Με επικέντρωση στο ρόλο της Κύπρου ως δυνητικού περιφερειακού ενεργειακού κόμβου, τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, τις προοπτικές για το φυσικό αέριο και την πράσινη μετάβαση, ειδικοί και τεχνοκράτες συζήτησαν το ενεργειακό μέλλον της Κύπρου στο 11ο Ενεργειακό Συμπόσιο με τίτλο Κύπρος: Ώρα έργων για την ενέργεια.

Μεταξύ των ομιλητών ο Γενικός Διευθυντής της Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ) Διογένης Αγγελίδης ο οποίος σημείωσε ότι μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια τα κοιτάσματα που έχουν σημασία θα πάρουν την πορεία τους. Οι όποιες δυσκολίες, διαβεβαίωσε, δεν πρόκειται να τους σταματήσουν και όπως ανέφερε με λίγη υπομονή και καλές πρακτικές θα μπορέσουν να αναπτύξουν τα κοιτάσματα όπως πρέπει.

Σημείωσε τις σημαντικές ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο στάδιο της αξιολόγησης, έτοιμες για περαιτέρω ανάπτυξη. Δήλωσε ότι τα επόμενα τέσσερα έως πέντε χρόνια, αναμένονται τρεις έως πέντε τελικές επενδυτικές αποφάσεις, οι οποίες θα ανοίξουν πόρτες για την επίσπευση των στόχων για το φυσικό αέριο.

Υπογράμμισε την τεράστια οικονομική δέσμευση που συνδέεται με αυτά τα έργα, με επενδύσεις που κυμαίνονται από ένα έως δέκα δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη ενός και μόνο τεμαχίου. Ο κ. Αγγελίδης τόνισε ότι η προσέγγιση αυτών των έργων θα πρέπει να είναι μακροπρόθεσμη, δεδομένου του εκτεταμένου κύκλου ζωής τους, που εκτείνεται από δύο έως και πάνω από τριάντα χρόνια.

Σημείωσε ότι το απρόβλεπτο της αγοράς ενέργειας απαιτεί μια ανθεκτικότητα στις αποφάσεις για να γίνονται προβλέψεις αποτελεσματικά. Περιέγραψε αρκετούς παράγοντες κρίσιμης σημασία όπως η μεγιστοποίηση της ανάκτησης  των φυσικών πόρων, διασφαλίζοντας ότι το κεφάλαιο κατανέμεται αποτελεσματικά με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε κοιτάσματος.

Ένας άλλος βασικός παράγοντας, όπως είπε, είναι η έγκαιρη ανάπτυξη και παραγωγή. Η διατήρηση της ευθύνης των αδειούχων εταιρειών για τις δεσμεύσεις τους και η διασφάλιση ότι οι υποσχέσεις εκπληρώνονται εντός των καθορισμένων χρονικών πλαισίων είναι το κλειδί για την επιτυχία του έργου, όπως είπε.

Ο κ. Αγγελίδης τόνισε επίσης τη σημασία της παροχής οφέλους στην εγχώρια οικονομία, όπως η εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού, η καλλιέργεια υποδομών και η μείωση του κόστους διαβίωσης για τους κατοίκους του νησιού. Τόνισε επίσης τη σημασία επίτευξη δίκαιης κατανομής εσόδων μεταξύ της Δημοκρατίας και των επενδυτών, μαζί με μια δίκαιη κατανομή του κόστους, των κινδύνων και του οφέλους.

Όσον αφορά την είσοδο στην αγορά, ο κ. Αγγελίδης τόνισε ότι η επιτυχία του έργου εξαρτάται από τις συνθήκες της αγοράς. Εξέφρασε αισιοδοξία ότι μελλοντικά έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου θα ανταποκριθούν στη ζήτηση εντός ενός κρίσιμου χρονικού πλαισίου.

Ο κ. Αγγελίδης αναγνώρισε την πολυπλοκότητα του ενεργειακού περιβάλλοντας, αλλά εξέφρασε την πεποίθηση ότι «υπάρχουν δημιουργικές λύσεις». Αυτές οι επιλογές, όπως είπε, περιλαμβάνουν εξαγωγές στην Αίγυπτο και σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών FLNG και των επιλογών αγωγών. Οι συνέργειες και οι συνεργασίες, όπως είπε, είναι κρίσιμα στοιχεία επιτυχίας.

