Η εφαρμογή του «καλαθιού του νοικοκυριού» μεταφέρεται για το 2023, με όλα τα κόμματα να συμφωνούν στην εφαρμογή του, αλλά να τονίζουν ότι είναι μέτρο διαφάνειας και όχι καταπολέμησης του πληθωρισμού. Το μέτρο συζητήθηκε αυτεπάγγελτα την Τρίτη στην Επιτροπή Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης σε δηλώσεις του μετά την συνεδρία, είπε ότι μετά από αυτεπάγγελτη εξέταση της Επιτροπής Εμπορίου της Βουλής έγινε μια ενημέρωση σχετικά με τις προθέσεις της κυβέρνησης, ως προς το τι προτίθεται να καταθέσει με τον τίτλο «το καλάθι του νοικοκυριού».

Σημείωσε ότι είναι μία μέθοδος η οποία συνδράμει στο να ενισχυθεί η διαφάνεια στην αγορά «και σε καμία περίπτωση δεν θα έχει να κάνει με άμεση ή έμμεση παρέμβαση στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς». «Γι’ αυτό χαιρετίζουμε αυτή την πολιτική. Με ή χωρίς πληθωρισμό, αυτά τα εργαλεία θα πρέπει να τα κτίσουμε», ανέφερε.

«Ωστόσο, εντοπίζουμε την ανάγκη ότι πρέπει να γίνει πολύ μεγαλύτερη διαβούλευση για να κάνουμε μηχανισμούς ολοκληρωμένους. Άρα λοιπόν, είναι απόλυτα προς τη σωστή κατεύθυνση, εξού και άπαντες οι προσκεκλημένοι έχουν δώσει τη στήριξή τους και δήλωσαν θετικοί», είπε.

Σημείωσε ότι ο μηχανισμός της διαφάνειας είναι αυτός με τον οποίο αυτοελέγχονται πάρα πολλοί «και αποτρέπουμε συμπεριφορές τέτοιες που καταλήγουν σε κάποιες εκμεταλλεύσεις, αισχροκέρδειες και αδικαιολόγητες χρεώσεις σε βάρος των καταναλωτών».

Τόνισε όμως ότι το μέτρο αυτό «δεν είναι το άπαν», που θα οδηγήσει στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού. «Γιατί ακούμε και προτάσεις οι οποίες στο τέλος της ημέρας, με την καλή τους πρόθεση, οδηγούν σε πληθωριστικές τάσεις. Όταν λέμε ότι βελτιώνουμε μέσω της ΑΤΑ τα εισοδήματα, όταν η ΑΤΑ ενισχύει τη ζήτηση, αυξάνονται οι τιμές. Κάποιοι που δεν παίρνουν ΑΤΑ πληρώνουν αυξημένες τιμές γιατί ενισχύσαμε τη ζήτηση, μέσω της διόρθωσης των εισοδημάτων. Αυτά τα θέματα είναι καλό όλοι να τα θέτουμε στη βάση της οικονομικής επιστήμης», υπογράμμισε.

Ερωτώμενος για το πότε αναμένεται να εφαρμοστεί, απάντησε «εκτιμώ ότι με το άνοιγμα της Βουλής θα πρέπει να είναι ενώπιον της Επιτροπής μας. Εμείς, όπως πάντοτε, συνοπτικά και με βάθος συζήτηση, αν και εφόσον χρήζει ενδυνάμωσης θα το πράξουμε. Θεωρώ ότι μέσα στον Μάρτιο μπορεί να εγκριθεί».

Από την πλευρά του, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Κώστας Κώστα είπε ότι «εμείς δεν διαφωνούμε στο να προχωρήσει αυτή η προσπάθεια. Αν θα προχωρήσει όμως, πρέπει να προχωρήσει άμεσα και σωστά. Να δώσουμε διαφάνεια και επιλογή στον κόσμο για να διαλέγει τα προϊόντα του, αλλά να το κάνουμε σωστά. Αυτό που θέλει όμως ο κόσμος αυτές τις δύσκολες ώρες που παλεύει να ζήσει τις οικογένειές του, είναι ουσιαστικά μέτρα, όχι ημίμετρα που έρχονται δύο μέρες πριν τις εκλογές».

