Προτάσεις σχετικά με τον εκσυγχρονισμό και την αυστηροποίηση των κανόνων οδικής κυκλοφορίας που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και των κανονισμών που αφορούν στην έκδοση και κατοχή αδειών οδήγησης, με στόχο να επιτευχθεί το «όραμα μηδενικών απωλειών» μέχρι το 2050, προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι απώλειες ανθρώπινων ζωών στην άσφαλτο αποτελούν ανοιχτή πληγή για την Ένωση, με τον αριθμό των ανθρώπων που άφησαν την τελευταία τους πνοή σε οδικά δυστυχήματα κατά την περσινή χρονιά, να ξεπερνά τις 20 χιλιάδες. Στην πλειονότητά τους, τα θύματα ήταν πεζοί, ποδηλάτες, και χρήστες συσκευών προσωπικής κινητικότητας (σκούτερ) και μοτοποδηλάτων.

Προς ενίσχυση της οδικής ασφάλειας στα κράτη-μέλη, προωθούνται οι παρακάτω νομοθετικές προτάσεις:

• Εισαγωγή δοκιμαστικής περιόδου για τους αρχάριους οδηγούς, διάρκειας τουλάχιστον δύο ετών από την ημέρα που θα επιτύχουν στην εξέταση για απόκτηση άδειας οδήγησης. Κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, προτείνεται κανόνας μηδενικής ανοχής στην οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, κάτι που επί της ουσίας σημαίνει ότι οι οδηγοί δεν θα επιτρέπεται να πιούν ούτε γουλιά αλκοόλ μέχρι το πέρας της. Το προτεινόμενο μέτρο στοχεύει στην ενίσχυση της προστασίας των νέων, μιας και, παρόλο που οι νεαροί οδηγοί αποτελούν μόλις το 8 % του συνόλου των οδηγών στην ΕΕ, εντούτοις δύο στις πέντε θανατηφόρες συγκρούσεις αφορούν σε οδηγό ηλικίας κάτω των 30 ετών.
• Παροχή δυνατότητας στους νέους να δώσουν εξετάσεις για να αποκτήσουν άδεια οδήγησης αυτοκινήτου ή φορτηγού στην ηλικία των 17 ετών, με την προϋπόθεση ότι θα αρχίσουν να οδηγούν με συνοδό, ώστε ν΄ αποκτήσουν πείρα στην οδήγηση.
• Στοχευμένη ιατρική αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης. Οι οδηγοί θα ενθαρρύνονται, επίσης, να επικαιροποιούν τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους όσον αφορά στην οδήγηση, ώστε να συμβαδίζουν με τις τεχνολογικές εξελίξεις.
• Εισαγωγή ψηφιακής άδειας οδήγησης, για την έκδοση της οποίας, όλες οι διαδικασίες θα γίνονται ηλεκτρονικά, διευκολύνοντας την έκδοση, ανανέωση ή αντικατάστασή της.
• Τροποποίηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, αναφορικά με την οδική ασφάλεια, ώστε να επιτρέπεται η τιμωρία διασυνοριακών τροχαίων παραβάσεων. Ενδεικτικό είναι ότι το 2019, περίπου το 40% των διασυνοριακών παραβάσεων παρέμειναν ατιμώρητες, για λόγους που, είτε αφορούσαν στην αδυναμία ταυτοποίησης των παραβατών, είτε στην αδυναμία επιβολής της ποινής.
• Προσθήκη οδηγικών συμπεριφορών οι οποίες θα τιμωρούνται από τη νομοθεσία, πέραν από την ταχύτητα, το αλκοόλ κ.λπ. Για παράδειγμα, προτείνεται η συμπερίληψη στις τροχαίες παραβάσεις της μη τήρησης επαρκούς απόστασης από το προπορευόμενο όχημα, της επικίνδυνης στάθμευσης, της μη τήρησης των κανόνων σχετικά με τη χρήση λωρίδων έκτακτης ανάγκης κ.α.
• Έκδοση ή ανανέωση αδειών οδήγησης σε άτομα άνω των 70 ετών, η ισχύς των οποίων δεν θα ξεπερνά τα πέντε χρόνια. Για την εκ νέου ανανέωσή τους, θα πρέπει οι ηλικιωμένοι άνω των 70 να υποβάλλονται σε τακτικό έλεγχο της ικανότητάς τους να οδηγούν. Ο βαθμός στον οποίο θα ελέγχεται αυτή η ικανότητα, θα εναπόκειται στα κράτη-μέλη.

