Δεν θα ξαναδοθούν άδειες για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων σε περιοχές αναδασμού, είπε την Παρασκευή ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας, η οποία ενημερώθηκε από το Τμήμα Πολεοδομίας ότι υποβλήθηκαν από τον Ιανουάριο 2009 μέχρι το τέλος του 2022,  778 αιτήσεις από τις οποίες 541 εγκρίθηκαν, 83 απορρίφθηκαν ενώ 154 εκκρεμούν. Από τις 541, οι 47 είναι σε περιοχές αναδασμού.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Γιαννάκης Γαβριήλ κάλεσε την Κυβέρνηση να καθορίσει στην υπό εξέλιξη διαδικασία αναθεώρησης της Υπουργικής Εντολής που καθορίζει την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών πάρκων, να εισαχθούν απαγορευτικές πρόνοιες για χωρομέτρηση σε περιοχές αναδασμού και εύφορη αρδευομένη γεωργική γη.

Η αναθεώρηση της Υπουργικής Εντολής αναμένεται να ολοκληρωθεί περίπου σε ένα μήνα, ενημερώθηκε η Επιτροπή η οποία συνέχισε τη συζήτηση για τους τρόπους διαφύλαξης της εύφορης γεωργικής γης και των περιοχών αναδασμού από τις εγκαταστάσεις πάρκων φωτοβολταϊκών. Η συζήτηση αφορά σε αυτεπάγγελτη εξέταση του θέματος έπειτα από εισήγηση των Βουλευτών Γιαννάκη Γαβριήλ, Ανδρέα Πασιουρτίδη, Βαλεντίνου Φακοντή, Χρίστου Ορφανίδη, Χρίστου Σενέκη, Λίνου Παπαγιάννη και Χαράλαμπου Θεοπέμπτου.

Κλήθηκαν να παραστούν, μεταξύ άλλων, στην συνεδρία οι Υπουργοί Εσωτερικών, Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, και Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.

Στην αρχική του τοποθέτηση ο κ. Γαβριήλ ανέφερε μεταξύ άλλων, ότι χρειάζονται πολιτικές αποφάσεις όσον αφορά στην εγκατάσταση  φωτοβολταϊκών πάρκων, τα οποία όπως είπε, «εμφανίζονται όπως τα μανιτάρια»  και δεν είναι γνωστό αν έχουν άδειες.

Αναφέρθηκε στην εντολή του ΥΠΕΣ για το θέμα αυτό και σημείωσε ότι δεν υπάρχουν πρόνοιες αλλά παρότρυνση για προστασία της αγροτικής γης, και ρώτησε τους Υπουργούς αν υπάρχει πολιτική βούληση για να απαγορευτεί η χρήση γεωργικής γης για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων. Έθεσε το ζήτημα της ανάγκης προστασίας της καλλιεργήσιμης γης για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων για τις ανάγκες της χώρας.

Ο Υπουργός Εμπορίου, Γιώργος Παπαναστασίου, είπε στην Επιτροπή ότι η οποιαδήποτε ανάπτυξη χρειάζεται ορθή διαχείριση ώστε να μην επιβαρύνει την γεωργική γη.

Είπε ότι, υποθετικά, αν θέλουμε να αναπτύξουμε φωτοβολταϊκά της τάξης των 1,2 γιγαβατ όπως είναι περίπου ο στόχος που τέθηκε από την Ευρωπαική Επιτροπή, αν υποθέσουμε ότι θα τοποθετηθούν σε όλες τις στέγες είτε σε κυβερνητικά κτήρια, η σε ιδιωτικά ή σε βιομηχανικές περιοχές, η παραγωγή θα είναι 300-400 μεγαβάτ και η υπόλοιπη άλλη υποχρέωση, γύρω στα 800 μεγαβάτ, θα πάει όλη σε γεωργική γη, και θα καλύψει το 2-3% της γεωργικής γης, που είναι μικρό ποσοστό, όπως σημείωσε. Διευκρίνισε μετά από αντιδράσεις εκπροσώπων αγροτικών οργανώσεων ότι αυτό είναι υποθετικό και ότι δεν σημαίνει ότι έτσι θα γίνει.

Είπε ότι ο ίδιος προσωπικά είναι εναντίον στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε γόνιμη γη, και ότι υπάρχουν λύσεις, όπως των αγροτοφωτοβολταϊκών που μπαίνουν υπερυψωμένα και επιτρέπει γεωργική ανάπτυξη από κάτω, ενώ δημιουργεί χώρους σκίασης για τα σπαρτά.  

Εξέφρασε τη θέση ότι δεν πρέπει να μπαίνουν φωτοβολταϊκά σε περιοχές αναδασμού, ενώ, σε σχόλια Βουλευτών ότι υπάρχουν σε τέτοιες περιοχές, είπε ότι, «κακώς μπήκαν» και ότι δεν θα υπάρξει επανάληψη τουλάχιστον σε αυτή την Κυβέρνηση. «Αναλαμβάνουμε μια δέσμευση ότι οι περιοχές αναδασμού δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ για σκοπούς φωτοβολταϊκών», είπε ο Υπουργός.

