Πόσα μπορεί να μάθει κανείς σε δύο ημέρες και ποιες οι πιθανότητες να του αλλάξουν τη ζωή; Και πως μπορούν οι δύο αυτές ημέρες να επηρεάσουν τη νοοτροπία και την κουλτούρα μας σε βάθος χρόνου; Για τα ερωτήματα αυτά δεν υπάρχει βέβαιη απάντηση. Υπάρχουν όμως οι δηλώσεις νεαρών κοριτσιών που παρακολούθησαν το πρόγραμμα του Girls in STEAM Academy και εμπνεύστηκαν και ακολούθησαν τα όνειρά τους.

“Πίσω” από την πρωτοβουλία αυτή είναι η Αναστασία Λιοπετρίτη και η Παναγιώτα Πολυκάρπου. Μέσα από τα προγράμματα που προσφέρουν δωρεάν σε νεαρά κορίτσια, ανοίγουν ένα μονοπάτι που δεν θα έπρεπε ποτέ να θεωρείται κλειστό για τις γυναίκες, ωστόσο ποτέ δεν ήταν στρωμένο με ροδοπέταλα: τα τεχνολογικά και τεχνικά επαγγέλματα. 

Οι δύο τους μιλούν στο AlphaNewsLive για την πρωτοβουλία τους και όσα αποκόμισαν από την περσινή διοργάνωση, ενώ προσκαλούν κορίτσια να συμμετέχουν στα φετινά εργαστήρια που αρχίζουν τον Σεπτέμβριο.

Τι είναι το Girls in STEAM Academy;

Το Girls in STEAM Academy είναι μια μη-κερδοσκοπική πρωτοβουλία που στοχεύει να γεφυρώσει το χάσμα της αντιπροσώπευσης γυναικών σε θέσεις εργασίας στους κλάδους STEAM. Οι τομείς STEAM είναι οι τομείς Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Τέχνες, Μαθηματικά) οι οποίοι συνήθως είναι ανδροκρατούμενοι. Ο στόχος της είναι να ενδυναμώσει νέα κορίτσια να γνωρίσουν τα επαγγέλματα STEAM και να δικτυωθούν με επαγγελματίες στο χώρο αυτό.

Τι είναι τα προγράμματα BridgeSTEAM και ποιος ο στόχος τους;

Το διήμερο πρόγραμμα BridgeSTEAM στοχεύει να ενδυναμώσει τις συμμετέχουσες σε τρία επίπεδα: α) προσφέροντας εκπαιδευτικά εργαστήρια προγραμματισμού, ρομποτικής, τεχνητής νοημοσύνης  β) ενημερώνοντάς τις για τις ευκαιρίες επαγγελμάτων που υπάρχουν στους κλάδους των STEM, και γ) φέρνοντάς τις σε επαφή με γυναίκες-πρότυπα στο χώρο των STEAM στην Κύπρο. Το πρόγραμμα θα προσφέρει επίσης και εργαστήριο επαγγελματικού προσανατολισμού από αναγνωρισμένη εκπαιδεύτρια, εργαστήρι για δεξιότητες δημόσιας ομιλίας και παρουσίασης, καθώς επίσης και εκπαιδευτικό εργαστήριο σχετικά με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UN SDGs).Το πρόγραμμα για τα φετινά BridgeSTEAM είναι:

– Λευκωσία | 17 & 18 Σεπτεμβρίου 2022 στο PwC Experience Center | Για κορίτσια 14-16 ετών

– Λευκωσία | 15 & 16 Οκτωβρίου 2022 (ο χώρος θα ανακοινωθεί σύντομα) | Για κορίτσια 17-18 ετών

– Λεμεσό | 19 & 20 Νοεμβρίου 2022 στο Antwork| Για κορίτσια 14-16 ετών

– Λάρνακα | 3 & 4 Δεκεμβρίου 2022 στο Youth Makerspace Larnaka | Για κορίτσια 14-16 ετών

Οι δηλώσεις συμμετοχής για τα πρώτα δύο προγράμματα σε Λευκωσία (17 & 18 Σεπτεμβρίου και 15 & 16 Οκτωβρίου 2022) έχουν ανοίξει στο σύνδεσμο εδώ ή μέσω της ιστοσελίδας του προγράμματος εδώ. Οι αιτήσεις για το πρόγραμμα Σεπτεμβρίου θα είναι ανοιχτές μέχρι 12 Αυγούστου 2022 καθώς υπάρχει περιορισμένος αριθμός θέσεων (η συμμετοχή στα προγράμματα είναι εντελώς δωρεάν).

