5. Σύσταση Μονάδας Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος στην Αστυνομία.

6. Θέσπιση ή Ενδυνάμωση του Κώδικα Δεοντολογίας: Υπουργικό Συμβούλιο, Βουλή των Αντιπροσώπων, Δικαστών, Αστυνομίας, Δημόσια Υπηρεσία.

7. Επιτάχυνση απονομής δικαιοσύνης και εκσυγχρονισμός των Δικαστηρίων.

8. Νομοθετικές ρυθμίσεις σε θέματα διαφθοράς και διαφάνειας:

• Σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς.
• Προστασία των προσώπων που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς (whistleblowers) τόσο στον Δημόσιο, όσο και στον Ιδιωτικό τομέα.
• Ρύθμιση κανόνων διαφάνειας και δημιουργία μητρώου προσώπων που εμπλέκονται στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων (lobbying).
• Εκσυγχρονισμός Δημόσιας Υπηρεσίας: Σύστημα Αξιολόγησης, Προαγωγών, Προσλήψεων, Μετακινήσεων.
• Αυστηρότερες ποινές, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, για τις περιπτώσεις καταδίκης για αδικήματα διαφθοράς.
• Εκσυγχρονισμός της Περί Τύπου Νομοθεσίας με τρόπο που να περιλαμβάνει και τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης.

9. Προώθηση και εφαρμογή προτύπων πιστοποίησης για διαφάνεια και ακεραιότητα. Παροχή κινήτρων για εφαρμογή και στον ιδιωτικό τομέα, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους

Τρίτος Πυλώνας: ΕΠΟΠΤΕΙΑ, ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

1. Σύσταση Επιστημονικού Συμβουλίου από Ακαδημαϊκούς και άτομα της κοινωνίας των πολιτών με ειδικές γνώσεις υπό την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης.

2. Δημιουργία κατάλληλου μηχανισμού υποβολής στοιχείων, πληροφοριών και καταγγελιών, επωνύμως ή ανωνύμως, προς την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς.

3. Δημοσιοποίηση σε διαδικτυακή πλατφόρμα των ερευνών που γίνονται και αφορούν φαινόμενα διαφθοράς, ευνοϊκή μεταχείριση και διαπλοκή, δημοσίων λειτουργών και αξιωματούχων.

4. Δημιουργία της εθνικής δικτυακής πύλης για τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις, σε τομείς ιδιαίτερου κινδύνου, όπως η υγειονομική περίθαλψη και οι δημόσιες προμήθειες, οι αποφάσεις του πολεοδομικού συμβουλίου κ.ά.

5. Υποβολή αίτησης για εθελοντική ένταξη της χώρας μας στο Πρόγραμμα του ΟΟΣΑ για τη Δημόσια Ακεραιότητα

• Το Σχέδιο Δράσης είναι προσβάσιμο στους πολίτες μέσα από το πρόγραμμα παρακολούθησης του κυβερνητικού προγράμματος «ΕΞΑΝΤΑΣ».
• Για κάθε μια των δράσεων καθορίζεται υπεύθυνος φορέας υλοποίησης, ενώ με την έναρξη του σχεδιασμού της υλοποίησης θα προστεθούν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και δείκτες ελέγχου της υλοποίησης.
• Το Σχέδιο Δράσης θα επικαιροποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα, έτσι ώστε οι πολίτες να είναι ενήμεροι για την πρόοδο υλοποίησης.