Τόνισε επίσης ότι αν θα εφαρμοστεί ό,τι και στην Ελλάδα, «πρέπει να πούμε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν σοβαρά παράπονα, σοβαρές ενστάσεις, από τις ίδιες τις Ενώσεις των Καταναλωτών».

Ο κ. Κώστα υπενθύμισε ότι όταν το 2011 ανέβαινε η τιμή του πετρελαίου διεθνώς και στην Κύπρο, αυτοί που παράγουν γάλα και ψωμί ήρθαν στη Βουλή και έλεγαν ότι πρέπει όπωσδήποτε να αυξηθεί η τιμή των προϊόντων τους. Αυξήθηκε.

«Στη συνέχεια, η τιμή του πετρελαίου από τα 140 δολάρια κατέβηκε στα 25. Οι τιμές όμως του ψωμιού και του γάλακτος δεν έχουν μειωθεί καθόλου. Πού είναι η υπηρεσία του καταναλωτή για να κάνει τους ελέγχους για την αισχροκέρδεια, ένα φαινόμενο το οποίο έχει κορυφωθεί τελευταία, μετά την κρίση και τον πόλεμο στην Ουκρανία», σημείωσε.

Το ίδιο αναρωτήθηκε και για τις τιμές των καυσίμων, καλώντας την Υπηρεσία Προστασίας του Καταναλωτή να ελέγξει αν υπάρχει αισχροκέρδεια από μέρους των εταιρειών των καυσίμων. «Πώς είναι δυνατόν, όταν στις αρχές του Ιούνη η τιμή του πετρελαίου διεθνώς ήταν στα 115 δολάρια το βαρέλι και στην Κύπρο η τιμή του πετρελαίου κίνησης ήταν €1,87, και πριν 25 μέρες, που η τιμή του πετρελαίου διεθνώς ήταν στα 90 δολάρια το βαρέλι, 25 δολάρια πιο χαμηλή, η τιμή του πετρελαίου κίνησης στην Κύπρο ήταν στο €1,86», αναρωτήθηκε.

Άσκησε κριτική στην κυβέρνηση, λέγοντας ότι «δεν έφεραν φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή εδώ και δέκα χρόνια. Η πέμπτη τους προσπάθεια οδηγείται κι αυτή σε παταγώδη αποτυχία. Δεν κατάφεραν να ανοίξουν την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού, που έπρεπε να ανοίξει από το 2014 και ούτε τα επόμενα δύο χρόνια δεν πρόκειται να ανοίξει». «Πού είναι η διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό ισοζύγιο, για να καταφέρουμε να δώσουμε στον κόσμο φτηνό ηλεκτρικό ρεύμα; Φέτος ο κόσμος θα πληρώσει στους λογαριασμούς του ρεύματος 220 εκατομμύρια για τους ρύπους και σήμερα η κυβέρνηση μας είπε ότι η κυβέρνηση σκέφτεται να κάνει το καλάθι του νοικοκυριού».

Σε δηλώσεις του μετά τη συζήτηση του θέματος στην Επιτροπή, ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης είπε ότι ως «Δημοκρατικό Κόμμα στηρίζουμε την πρωτοβουλία καλάθι του νοικοκυριού». Σημείωσε ότι πρόκειται για μια πρωτοβουλία διαφάνειας και καλύτερης ενημέρωσης των καταναλωτών και όχι για οποιαδήποτε κίνηση κρατικής παρέμβασης στην αγορά. «Κάθε πρωτοβουλία διαφάνειας και ενημέρωσης των καταναλωτών κινείται στη σωστή κατεύθυνση, καθώς διευκολύνει τη σύγκριση των τιμών και τη δυνατότητα των πολιτών για επιλογή των φθηνότερων προϊόντων και παράλληλα ενισχύει την οικοδόμηση ενός υγιούς ανταγωνισμού, ο οποίος επίσης αποβαίνει προς όφελος των καταναλωτών», ανέφερε.