Ο Υπουργός Γεωργίας, Πέτρος Ξενοφώντος, είπε ότι συμφωνεί με τον Υπουργό Ενέργειας. Είπε στην Επιτροπή ότι, η διαθέσιμη γεωργική γη στην ελεύθερη Κύπρο ανέρχεται σε 1.300 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ από αυτό το σύνολο απαγορεύεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε 900 τ. χλμ. διότι είναι περιοχές Νατούρα, διάδρομοι αποδημητικών πουλιών, προστατευόμενες περιοχές, κλπ.

Είπε ότι το Υπουργείο του είχε καταρτίσει ένα σχέδιο τον Νοέμβριο του 2022 για διπλή χρήση και με βάση αυτού έχουν υποβληθεί 79 αιτήσεις, έχουν πάρει έγκριση 24, ενώ, προς το παρόν έχουν σταματήσει να δέχονται αιτήσεις για αγροφωτοβολταϊκά.

Ο Κυριάκος Κούνδουρος Διευθυντής Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως εκ μέρους του Υπουργού Εσωτερικών, είπε στην Επιτροπή ότι, η τοποθέτηση ΑΠΕ φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων διέπεται από την Εντολή του ΥΠΕΣ του 2006 στην οποία καθορίζονται περιοχές που αποτρέπεται η τοποθέτηση ΑΠΕ όπως περιοχές Νατούρα, και ευαίσθητοι περιβαλλοντικά χώροι. Η υπόλοιπη γη είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχές Γ,  ανεξάρτητα από το εάν είναι εύφορη καλλιεργήσιμη γη ή όχι. Σημείωσε ότι αν ένα φωτοβολταϊκό πάρκο εγκαθίσταται σε περιοχή Γ δεν σημαίνει ότι κατ’ ανάγκη είναι και εύφορη γη. 

Ο κ. Κούνδουρος ανέφερε ότι, υποβλήθηκαν από τον Ιανουάριο 2009 μέχρι το τέλος του 2022,  778 αιτήσεις από τις οποίες 541 εγκρίθηκαν και πήραν πολεοδομικές άδειες, απορρίφθηκαν 83 ενώ 154 εκκρεμούν. Είπε ακόμη ότι από τις 541, οι 47 ή 8% είναι σε περιοχές αναδασμού. Οι 32 όμως είπε, βρίσκονται σε ξηρικό αναδασμό και ειδικά στην περιοχή Αγίου Ιωάννη Μαλούντας σε κτηνοτροφική ζώνη ή στην περιφέρεια της ζώνης αυτής. Αναφέρθηκε σε ιδιομορφία της περιοχής εκεί, ότι είναι έκτασης περίπου 2.000 εκταρίων (20 εκατομ. τετραγωνικά μέτρα), κτηνοτροφικών ζωνών οι οποίες παραμένουν στην μεγαλύτερη έκταση αναξιοποίητες. Σημείωσε ότι η περιοχή Αγίου Ιωάννη, Μενοίκου και Παλιομετόχου είναι βεβαρημένη με πολύ οχληρές αναπτύξεις και οι ζώνες που έχουν οριστεί για κτηνοτροφική ανάπτυξη καταλαμβάνονται μόνο σε ένα πολύ μικρό μέρος. Μόνο σε 7 περιπτώσεις από τις 541 είναι σε αρδευόμενο αναδασμό, είπε, σημειώνοντας ότι, το εμβαδό του αρδευόμενου αναδασμού που καταλαμβάνεται από φωτοβολταϊκά πάρκα, «είναι αμελητέο».

Είπε ακόμη ότι η Εντολή του 2006 είναι υπό διαμόρφωση και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε ένα περίπου μήνα.

Κατά τη συζήτηση τα μέλη της Επιτροπής εξέφρασαν ανησυχίες για την χρήση αγροτικής γης για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Βαλεντίνος Φακοντής αναφέρθηκε στην έλλειψη σιτηρών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και είπε ότι πρέπει να προστατευθεί ο πρωτογενής τομέας. Είπε ότι το Κράτος δαπάνησε τεράστια ποσά με το να παίρνει άγονη γη να δημιουργεί οδικό δίκτυο και μετά έρχονται κάποιοι να δημιουργούν φωτοβολταϊκά πάρκα. Ζήτησε όπως το Κράτος διευθετήσει το ζήτημα και να πηγαίνουν οι παραγωγοί φωτοβολταϊκών σε συγκεκριμένες περιοχές.

Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης εισηγήθηκε όπως διερευνηθεί πόσα από τα δημόσια κτήρια θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για αυτό τον σκοπό  αντί το Κράτος να δίνει γόνιμη γη για πάρκα. Είπε ακόμη ότι έχουν δει γεωργούς με οικονομικά προβλήματα που παραχωρούν τη γη τους για κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων και αυτό θα έπρεπε να προβληματίσει.

Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ηλίας Μυριάνθους είπε ότι σε περιοχές αναδασμού, αφού έχουν επιτραπεί τέτοιες αναπτύξεις θα έπρεπε το Κράτος να ζητήσει να πάρει πίσω την επένδυση την οποία έκανε. Εισηγήθηκε ακόμη, εκεί που αδυνατεί το δημόσιο να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά σε στέγες δημόσιων κτηρίων να τα δώσουν στον ιδιωτικό τομέα να εγκαταστήσουν μέσα από σωστές διαδικασίες.

Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Μιχάλης Γιακουμή, είπε ότι είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για το κόμμα του και έχουν καταθέσει και συγκεκριμένες προτάσεις.

Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολίτων, Χαράλαμπος  Θεοπέμπτου αναφέρθηκε σε σύσταση από Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πολιτική βιοοικονομίας για παραγωγή τροφίμων, για επισιτιστική ασφάλεια, σημειώνοντας ότι αντί «να προσέχουμε την εύφορη γη μας την δίνουμε σε επιχειρηματίες για να κάνουν υπερκέρδη».

Εκπρόσωποι αγροτικών οργανώσεων έθεσαν την ανάγκη προστασίας της γεωργικής γης, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι μπορεί να τεθεί και σε κίνδυνο η προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) του χαλουμιού αφού, όπως ανέφεραν, σύμφωνα με τον κανονισμό της ΠΟΠ η σίτιση των ζώων πρέπει κατά 50% να είναι από ντόπια σιτηρά, και αναρωτήθηκαν που θα καλλιεργούνται αυτά τα σιτηρά.

Οι δηλώσεις Βουλευτών

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Γιαννάκης Γαβριήλ, είπε σε δηλώσεις του μετά την συνεδρία ότι, είναι παραδεκτό από όλους ότι τα τελευταία χρόνια ακολουθήθηκε μια κοντόφθαλμη πολιτική υπέρ των κερδών των λίγων και εις βάρος της προστασίας της γεωργικής γης με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων «ακόμα και εντός των γεωργικών αναδασμών για τους οποίους το Κράτος έχει δαπανήσει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ». Σημείωσε ότι κάλεσαν την Κυβέρνηση να καθορίσει στην υπό εξέλιξη διαδικασία αναθεώρηση της Υπουργικής εντολής που καθορίζει την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών πάρκων να εισαχθούν απαγορευτικές πρόνοιες για χωρομέτρηση σε περιοχές αναδασμού και εύφορη αρδευομένη γεωργική γη. Σημειώνουν με θετικό πρόσημο τη δέσμευση των δυο Υπουργών ότι θα κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, πρόσθεσε.

Αναφέρθηκε σε στοιχεία που δόθηκαν στην Επιτροπή ότι 8% των αδειοδοτημένων φωτοβολταϊκών πάρκων είναι εντός περιοχών αναδασμού σημειώνοντας ότι σε αυτά δεν περιλαμβάνονται οι άδειες που δόθηκαν σε εύφορη γεωργική γη που αρδεύεται από κυβερνητικά υδατικά έργα, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι «αν υπολογιστούν και αυτά τα στοιχεία, η κατάσταση είναι απολύτως χειρότερη».

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Κυριάκος Χατζήγιαννης είπε ότι η Κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει απόφαση, στη βάση μελέτης, από την μια για προστασία καλλιεργήσιμη γης αλλά και να διασφαλιστεί και η γρήγορη ενεργειακή μετάβαση. Σημείωσε ότι η συνεδρία δεν είχε σκοπό να δημιουργήσει συνθήκες περιορισμού της ανάπτυξης ΑΠΕ αλλά για να προστατευθεί η καλλιεργήσιμη γεωργική γη. Είπε ακόμη ότι όταν δεν είναι δυνατή η εγκατάσταση πάρκων ΑΠΕ κάπου, να υπάρχει παράλληλα πρόνοια για το πού μπορούν να εγκατασταθούν οι παραγωγές ΑΠΕ.

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης είπε ότι έχει φανεί με τη σημερινή συνεδρία ότι η Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να λάβει εκείνα τα μέτρα μετά και από διαβεβαιώσεις του Υπουργών για να δοθεί ένα τέλος στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων σε περιοχές που είναι προσιτές και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για καλλιέργεια.

Είπε ότι θα δοθεί τέρμα σε αυτή την κατάσταση η οποία, μέχρι το τέλος του 2022 «είχε πάρει μορφή καταιγίδας» με την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών πάρκων σε περιοχές αναδασμού, για τις οποίες ο φορολογούμενος πολίτης είχε επιβαρυνθεί για να δημιουργηθούν περιοχές με δρόμους και παροχή νερού, σημειώνοντας ότι αυτό αποτελούσε σκάνδαλο.