Είχατε δύο προγράμματα πέρσι, φέτος επανέρχεστε με τέσσερα. Τι να περιμένει να μάθει μια συμμετέχουσα;

Η αλήθεια είναι ότι δεν περιμέναμε την μεγάλη ανταπόκριση που πήραμε πέρσι! Λάβαμε πολλές παραπάνω αιτήσεις από τις διαθέσιμες θέσεις που είχαμε, και θέλαμε φέτος να ξαναδιοργανώσουμε δυναμικά τέσσερα προγράμματα για να δώσουμε την ευκαιρία σε περισσότερα κορίτσια να συμμετάσχουν. Φέτος, η προσέγγισή μας είναι λίγο διαφορετική από πέρσι, αφού τα φετινά προγράμματα θα συμπεριλαμβάνουν στοχευμένα εργαστήρια, όπως για παράδειγμα τον προγραμματισμό (coding), στο οποίο θα εστιάσει το 1ο πρόγραμμα στη Λευκωσία, τον Σεπτέμβριο. Επιπλέον, οι συμμετέχουσες (14-16 ετών) θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν και σε εργαστήριο επαγγελματικού προσανατολισμού με αναγνωρισμένη εκπαιδεύτρια, ενώ το πρόγραμμα που απευθύνεται σε κορίτσια 17-18 ετών θα περιλαμβάνει εργαστήριο δημόσιας ομιλίας (public speaking).

Πολλά από αυτά τα κορίτσια δεν γνωρίζουν τί θέλουν να ακολουθήσουν μετά το σχολείο, ενώ καλούνται να πάρουν μια απόφαση από πολύ νωρίς, μια απόφαση που θα επηρεάσει την πορεία τους και τη ζωή τους, γι’ αυτό και η ανάγκη επαγγελματικού προσανατολισμού είναι έντονη. Μέσα από το πρόγραμμα, δεν θέλουμε να αποφασίσουν τί θέλουν να ακολουθήσουν, αλλά να μάθουν ότι οι επιλογές είναι πολύ περισσότερες από ότι νομίζουν, και ότι οι πορείες καριέρας είναι πολλές. Εδώ έρχεται και το μέρος με τις γυναίκες πρότυπα σε κλάδους STEAM που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των προγραμμάτων μας. Η επαφή με αυτές τις γυναίκες δίνει στα κορίτσια την ευκαιρία να μάθουν για το κάθε επάγγελμα ξεχωριστά, να εκφράσουν απορίες και ερωτήσεις και να συμμετέχουν σε μια εποικοδομητική συζήτηση με απώτερο σκοπό να γνωρίζουν τις επιλογές που έχουν έτσι ώστε να πάρουν μια ενημερωμένη απόφαση όταν έρθει η ώρα.

Όσον αφορά τα περασμένα προγράμματα, υπήρχε ανταπόκριση; Τι σχόλια λάβατε;

Η ανταπόκριση που είχαμε στα περσινά προγράμματα έχει ξεπεράσει κατά πολύ τις προσδοκίες μας! Χαρήκαμε ιδιαίτερα για το ενδιαφέρον που λάβαμε και ιδιαίτερα για την αναγνώριση της σημασίας των προγραμμάτων μας από τους γονείς, εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες που συνεργαστήκαμε.

Πολλές συμμετέχουσες πέρσι μας είχαν εκφράσει ότι το οικογενειακό τους περιβάλλον περιμένει κάτι πολύ συγκεκριμένο από τις ίδιες, χωρίς να γνωρίζουν όμως εκείνες τί πραγματικά τους αρέσει και τί θέλουν να ακολουθήσουν. Από την άλλη, το σχολείο συμβάλλει πολύ λίγο στο να δώσει πρόσβαση σε μαθήτριες/ές να γνωρίσουν τις άπειρες επιλογές που έχουν μέσα σε αυτόν τον συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Το μόνο που μας έρχεται στο μυαλό είναι η εβδομάδα εργασίας που είχαμε στο λύκειο, το οποίο θυμάμαι προσωπικά ότι δεν με βοήθησε καθόλου στο να πάρω επαγγελματικές αποφάσεις.Τα σχόλια και η ανατροφοδότηση που λάβαμε από τα κορίτσια ήταν πολύ συγκινητική. Μια συμμετέχουσα μας έγραψε στη φόρμα αξιολόγησης ότι το πρόγραμμα “έχει ανταποκριθεί στο έπακρο στις προσδοκίες μου. Ήταν κάτι μοναδικό και θα το έκανα ξανά και ξανά”. Μας γεμίζει ιδιαίτερα το να γνωρίζουμε ότι είχαμε σημαντικό αντίκτυπο σε αυτά τα κορίτσια.