«Αντιλαμβανόμαστε ότι η εφαρμογή του μέτρου μετακινείται για το 2023 και διαβεβαιώνουμε ότι ως ΔΗΚΟ θα εργαστούμε για αποτελεσματική, πετυχημένη εφαρμογή, το συντομότερο δυνατόν», πρόσθεσε.

Απαντώντας σε ερώτηση είπε ότι το ιδανικό θα ήταν το μέτρο να εφαρμοστεί άμεσα. «Όμως θέλουμε να είμαστε και ρεαλιστές. Για να εφαρμοστεί σωστά το συγκεκριμένο μέτρο χρειάζεται και δημόσιος διάλογος ανάμεσα στους εμπλεκόμενους, γιατί δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι είναι απαραίτητη η οικειοθελής συμμετοχή των υπεραγορών. Δεν μπορεί να επιβληθεί οτιδήποτε, καθώς κάτι τέτοιο θα συνιστούσε κρατική παρέμβαση», είπε.  Πρόσθεσε ότι απαιτείται παράλληλα και τεχνική προεργασία γιατί πρόκειται για μια διαδικτυακή πλατφόρμα, στην οποία θα μπορεί να απευθύνεται ο κάθε καταναλωτής.

«Άρα θα ήταν ιδανικό να εφαρμοστεί άμεσα, καταλαβαίνουμε όμως ότι θα πρέπει να χρειαστεί κάποιος χρόνος, γιατί είναι πολύ πιο σημαντικό να εφαρμοστεί σωστά και αποτελεσματικά, παρά βεβιασμένα, να μην πετύχει και να χαθεί αυτή η δυνατότητα», κατέληξε.

Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ηλίας Μυριάνθους, είπε ότι «σίγουρα το γεγονός ότι η προσπάθεια έχει ξεκινήσει είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Το γεγονός όμως ότι ακόμα κωλυσιεργεί η διαδικασία για να ολοκληρωθεί το ζήτημα αυτό μας βρίσκει αντίθετους”.

Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να γίνει μια συλλογική προσπάθεια οργανωμένη, η οποία πραγματικά να αγγίξει αυτούς που έχουν ανάγκη. «Το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχουν αντιδράσεις από την εφαρμογή του, που φαίνεται μέσα από δημοσκοπήσεις ότι το 46% του κόσμου δεν το βρίσκει ότι είναι διαρθρωμένο με τρόπο που θα μπορούσε να διευκολύνει τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, αυτό πρέπει να μας δώσει μια ιδιαίτερη προσοχή για το πώς μπορεί να στηθεί».

«Παρόλα αυτά, θεωρούμε ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει αυτή η προσπάθεια, συμπεριλαμβάνοντας προϊόντα τα οποία παράγονται στην Κυπριακή αγορά. Προϊόντα πρώτης ανάγκης τα οποία θα μπορούσαν σε πρώτη φάση να μπουν σε αυτό το καλάθι, να γνωρίζει ο κόσμος για να μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα με την ακρίβεια», πρόσθεσε.

Ο κ. Μυριάνθους σημείωσε ότι την ίδια στιγμή πρέπει να γίνουν αρκετές άλλες συνέργειες, «ώστε πραγματικά να πιέσουμε τον πληθωρισμό προς τα κάτω, όπως για παράδειγμα, θα έπρεπε να δούμε στοχευμένα τη μηδενική επιβολή ΦΠΑ σε κάποια αγαθά πρώτης ανάγκης».

