Συντηρείται μέχρι και δύο εικοσιτετράωρα πριν την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής η έντονη διπλωματική κινητικότητα με τις ισορροπίες να παραμένουν ρευστές και ευμετάβλητες. Η αποφασιστικότητα της Γερμανίδας Καγκελαρίου για επανέναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου και η αναγνώριση της αποχώρησης του Ορούτς Ρέις ως «πρώτο θετικό βήμα», εξασθενούν τις προοπτικές επιβολής αυστηρών κυρώσεων στην Τουρκία.

Την ίδια ώρα, η Λευκωσία επιμένει στα συμφωνηθέντα της άτυπης Συνόδου του Αυγούστου για κοινή γραμμή αντιμετώπισης στις παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου, ασκώντας το δικαίωμα αρνησικυρίας για τις κυρώσεις σε βάρος της Λευκορωσίας. Με την Άγκυρα να ανανεώνει τις NAVTEX για Γιαβούζ και Μπαρμπαρός έως και τις 18 Οκτωβρίου, η Κύπρος διαμηνύει ότι η ουσιαστική αντίδραση της Ε.Ε. μέσω κυρώσεων είναι η μόνη οδός για αποκλιμάκωση και τερματισμό των έκνομων ενεργειών στην Κυπριακή ΑΟΖ. 

Μιλώντας στο AlphaNews.Live o Διεθνολόγος και Συνιδρυτής του «Geopolitical Cyprus» Δρ. Ζήνωνας Τζιάρρας, εξηγεί πώς λειτουργεί το κυπριακό «βέτο» αλλά και τι ενδεχομένως σημαίνει για τη Λευκωσία η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Αθήνας – Άγκυρας.

Τι προσδοκά η Λευκωσία από την επερχόμενη κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής και τι μπορεί στην πραγματικότητα να αποκομίσει από αυτή;

Είναι σαφές ότι προσδοκία της Λευκωσίας είναι να πείσει ή να πιέσει την ΕΕ προς την κατεύθυνση της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία. Το αν στην πραγματικότητα αυτό είναι κάτι που μπορεί να το κερδίσει θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες που έχουν να κάνουν τόσο με την αποφασιστικότητα της ίδιας της Λευκωσίας, όσο και με τη θέληση ή τις αντιστάσεις των κρατών-μελών της Ένωσης.

Μπορεί το κυπριακό «βέτο» στις κυρώσεις εναντίον της Λευκορωσίας να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης απέναντι στην Ε.Ε;

Η Λευκωσία επιδιώκει να προωθήσει τα ζητήματα της Λευκορωσίας και της Τουρκίας ως δύο διαδικασίες που πρέπει να τρέξουν παράλληλα ώστε να επιβληθούν κυρώσεις και στις δύο περιπτώσεις. Το κυπριακό βέτο φαίνεται να έχει προς το παρόν δημιουργήσει μια καθυστέρηση στη διαδικασία επιβολής κυρώσεων στην Λευκορωσία προκειμένου να επανεξεταστεί το θέμα επιβολής κυρώσεων στην Τουρκίας. Ή Λευκωσία μπορεί να συνεχίσει να επιμένει. Ωστόσο, θα είναι ίσως δύσκολο να διατηρήσει αυτή τη στάση για πολύ δεδομένου ότι υπάρχουν αρκετές αντιδράσεις  από κράτη που θέλουν επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία και όχι στην Τουρκία. Πιθανόν το αποτέλεσμα να περιλαμβάνει μια φόρμουλα σχετικά ήπιων κυρώσεων προς την Τουρκία ώστε να επιλυθεί το αδιέξοδο.

Τις προηγούμενες ημέρες ο Έλληνας ΥΠΕΞ δήλωσε ότι «δεν επιθυμούμε να επιβληθούν τώρα κυρώσεις, αλλά να υπάρχουν εκεί». Μπορούμε να μιλήσουμε για υπαναχώρηση της Ελλάδας ως αποτέλεσμα της έντονης διπλωματικής κινητικότητας του τελευταίου διαστήματος; 

Είναι δεδομένο πως η Ελλάδα αντιλαμβάνεται την κατάσταση και τον χρονισμό διαφορετικά από τη Λευκωσία. Αν και η Αθήνα γενικά στηρίζει τη Λευκωσία, αυτή τη στιγμή ενδιαφέρεται πρώτιστα για τη διαχείριση της κρίσης που η ίδια αντιμετωπίζει με την Τουρκία. Θεωρεί πως η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία αυτή τη στιγμή θα εκληφθεί από την Τουρκία ως κίνηση κλιμάκωσης, κάτι το οποίο δεν θα βοηθήσει την προσπάθεια που γίνεται για την έναρξη ενός νέου διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Πώς επηρεάζει την Κύπρο μια ενδεχόμενη επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Αθήνας – Άγκυρας ενόσω εξακολουθούν οι παραβιάσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ;

Κατ’ αρχάς αυτό θα σημαίνει ότι τα δύο θέματα έχουν ουσιαστικά διαχωριστεί και τυγχάνουν διαφορετικού χειρισμού, με την τουρκική παραβατικότητα πέριξ της Κύπρου να υποβαθμίζεται σε πρώτη φάση. Ωστόσο, πιθανές θετικές εξελίξεις στις διερευνητικές επαφές Αθήνας-Άγκυρας θα μπορούσαν, θεωρητικά, να είχαν θετικό αντίκτυπο και στα θέματα της Κύπρου και του Κυπριακού.