Μάλιστα, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς, ειδική διαδικτυακή πύλη θα παρέχει στους πολίτες εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες οδικής ασφάλειας που ισχύουν σε κάθε κράτος-μέλος, ενώ οι Ευρωπαίοι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώνουν άμεσα τα πρόστιμα που τους έχουν επιβληθεί εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι ισχύει στην Κύπρο για ηλικιωμένους οδηγούς

Σε ό,τι αφορά στην έκδοση αδειών οδήγησης σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας στην Κύπρο, όπως καθορίζει ο Περί Άδειας Οδήγησης Νόμος του 2001 (94(I)/2001), ισχύουν τα εξής:

1. Μετά την ημερομηνία που ο αιτητής συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του, η άδεια οδήγησης εκδίδεται για τη χρονική διάρκεια που μεσολαβεί μέχρι να συμπληρώσει τα 70 έτη. 
2. Μετά τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας του αιτητή, η άδεια εκδίδεται για χρονική διάρκεια πέντε ετών. Μέχρι, δηλαδή, τα 70 έτη. 
3. Για δικαιούχους άνω των 70 ετών, η άδεια οδήγησης ανανεώνεται ή εκδίδεται για περίοδο τριών ετών, ή για περίοδο που καθορίζεται από τον Έφορο, σε περίπτωση που η αίτηση για απόκτηση ή ανανέωση της άδειας οδήγησης πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό υγείας. 

Υποβολή πιστοποιητικού υγείας από οδηγούς άνω των 70

Κάθε πρόσωπο, το οποίο συμπληρώνει το 70ό έτος της ηλικίας του και υποβάλλει αίτηση για έκδοση άδειας οδήγησης ή κατέχει άδεια οδήγησης, υποχρεούται να εξασφαλίσει και υποβάλει στον Έφορο πιστοποιητικό υγείας.

Πιστοποιητικό υγείας που εκδίδεται για οδηγό άνω των 70 ετών, το οποίο στηρίζεται σε ιατρική έκθεση στην οποία πιστοποιείται ότι ο εν λόγω οδηγός πληροί τα ελάχιστα επίπεδα σωματικών και διανοητικών ικανοτήτων που ορίζονται στον Νόμο, ισχύει για χρονική περίοδο τριών χρόνων από την ημερομηνία έκδοσης της άδειας οδήγησης.

Ωστόσο, σε περιπτώσεις που η κατάσταση της υγείας του οδηγού επιβάλλει επαναξιολόγηση σε συντομότερο χρονικό διάστημα, τότε το πιστοποιητικό ισχύει μόνο για το συγκεκριμένο διάστημα. 

Ποια είναι τα ελάχιστα επίπεδα σωματικών και διανοητικών ικανοτήτων

Σύμφωνα με την κυπριακή νομοθεσία, ένας οδηγός θεωρείται ότι πληροί τα ελάχιστα επίπεδα σωματικών και διανοητικών ικανοτήτων, όταν:

• Δεν πάσχει από πάθηση ή ανωμαλία του κινητικού του συστήματος, και
• δεν πάσχει από σοβαρή καρδιαγγειακή πάθηση, και
• δεν πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, και
• δεν πάσχει από σοβαρή νευρολογική ασθένεια ή πάθηση, και
• δεν πάσχει από σοβαρή διανοητική διαταραχή, και
• δεν πάσχει από σοβαρή νεφρική ασθένεια ή πάθηση, και
• δεν έχει υποβληθεί σε μεταμόσχευση ή τεχνητή εμφύτευση οργάνου, και
• δεν πάσχει από σοβαρή ασθένεια, πάθηση ή ανωμαλία της όρασης, και
• δεν πάσχει από σοβαρή ασθένεια, πάθηση ή ανωμαλία της ακοής, και
• δεν τελεί σε κατάσταση εξάρτησης από ελεγχόμενα φάρμακα, και
• δεν τελεί σε κατάσταση εξάρτησης από αλκοολούχα ποτά, και
• δεν πάσχει γενικά από οποιαδήποτε ασθένεια, πάθηση, ανωμαλία, διαταραχή ή εξάρτηση,

σε βαθμό ή έκταση που ενδέχεται να επηρεάσει την ικανότητα του προσώπου να οδηγεί με ασφάλεια μηχανοκίνητο όχημα συγκεκριμένης κατηγορίας, ιδιαίτερα σε σχέση με τη φυσική ή διανοητική ικανότητά του να έχει τον αποτελεσματικό έλεγχο του οχήματος ή να αντιδρά αποτελεσματικά σε κάθε περίπτωση που αντιμετωπίζει, κατά τη διάρκεια της οδήγησης του μηχανοκίνητου οχήματος.