Αμφιβολίες ειδικών και εταιρειών για την ενεργειακή πορεία της Κύπρου

Μιλώντας στο συνέδριο, ο Αντιπρόεδρος της ENERGEAN Κωνσταντίνος Νικολάου αναφέρθηκε στο ενδιαφέρον της εταιρείας για συμμετοχή το 2014 στην αδειδότηση για τα τεμάχια της ΑΟΖ και στην απάντηση από την τότε κυβέρνηση ότι ενδιαφέρονται «για κολοσσούς και όχι νεοσσούς», ενώ σημείωσε ότι δεν υπήρξε αποτέλεσμα με τους κολοσσούς που επιλέχθηκαν.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην ανάπτυξη της Energean και την ενίσχυση της θέσης της στον τομέα του φυσικού αερίου.

Σημείωσε ότι το 2017 ενδιαφέρθηκαν να πουλήσουν φυσικό αέριο στην Κύπρο από τα κοιτάσματά τους στο Ισραήλ και η απάντηση που πήραν ήταν ότι οι ανάγκες της χώρας θα ικανοποιηθούν με την έλευση υγροποιημένου φυσικού αερίου με μια μονάδα στο Βασιλικό.

Πρόσθεσε ότι το 2019 η ΡΑΕΚ έκανε δημόσια διαβούλευση για την αγορά φυσικού αερίου, ωστόσο παρά το ενδιαφέρον που υπήρξε από αγοραστές για φυσικό αέριο από την ENERGEAN αυτό δεν έγινε, επειδή στην Κύπρο δεν άνοιξε η ανταγωνιστική αγορά σε αυτό τον τομέα.

Πριν από ένα χρόνο πρόσθεσε, ήρθαν με πρόταση να φέρουν αέριο στην Κύπρο και να το υγροποιήσουν στην Κύπρο μαζί με τη Vitol αλλά και αυτή η πρόταση κόλλησε, όπως είπε.

Με την παρούσα Κυβέρνηση είπε και το ενεργειακό εργαστήρι που έγινε τον περασμένο Μάιο, εξέφρασαν ενδιαφέρον για ακόμα μια φορά και αναμένουν, όπως είπε, από το μονοπώλιο της Κύπρο να προκηρύξει διαγωνισμό για να προμηθευτεί φυσικό αέριο.

Εξέφρασε προβληματισμό για την μονωπολιακή αυτή αγορά στην Κύπρο η οποία, όπως είπε, έχει τις υποδομές όλες, κάνει τους διαγωνισμούς και υπάρχει προστατευτισμός. Διερωτήθηκε πώς μπορεί μια εταιρεία να λειτουργήσει σε αυτό το περιβάλλον, ενώ ανέφερε ότι αναμένουν λύσεις.

Από πλευράς του ο ειδικός σε θέματα ενέργειας, Διευθύνων Σύμβουλος της EC Natural Hydrocarbons Company LTD Charles Έλληνας, αναφέρθηκε στις πρόσφατες εξελίξεις στην περιοχή, σημειώνοντας ότι αν συνεχίσουν θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ μια μακροχρόνια σύγκρουση θα μπορούσε να καθυστερήσει τα έργα και τις τελικές επενδυτικές αποφάσεις και να προκαλέσει αμφιβολίες και ανησυχίες στο μυαλό των επενδυτών ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος είναι πολύ υψηλός.

Όσον αφορά τις συνομιλίες Κύπρου -Chevron για το κοίτασμα «Αφροδίτη», ανέφερε ότι η Κυβέρνηση δικαιολογημένα επιδιώκει βελτιώσεις στο σχέδιο ανάπτυξης. Ωστόσο όπως είπε, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως ότι το «ρολόι» για τα ορυκτά καύσιμα έχει αρχίσει να κτυπά αντίστροφα και αν αναμένουν ίσως να υπάρξουν κίνδυνοι.

Σημείωσε ότι πλέον η Ανατολική Μεσόγειος δεν είναι το επίκεντρο προσοχής για την Chevron και την ExxonMobil, ενώ μια ρήξη με την Chevron θα μπορούσε να αποτρέψει και άλλες εταιρείες, όπως την ΕΝΙ που θα προτείνει παρόμοιο σχέδιο για το κοίτασμα «Κρόνος».   Παράλληλα έκανε λόγο για πιθανές ανεπιθύμητες πολιτικές πολυπλοκότητες. Διερωτήθηκε ποια θα είναι η εναλλακτική αν η Κύπρος κλείσει την πόρτα στο σχέδιο της  Chevron. Ενδέχεται όπως είπε, να μην μπορεί η Κύπρος να βασιστεί σε επιλογές που αφορούν το Ισραήλ για μεγάλο χρονικό διάστημα.

ΡΑΕΚ: Θα συνεχιστούν βραχυπρόθεσμα οι αυξήσεις στα τιμολόγια του ηλεκτρισμού

Ο Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) Ανδρέας Πουλλικκάς, στην ομιλία του ανέφερε ότι βραχυπρόθεσμα οι αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρισμού που παρατηρούνται θα συνεχιστούν, μέχρι τη μείωση του κόστους αγοράς των υγρών καυσίμων και του κόστους αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών θερμοκηπιακών αεριών ή μέχρι τη χρήση φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή σε ανταγωνιστική τιμή.

