Του Μαρίνου Κυναιγείρου, MRICS, Πρόεδρος Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών

Η άνοδος του πληθωρισμού έχει οδηγήσει τις κεντρικές τράπεζες στην ανάληψη δράσης για συγκράτηση και μείωσή του. Στην προσπάθειά τους αυτή προβαίνουν σε συχνές αυξήσεις των επιτοκίων τους, οι οποίες μεταφέρονται στη συνέχεια μέσω των τραπεζών στα επιτόκια των δανείων. Προφανώς και ο στόχος της λεγόμενης επιθετικής νομισματικής πολιτικής είναι να ρίξει τις τιμές ενεργοποιώντας τη μείωση της ζήτησης, όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Καθόλου τυχαία δεν ήταν άλλωστε η αναφορά μας από το περασμένο καλοκαίρι σε σημαντικές προκλήσεις στον ορίζοντα για τον τομέα των ακινήτων και της ανάπτυξης γης.

Τα δανειστικά

Σε πρώτο χρόνο η σημαντική αύξηση του κόστους δανεισμού, συνεπεία της ανόδου των δανειστικών επιτοκίων και του κόστους των κατασκευαστικών υλικών, επηρεάζει άμεσα τους σχεδιασμούς όσων σκέφτονται να κτίσουν ή να αγοράσουν σπίτια ή διαμερίσματα. Πρόκειται για ένα φαινόμενο, το οποίο έχει αρχίσει ήδη να δείχνει τα δόντια του στον τομέα καθώς πολλοί κάνουν δεύτερες σκέψεις. Φυσιολογικά η αμέσως επόμενη λύση για στέγαση, όσων απομακρύνονται από την αγορά κατοικίας, είναι η ενοικίαση.

Τα καταθετικά

Σε δεύτερο χρόνο βλέπουμε να ανατέλλει στον ορίζοντα του τομέα των ακινήτων άλλος ένας μεγάλος κίνδυνος ο οποίος επίσης σχετίζεται με την άνοδο των επιτοκίων, αλλά αυτή τη φορά των καταθετικών. Ήδη κάποια τραπεζικά ιδρύματα έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να προχωρήσουν σε αυξήσεις των καταθετικών τους επιτοκίων εντός του έτους. Και που είναι το πρόβλημα θα ρωτήσει κάποιος. Δεν είναι φυσικό επόμενο να πληρωθούν και οι καταθέτες από την στιγμή που το επιτοκιακό περιθώριο των τραπεζών βελτιώνεται σημαντικά; Προφανώς και είναι φυσιολογικό και θεμιτό να συμβεί αυτό πλην όμως αναμένεται ότι θα έχει επίσης αρνητικό αντίκτυπο στα ακίνητα. Το γεγονός ότι οι επενδυτές θα έχουν απόδοση από τα χρήματά τους στην τράπεζα θα τους αποθαρρύνει από του να επενδύσουν σε άλλους τομείς, όπως των ακινήτων. Έτσι ενδεχομένως να δούμε μείωση του αριθμού πολυκατοικιών και συγκροτημάτων κατοικιών, που ανεγείρονται ή αποκτούνται από επενδυτές για να διατεθούν προς ενοικίαση.  

Τα συγκοινωνούντα δοχεία

Εάν συνοψίσουμε τους δυο πιο πάνω κινδύνους για τα ακίνητα, που εκπηγάζουν από την άνοδο των επιτοκίων (καταθετικών και δανειστικών) θα δούμε ότι δημιουργούν δύο μεγάλα προβλήματα. Το πρώτο είναι η στασιμότητα στην αγορά ακινήτων με ότι αυτό συνεπάγεται για τους επαγγελματίες του τομέα και κατ’ επέκταση για τα έσοδα του κράτους. Το δεύτερο πρόβλημα έχει να κάνει με τα ενοίκια. Όπως είχαμε εξηγήσει και στο παρελθόν η αυξημένη ζήτηση συμβάλλει στη μεγάλη άνοδο των ενοικίων. Χωρίς καμία διάθεση για κινδυνολογία επισημαίνω τη μεγάλη πιθανότητα να επιδεινωθεί σημαντικά το πρόβλημα των υψηλών τιμών στα ενοίκια δεδομένου ότι ο κόσμος, που δεν μπορεί να δανειστεί θα στραφεί στο ενοίκιο (αύξηση της ζήτησης) και οι έχοντες τα κεφάλαια να μην επενδύουν στα ακίνητα (μείωση της προσφοράς).

Και το «μπόνους»

Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το γεγονός ότι το ενδιαφέρον για ημερήσια ενοικίαση ακινήτων επίσης αυξάνεται στην τουριστική Κύπρο, απορροφώντας ένα σημαντικό αριθμό ακινήτων, τα οποία μοιραία αποσύρονται από τα διαθέσιμα προς ενοικίαση.

Ο ρόλος του κράτους

Ως Συμβούλιο Εγγραφής Κτηματομεσιτών είχαμε έγκαιρα επισημάνει τους κινδύνους οι οποίοι εάν δεν αναχαιτισθούν θα προκαλέσουν ζημιά. Το πράττουμε ξανά τώρα. Είναι σημαντικό η νέα κυβέρνηση να εγκύψει στα θέματα που αφορούν στην αγορά ακινήτων και ανάπτυξης γης για να αποτραπούν δυσάρεστες καταστάσεις, οι οποίες θα επιβαρύνουν το σύνολο της οικονομίας. Είμαστε λοιπόν στη διάθεσή της έτσι ώστε να συμβάλουμε στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και στην ενθάρρυνσή τους να διοχετεύσουν κεφάλαια στον τομέα των ακινήτων και της ανάπτυξης γης. Έτσι θα αυξηθεί η προσφορά, θα υπάρχει ανταγωνισμός στην τιμολόγηση, θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας αλλά και αυξημένα κρατικά έσοδα.