«Πέραν τούτου, και η συμβολαιακή γεωργία, δηλαδή μια συμφωνία μεταξύ γεωργού-καταναλωτή, η οποία πραγματικά να αποκλείσει τους μεσάζοντες και εδώ θα μπορούσε να δώσει μια ανάσα στη μείωση της τιμής. Υπάρχουν λύσεις, απλές, αλλά η ουσία είναι να υπάρχει η θέληση από όλες τις πλευρές για να αγγίξουμε το θέμα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και ουσιαστικά», κατέληξε.

Από την πλευρά του ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, Μιχάλης Γιακουμή, ανέφερε σε δηλώσεις του ότι «οι μισθολογικές απολαβές των συμπολιτών μας δεν αρκούν ούτε για τα απαραίτητα αγαθά πρώτης ανάγκης». Η ρύθμιση για το καλάθι του νοικοκυριού, είπε, θα πρέπει να περιλαμβάνει την προώθηση κυπριακών προϊόντων, τη στήριξη των μικρών παραγωγών και την προώθηση των προϊόντων τους, καθώς και τη στήριξη στα μικρά μπακάλικα της γειτονιάς, «ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε ενδεχόμενη εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης των μεγάλων υπεραγορών», σημείωσε.

«Αναμένουμε από το κράτος να βγει μπροστά και να στηρίξει τους ευάλωτους συμπολίτες μας το συντομότερο δυνατό, καθώς οι γιορτές πλησιάζουν και οι τιμές των προϊόντων για το γιορτινό τραπέζι παραμένουν εξαιρετικά αυξημένες», κατέληξε.

Ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασίας Πολιτών, είπε ότι το καλάθι «είναι καλή ιδέα. Μακάρι να το κάνουμε και να δουλεύει. Αλλά δεν είναι αρκετό». Σημείωσε ότι πρέπει να δούμε τι κάνει ο υπόλοιπος κόσμος για να μειωθούν τα έξοδα στα νοικοκυριά.

«Τα μαθήματα που κάνουν στα σχολεία για να μάθουν τον κόσμο να μαγειρεύει, τον τρόπο που λειτουργούν στο σπίτι τα οικονομικά του σπιτιού, τις δόσεις, τις αγορές, τη διαφορά του να αγοράζω έτοιμα από το να μαγειρεύω, το γεγονός ότι υπάρχουν παντού λαϊκές αγορές που μπορείς να αγοράσεις κατευθείαν από τους παραγωγούς και παίρνεις σε χαμηλές τιμές. Αυτό βοηθά και τον καταναλωτή και τους αγρότες», σημείωσε, προσθέτοντας ότι πρέπει να βοηθήσουμε τους γεωργούς και τους παραγωγούς των προϊόντων να πουλούν τα προϊόντα κατευθείαν στον καταναλωτή στην πιο σύντομη οδό, για να παίρνει και καλά προϊόντα, να έχει καλή τιμή ο καταναλωτής και καλό κέρδος ο παραγωγός.

Μια άλλη πολιτική που εφαρμόζουν στο εξωτερικό, είπε, είναι τα πολλά μικρά καταστήματα που μπαίνουν σε γειτονιές. «Η θεωρεία είναι να έχω πολλά μικρά καταστήματα κοντά μου, χωρίς να χρειάζομαι αυτοκίνητο για να φορτώνω τσάντες και να κάνω μεγάλα ψώνια».

Τέλος, ο κ. Θεοπέμπτου υπογράμμισε ότι οι φτωχές οικογένειες έχουν κακά σχεδιασμένα ενεργειακά σπίτια. «Να θυμίσω επίσης την υποχρέωση της κυβέρνησης να βοηθά τον κόσμο με χαμηλά εισοδήματα, να έχει μια στέγη και όχι να τους δίνουμε απλώς ένα επίδομα. Στο εξωτερικό έχουν κατοικίες για χαμηλά αμειβόμενους», κατέληξε.