Παράλληλα εξέφρασε τη πεποίθηση ότι η Κύπρος μπορεί να καταστεί κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050, αφού θέσει μακροπρόθεσμους στόχους για τη μείωση των θερμοκηπιακών αερίων κατά 100% μέχρι το 2050. Με αυτό τον τρόπο, όπως είπε, το ενεργειακό σύστημα της χώρας μας θα μπορεί να μεταμορφωθεί σε έξυπνο και ψηφιοποιημένο, ευέλικτο, αποκεντρωμένο, ηλεκτρικά διασυνδεδεμένο και διασυνδεδεμένο με αγωγούς φυσικού αερίου και υδρογόνου, με ΑΠΕ συστήματα αποθήκευση και ηλεκτροκίνησης. Κάτι τέτοιο ανέφερε θα δώσει στην Κύπρο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και θα την οδηγήσει στην αειφόρο ανάπτυξη.

Επεσήμανε ότι έχει φτάσει 17,2% η συνεισφορά των ΑΠΕ στην τελική ετήσια κατανάλωση για το 2022 και αναμένεται ότι θα αυξηθεί περαιτέρω το 2023 και περαιτέρω τα επόμενα χρόνια.

Όσον αφορά το κόστος ενέργειας ανέφερε ότι αυτό έχει αυξηθεί σε όλη την Ευρώπη λόγω περιορισμένης προσφοράς και αυξημένης ζήτησης καθώς πίεσης για ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η Κύπρος, πρόσθεσε με βάση τα  στοιχεία της Eurostat κατατάσσεται ως η 7η πιο ακριβή χώρα της ΕΕ.

Σε παρέμβαση του ο Πρόεδρος του ΚΕΒΕ Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης εξέφρασε την πεποίθηση ότι με την εμπλοκή της ΕΕ και με τις προωθούμενες τριμερείς, διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες συνεργασίας με γειτονικές χώρες, η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει έναν νέο πολυδιάστατο ρόλο στην περιοχή της. Η Κύπρος, όπως είπε, χρησιμοποιώντας την ενέργεια μπορεί να αποτελέσει πόλο σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή της Α. Μεσογείου, ειδικά σήμερα που η περιοχή φλέγεται. Πρόσθεσε ότι αν εντοπιστούν επιπρόσθετα κοιτάσματα φυσικού αερίου στα οικόπεδα της Κύπρου και υλοποιηθεί με επιτυχία όλος ο σχεδιασμός, τότε η χώρα μπορεί να μετατραπεί σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο στην Α. Μεσογείο.

Εξέφρασε την ευχή σε λίγα χρόνια η Κύπρος να έχει τις κατάλληλες υποδομές για να αξιοποιήσει τον φυσικό της πλούτο.

Ανάγκη λήψης μέτρων για να σταματήσουν οι αποκοπές ΑΠΕ

Ο Πρόεδρος Συνδέσμου Εταιρειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΣΕΑΠΕΚ) και Πρόεδρος Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΣΑΗ) Φάνος Καραντώνης, αναφέρθηκε στους ολοένα και πιο απαιτητικούς ευρωπαϊκούς στόχους για διείσδυση ΑΠΕ και είπε ότι προκειμένου να επιτευχθούν θα πρέπει να υπάρξει ευθυγράμμιση πολιτείας και επενδυτών.

Ανέφερε ότι η εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ είναι γύρω στα 750 MW με τη ηλιακή τεχνολογία να έχει τη μερίδα του λέοντος και τα τελευταία χρόνια έχει κάνει μεγάλα βήματα διείσδυσης. Τα στοιχεία τους για το 2023 ανέφερε, δείχνουν ότι η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα που φτάνει στο 23-24%.

Σημείωσε επίσης ότι στις 17 Απριλίου του 2023 είδαν την πράσινη παραγωγή της χώρας να αποκόπτεται στο 70%, τονίζοντας ότι οι επενδύσεις ΑΠΕ δεν είναι το δυναμικό που σήμερα η χώρα θα μπορούσε να εκμεταλλεύεται, επειδή υπάρχουν αποκοπές, κάτι που είναι αποτέλεσμα της αδράνειας συμπόρευσης με τα εθνικά σχέδια δράσης.

Κάτι τέτοιο όπως είπε θίγει την επενδυτική εμπιστοσύνη και περιβάλλον και θα συμβαίνει ιδιαίτερα το εξάμηνο που ακολουθεί, ενώ σημείωσε ότι πρέπει να ληφθούν διορθωτικά μέτρα.