Τον περασμένο Ιούλιο υπογράφηκε το πρωτόκολλο για τη δημιουργία ενός νέου ξενοδοχείου ιατρικής αποκατάστασης στην κατεχόμενη Αμμόχωστο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκοκυπριακού Τύπου, η ενέργεια εντάσσεται στην συστηματική προσπάθεια «διεθνούς προβολής και ανάπτυξης της βόρειας Κύπρου στον τομέα του τουρισμού υγείας», με τον «πρωθυπουργό» Ουνάλ Ουστέλ να αναφέρεται στις εκτεταμένες ενέργειες που κάνει το ψευδοκράτος για την ανάπτυξη αυτού του κλάδου.

Μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ, καταγράφονται σημαντικές επενδύσεις στον τομέα της υγείας και στις ελεύθερες περιοχές, με σημαντικούς ξένους επενδυτές είτε να εξαγοράζουν κυπριακά ιδιωτικά νοσηλευτήρια και άλλους οργανισμούς παροχής υπηρεσιών υγείας είτε να δημιουργούν εξαρχής νέα, όπως το πανεπιστημιακό νοσοκομείο που έχει εξαγγείλει η διεθνής οργάνωση AHEPA για τη Λευκωσία.

Ωστόσο, οι επενδύσεις αφορούν πρωτίστως τη Λευκωσία -και τη Λεμεσό λιγότερο-, με τις παραδοσιακά τουριστικές περιοχές της Κύπρου, και ιδίως την ελεύθερη Αμμόχωστο να υστερούν, παρόλο που έχουν την ξενοδοχειακή υποδομή, και ενώ στα κατεχόμενα ο ιατρικός τουρισμός αναπτύσσεται, δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού.

Ιατρικός τουρισμός στην Κύπρο

Ο ιατρικός τουρισμός αποτελεί έναν από τους πλέον αναδυόμενους στο χώρο της φιλοξενίας, καθώς, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ιατρικού Τουρισμού, 14 εκατομμύρια πολίτες παγκοσμίως ταξιδεύουν στο εξωτερικό για ιατρικούς σκοπούς. Μια σειρά από μελέτες εμπειρογνωμόνων καταγράφουν ότι η ανάπτυξη του τομέα κυμαίνεται μεταξύ 15-25% ετησίως, εκτιμώντας το μέγεθος της αγοράς παγκοσμίως στα 11.5 δισ. δολάρια το 2022 και υπολογίζοντας ότι η συνεισφορά της στην παγκόσμια οικονομία ξεπερνά τα 100 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με μελέτες, υπολογίζεται ότι η αγορά του ιατρικού τουρισμού θα ξεπεράσει τα 35 δισ. δολάρια μέχρι το 2032, ενώ άλλες μελέτες προβαίνουν σε ακόμη υψηλότερους υπολογισμούς.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού έχει ενταχθεί στο σχεδιασμό της πολιτείας εδώ και δεκαετίες. Σχετικό σχέδιο χορηγιών περιλαμβάνεται στο σχέδιο δράσης του Υφυπουργείου Τουρισμού για το 2023-2024, ενώ αναφέρεται ως ένας από τους πυλώνες της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού 2030. Παρόλα αυτά, και ενώ στην πράξη ο ιατρικός τουρισμός μπορεί να συμβάλει στο διαχρονικό στόχο της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου, οι πολιτικές που εφαρμόζονται δεν έχουν ενθαρρύνει στην πράξη τη δημιουργία αναπτύξεων που συνδυάζουν υπηρεσίες υγείας και φιλοξενίας.

Εξάλλου, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ανάπτυξη του τομέα, ο Υφυπουργός Τουρισμού, Κώστας Κουμής, πρόσφατα προανήγγειλε την προκήρυξη νέου προγράμματος επιχορήγησης, αλλά και σχεδίου δράσης, στο πλαίσιο των προσπαθειών για καθιέρωση της Κύπρου ως προορισμού υγείας και ευεξίας. Οι διακηρύξεις όμως για ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού χρονίζουν εδώ και δεκαετίες, δίχως επί της ουσίας η πολιτεία να συμβάλει με ουσιαστικά κίνητρα για την προσέλκυση μικτών αναπτύξεων και ενώ οι σχετικές νομοθεσίες είναι απαρχαιωμένες.

Εξάλλου, παρά τις διακηρύξεις για προώθηση του ιατρικού τουρισμού, η νομοθεσία παραμένει απαρχαιωμένη, απαγορεύοντας τη συνύπαρξη, εντός νοσηλευτηρίων, οποιασδήποτε άλλης επιχείρησης -ακόμη και φαρμακείων ή κέντρων αποκατάστασης-, καθιστώντας στην πράξη ανέφικτο τον ιατρικό τουρισμό, ο οποίος, πέρα από τη νοσοκομειακή υποδομή, προϋποθέτει και υποδομές φιλοξενίας κ.ά.. Το Υπουργείο Υγείας είχε δεσμευτεί, το περασμένο φθινόπωρο ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας, να καταθέσει πριν το τέλος του 2023 νέο νομοσχέδιο που θα εκσυγχρονίζει συνολικά το καθεστώς λειτουργίας των νοσηλευτηρίων, δημόσιων και ιδιωτικών, κάτι που ωστόσο ακόμα εκκρεμεί και ενώ ως τότε απορρίπτει τροποποιητικά νομοσχέδια από τους βουλευτές. Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, οι αρμόδιοι αποδίδουν το κώλυμα στην ανάγκη για διαφύλαξη της αυτονομίας των νοσηλευτηρίων, παρόλο που αυτή μπορεί να διασφαλιστεί νομοθετικά εντός του πλαισίου μιας μικτής ανάπτυξης, όπως ήδη έχουν πράξει χώρες με ανεπτυγμένο ιατρικό τουρισμό, όπως οι ΗΠΑ και το Ισραήλ.

Τα οφέλη του ιατρικού τουρισμού

Σύμφωνα με έρευνες ακαδημαϊκών στον κλάδο της χρηματοοικονομικής διοίκησης, όπως η μελέτη που εκπόνησε πριν μερικά χρόνια το Πολυτεχνείο Κρήτης, η αύξηση των αφίξεων και διανυκτερεύσεων σε μια χώρα πολλαπλασιάζει τα έσοδα, με θετικό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία και στην εθνική οικονομία ευρύτερα, καθώς οι επισκέπτες για σκοπούς υγείας θα χρειαστούν, πέραν της διαμονής, σίτιση και μεταφορές.

Κατά τη διαμονή τους, οι επισκέπτες, είναι επίσης πιθανόν να αδράξουν την ευκαιρία να δουν τα αξιοθέατα και τα σημεία αναφοράς της χώρας και να επιθυμούν να επιστρέψουν μελλοντικά για διακοπές με περισσότερη άνεση, μετά την ανάρρωσή τους.

Εξάλλου, πέρα από την συμβολή στην ανάπτυξη του τουρισμού προς τη χώρα ολόχρονα, τα οφέλη του ιατρικού τουρισμού είναι σημαντικά και για την ιατρική κοινότητα, η οποία, σε συνδυασμό με τα αυξημένα έσοδα, αποκτά μεγαλύτερη εμπειρία, με όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται τόσο για τον ντόπιο πληθυσμό, όσο και για τους επισκέπτες.