Με διάβημα προς την UNESCO κλιμακώνει τις αντιδράσεις η Αθήνα για την απόφαση των τουρκικών Αρχών για μετατροπή της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη σε μουσουλμανικό τέμενος.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας Γιώργος Κουμουτσάκος συναντήθηκε χθες με τον Ερνέστο Οττόνε Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή της UNESCO, αρμόδιο για θέματα Πολιτισμού καθώς και με στελέχη του Κέντρου Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το διάβημα έγινε σήμερα, πρώτη ημέρα λειτουργίας της UNESCO μετά τις αργίες των τελευταίων ημερών στη Γαλλία.

Ο Γ.Κουμουτσάκος έθεσε μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τέμενος και της παραβίασης του χαρακτήρα ενός μνημείου της UNESCO που είναι απαράμιλλης πολιτιστικής αξίας και αποτελεί πολύτιμο τμήμα της κληρονομιάς της ανθρωπότητας.

Σύμφωνα με πληροφορίες ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος εξέφρασε τις έντονες ελληνικές ανησυχίες για τις επιπτώσεις της απόφασης αυτής όσον αφορά στη φθορά και στην αλλοίωση του ίδιου του μνημείου, καθώς και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της οποίας είναι φορέας επί αιώνες.

Επεσήμανε ακομη ότι η απόφαση αυτή έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τους διεθνείς κανόνες προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της UNESCO δεσμεύτηκε σύμφωνα με διπλωματικές για την σε βάθος εξέταση του ζητήματος από την UNESCO σύμφωνα τις διαδικασίες που προβλέπονται από τον Οργανισμό. 

Δεκάδες μουσλμάνοι στην πρώτη προσευχή

Χθες, εκατοντάδες μουσουλμάνοι προσκηνυτές προσήλθαν στη Μονή της Χώρας για τη μεσημεριανή προσευχή της Παρασκευής, την πρώτη μετά τη μετατροπή του μνημείου σε τζαμί.

Τη λειτουργία του περικαλλούς βυζαντινού ναού της Κωνσταντινούπολης ως μουσουλμανικό τέμενος εγκαινίασε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, την περασμένη Δευτέρα, σε ειδική τελετή στην οποία είχε συνδεθεί απ’ ευθείας από το προεδρικό μέγαρο μέσω τηλεδιάσκεψης.

Στον περιορισμένο χώρο του καθολικού του ναού χωρούν λίγοι προσκυνητές, με αποτέλεσμα αρκετοί που ήρθαν για προσευχή κατέλαβαν τον εξωτερικό χώρο γύρω από το μνημείο. Ο εσωτερικός χώρος είχε ήδη γεμίσει μισή ώρα πριν από την προσευχή.

Η Μονή της Χώρας έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Φιλοξενεί τα πλέον περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που διασώζονται στην Κωνσταντινούπολη, μαζί με την Αγία Σοφία και τη Μονή της Παμμακάριστου, η οποία επίσης λειτουργεί ως τζαμί.

Το τζαμί λειτουργεί στο πρότυπο της Αγίας Σοφίας. Tα ψηφιδωτά στους τοίχους στον χώρο της προσευχής καλύφθηκαν, ενώ καθορίστηκε περιοχή που θα την επισκέπτονται οι τουρίστες με ξεναγό.

Η εκκλησία του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, το καθολικό του πάλαι ποτέ μοναστικού συγκροτήματος, χρονολογείται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα, ενώ τα μοναδικά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες της φιλοτεχνήθηκαν τον 14ο αιώνα, από το 1305 έως το 1320, επί βασιλείας Παλαιολόγων.

Η Μονή της Χώρας μετατράπηκε σε τζαμί το 1511, 58 χρόνια μετά την ‘Αλωση της Πόλης, και με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Τουρκίας το 1945 έγινε μουσείο. Μετά την απόφαση αυτή ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες εκτέλεσαν ένα τεράστιο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των ψηφιδωτών και νωπογραφιών, ξηλώνοντας τους σοβάδες που τα κάλυπταν. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1948 και ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα το 1958. Το 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας (Danistay) της Τουρκίας ακύρωσε την απόφαση του 1945 και ένα χρόνο αργότερα, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι το μνημείο θα λειτουργήσει και πάλι ως τζαμί.