Τι αποκομίσατε από την περσινή εμπειρία μέσα από τα δύο προγράμματα;Αναστασία: Οι νέες μας έχουν μια βαθιά περιέργεια για να μάθουν, να ψάξουν, και να δοκιμάσουν, και πολλές φορές δεν έχουν την κατάλληλη πλατφόρμα που θα τους δώσει αυτή την ευκαιρία. Παράλληλα, ζουν την εφηβεία τους σε μια περίοδο έντονης αβεβαιότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, με μια πανδημία, ένα πόλεμο, κλιματική και οικονομική κρίση. Αυτό που συνειδητοποίησα προσωπικά είναι πως οι νέες σήμερα, παρά τις τόσες αντιξοότητες, διψούν για να μάθουν καινούργια πράγματα, να έχουν πρωτόγνωρες εμπειρίες που ίσως να τις φοβίζουν αλλά αυτό να μην τις σταματά από το να το κάνουν, και αυτό για μένα είναι ύψιστο δείγμα γενναιότητας. Με το τέλος των προγραμμάτων, οι απόφοιτες μπορούν να συνεχίσουν να είναι δραστήριες μέσα από μια σειρά άλλων δράσεων που τρέχουμε κατά τη διάρκεια του χρόνου. Να πούμε ότι ήδη πολλές απόφοιτες του 2021 έχουν συμμετάσχει ως παρουσιάστριες στο podcast μας SheSpeaks, έχουν πάει στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσα από το πρόγραμμα Techgirls, συμμετείχαν σε δραστηριότητες job shadowing σε διάφορες εταιρείες τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό κ.ά. Το να τις βλέπουμε δραστήριες και να αρπάζουν ευκαιρίες μέσα από το πρόγραμμα, μας κάνει πάρα πολύ χαρούμενες!

Παναγιώτα: Θα συμφωνήσω με την Αναστασία – οι νέες μας χαρακτηρίζονται από γενναιότητα και ενσυναίσθηση η οποία τις κινητοποιεί για αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Είναι ενήμερες και έχουν πιο πολλές προσδοκίες και απαιτήσεις τόσο στο επίπεδο των ατόμων προσωπικά, όσο και στο επίπεδο του κράτους. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα να τις βλέπουμε να δράττουν κάθε ευκαιρίας που τους παρουσιάζεται και παράλληλα να έχουν ένα υποστηρικτικό πλαίσιο από την οικογένεια. Με το τέλος των προγραμμάτων μας πέρσι, διαπιστώσαμε επίσης πως ο ρόλος του οικογενειακού περιβάλλοντος είναι πολύ σημαντικός έως και καθοριστικός για το ποια καριέρα θα ακολουθήσουν οι μαθήτριες/ες. Παράλληλα παρατηρούμε τον γρήγορο ρυθμό εξέλιξης της τεχνολογίας και των επιστημών και την ανάγκη, αλλά και σημασία, της ίσης εκπροσώπευσης των γυναικών και ανδρών στα επαγγέλματα του μέλλοντος. Και μιλώντας για επαγγέλματα, δεν θα μπορούσαμε να αγνοήσουμε τον ρόλο των εταιριών και οργανισμών, πέρα από τον ρόλο της κυβέρνησης και του κράτους, για την μείωση του χάσματος που έχει πλέον τεθεί προτεραιότητα στο Ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Η υποστήριξη που λάβαμε τόσο από δημόσιους φορείς αλλά και ιδιωτικούς οργανισμούς που είναι στην πρώτη γραμμή της χάραξης πολιτικής αλλά και διαμόρφωσης του ανθρώπινου δυναμικού στους κλάδους αυτούς, μας κάνει ιδιαίτερα χαρούμενες. Οι οργανισμοί που κατανοούν αλλά κυρίως λαμβάνουν θέση για την αντιμετώπιση του χάσματους έχουν ένα πολύ σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση μιας σημαντικής κοινωνικής πρόκλησης.

Είναι κάποιο συγκεκριμένο σχόλιο ή κάποια περίπτωση, μέσα από τα προγράμματα που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;

Ένα κορίτσι 16 ετών, όταν τελείωσε το πρόγραμμα και περιμέναμε μαζί τους γονείς της να έρθουν, μας έχει πει χαρακτηριστικά:

“Κυρία, όσα έμαθα τούτες τες δύο μέρες στο πρόγραμμα εν τα έμαθα φέτος στο σχολείο 4 μήνες”.

Αυτό το αυθόρμητο σχόλιο από τη μια μας χαροποίησε, αφού συνειδητοποιήσαμε ότι το έργο μας κάνει διαφορά, αλλά από την άλλη έκανε ακόμα πιο έντονη την ανάγκη ότι το σχολείο πρέπει να κάνει περισσότερα για να καλλιεργήσει αυτή την κριτική σκέψη και την ανάγκη μάθησης που εκτείνεται πέρα από τα βιβλία και την παπαγαλία και τους άριστους βαθμούς.

Με την ευκαιρία, θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το «She Speaks»;

Το SheSpeaks είναι το κανάλι podcast του Girls in STEAM Academy. To SheSpeaks στοχεύει στην προώθηση γυναικών-προτύπων από τους κλάδους STEAM με παρουσιάστριες τις απόφοιτες των προγραμμάτων μας. Οι απόφοιτες μας παίρνουν συνέντευξη από γυναίκες-πρότυπα οι οποίες μοιράζονται μαζί μας το όραμα, τις δυσκολίες, επιτυχίες και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, εμπνέοντας μικρ@ς και μεγάλ@ς. Μέσα από το podcast, θέλαμε να δούμε τα κορίτσια σε πιο ηγετική θέση, αλλά και σε μια θέση που απαιτεί δεξιότητες δημόσιας ομιλίας, έτσι ώστε να βγουν από το comfort zone τους και να δοκιμάσουν κάτι που τις φοβίζει, και δεν μας απογοήτευσαν!

To Podcast είναι μια πρωτοβουλία του Girls in STEAM Academy, σε συνδιοργάνωση με το Youth Makerspace Larnaka & τον Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου. Οι συνεντεύξεις πραγματοποιούνται στο νέο στούντιο του Youth Makerspace στην Λάρνακα. Μπορείτε να βρείτε τα επεισόδια στο Spotify & YouTube.

To SheSpeaks είναι μια από τις δράσεις και προνόμια των αποφοίτων του Academy έτσι ώστε να συνεχίσουν την ενεργή εμπλοκή τους με διάφορες ευκαιρίες τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, απόφοιτες των προγραμμάτων του 2021 είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα TechGirls στις Ηνωμένες Πολιτείες, να είναι παρουσιάστριες στο SheSpeaks podcast, να λαμβάνουν μέρος σε εκπαιδευτικές επισκέψεις και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες job shadowing σε διάφορες εταιρείες και Πανεπιστήμια τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.

Τα τελευταία χρόνια γίνονται δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της δικής σας η οποία είναι πολύ σημαντική, βλέπετε κάποια διαφοροποίηση στην αποφασιστικότητα των κοριτσιών να ασχοληθούν με τα τεχνολογικά και τεχνικά επαγγέλματα; Σημειώσαμε κάποια πρόοδο;

Τα στερεότυπα φύλων που κάποτε περιόριζαν κατά πολύ τις επαγγελματικές επιλογές των γυναικών, πλέον δεν έχουν τόσο πολύ αντίκτυπο. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι έχουμε καταφέρει να τα εξαλείψουμε εντελώς. Παρόλα αυτά, βλέπουμε ότι σήμερα είναι πολύ περισσότερες οι γυναίκες που ακολουθούν επαγγέλματα STEAM, παρά πριν π.χ. 50 χρόνια. Αυτό που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο να σπάσουν τα στερεότυπα είναι η προώθηση γυναικών-προτύπων, και η ορατότητα του έργου τους. Σιγά σιγά, μαθαίνουμε ότι το έργο πολλών γυναικών δεν έγινε ποτέ γνωστό, αφού άλλοι άντρες έχουν πιστωθεί με τις ανακαλύψεις και τα έργα τους, όπως η περίπτωση της Eunice Foote που ανακάλυψε για πρώτη φορά το φαινόμενο του θερμοκηπίου το 1856, αλλά ένας άντρας αργότερα έκανε τους ίδιους ισχυρισμούς και έκτοτε πιστώθηκε σε αυτόν η ανακάλυψη.

Βλέπουμε πλέον γυναίκες αστροναύτες, μηχανικούς, προγραμματίστριες, αστροφυσικούς κλπ. και όταν τις βλέπουν τα κορίτσια συνειδητοποιούν ότι μπορούν κι αυτές να το κάνουν, που είναι πάρα πολύ σημαντικό. Παράλληλα, βλέπουμε το φαινόμενο όπου πολλές γυναίκες ξεκινούν σπουδές σε αυτούς τους κλάδους και τα παρατούν στην πορεία, που αυτό δείχνει ότι δεν έχουν αρκετή αυτοπεποίθηση και ότι τα στάνταρ τους είναι πολύ ψηλότερα από τους άντρες. Έτσι, η ενδυνάμωση κοριτσιών και γυναικών στο κομμάτι αυτό είναι εξίσου σημαντική.

Τέλος θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα τους υποστηρικτές μας. Για φέτος, έχουμε στο πλάι μας τους κύριους χορηγούς: το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, την PwC Cyprus, το Κέντρο Κοινωνικής Καινοτομίας – Center for Social Innovation, και την SignalGenerix. Κύριοι υποστηρικτές είναι το Youth Makerspace Larnaka (Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου) και το Antwork στη Λεμεσό.