Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών (92%) δηλώνει σε πρόσφατη έρευνα ότι το ΓεΣΥ έχει βελτιώσει την ποιότητα ζωής τους, αναφέρθηκε σε διάσκεψη Τύπου που διοργάνωσε την Πέμπτη ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) για τα πέντε χρόνια λειτουργίας του ΓεΣΥ ενώ την περίοδο Ιουνίου 2023-Μαΐου 2024 501.035 δικαιούχοι υποβλήθηκαν σε εργαστηριακές εξετάσεις και διενεργήθηκαν 83.166 επεμβάσεις.

Μεταξύ άλλων, όπως αναφέρθηκε, ο ΟΑΥ έχει επιβάλει διοικητικές ποινές και πρόστιμα σε 70 περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων προστίμων ύψους 70 χιλιάδων ευρώ, ενώ έχει προβεί σε 600 αυτεπάγγελτες έρευνες, οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους 2024, σε 140.154 επαναξιολογήσεις και 63.995 διαγραφές δικαιούχων, καθώς και στην αγορά ειδικού λογισμικού για ανάλυση και εξειδικευμένο έλεγχο των ενδονοσοκομειακών περιστατικών.

Στον χαιρετισμό του, ο Υπουργός Υγείας, Μιχάλης Δαμιανός, ανέφερε ότι η εφαρμογή του ΓεΣΥ από το 2019 αποτελεί μια από τις σημαντικότερες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία παραμένει ευέλικτη και σε τροχιά συνεχούς εξέλιξης. «Το όραμα για διασφάλιση υψηλού επιπέδου υγείας των πολιτών και έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας υλοποιείται με σταθερό ρυθμό παρά τις αντίξοες συνθήκες που είχαμε να διαχειριστούμε λόγω της πρόσφατης κρίσης της πανδημίας», επεσήμανε.

«Η πρόσφατη υγειονομική κρίση έχει αποδείξει ότι ο σχεδιασμός και η οργάνωση του συστήματος υγείας επιτρέπει την άρτια συνεργασία με τις υγειονομικές αρχές, διασφαλίζοντας αποτελεσματική κινητοποίηση των διαθέσιμων πόρων σε περίπτωση κορύφωσης έκτακτων αναγκών», είπε ο κ. Δαμιανός. «Μετά την εισαγωγή του ΓεΣΥ, οι ανικανοποίητες ανάγκες ιατρικής περίθαλψης ήταν εξαιρετικά χαμηλές για το 2022 – κάτω από 1% – για τα νοικοκυριά χαμηλού και υψηλού εισοδήματος. Συνεπώς, με τις μεταρρυθμίσεις που προηγήθηκαν, αυξήθηκε η δυνατότητα ανταπόκρισης του ΓεΣΥ στις ανάγκες των ασθενών», συμπλήρωσε.

Αναφερόμενος στα ευρήματα πρόσφατης έρευνας του IMR/Πανεπιστημίου Λευκωσίας για την πορεία του ΓεΣΥ από την εισαγωγή του μέχρι σήμερα, ο Υπουργός Υγείας είπε ότι πέραν του 92% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι το ΓεΣΥ έχει βελτιώσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και την ποιότητα ζωής τους, συγκαταλέγοντας ως σημαντικά οφέλη τη μείωση του κόστους πρόσβασης στην ιατροφαρμακευτική φροντίδα (62%), και την αύξηση των επιλογών όσον αφορά στους παρόχους υπηρεσιών υγείας.

«Ο συνεχής εμπλουτισμός του εύρους των παρεχόμενων υπηρεσιών από την έναρξη της εφαρμογής του ΓεΣΥ έχει τύχει σημαντικής αναγνώρισης από τους ασθενείς, όπως καταδεικνύουν οι μηχανογραφημένες πλέον αναφορές χρήσης του συστήματος», τόνισε ο κ. Δαμιανός, προσθέτοντας ότι «μέχρι σήμερα έχει επιτευχθεί η διασφάλιση ενός ολοκληρωμένου πακέτου υπηρεσιών υγείας, απότοκο και της θετικής ανταπόκρισης των παρόχων υγείας και προμηθευτών ιατροφαρμακευτικών προϊόντων, προσδίδοντας σημαντική βελτίωση στην προσβασιμότητα και διευρύνοντας ουσιαστικά την γκάμα των υπηρεσιών και προϊόντων».

«Όλοι οι δικαιούχοι διαθέτουν πλέον ηλεκτρονικό ιστορικό όλων των ιατρικών πράξεων», σημείωσε ο κ. Δαμιανός, αναφέροντας ως σημαντική συνεισφορά της εφαρμογής του ΓεΣΥ τη διασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου σταθερότητας, επάρκειας και βιωσιμότητας της αγοράς φαρμάκων και ιατροτεχνολογικών προϊόντων.

«Στο πλαίσιο του εποπτικού του ρόλου, το Υπουργείο Υγείας προβαίνει σε συστηματική αξιολόγηση του συστήματος υγείας, προκειμένου να διασφαλιστεί αδιάλειπτα η βελτιστοποίησή του, αντιμετωπίζοντας τις αδυναμίες που παρουσιάστηκαν στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, θέτοντας τον ασθενή στο επίκεντρο της πολιτικής µας και φρουρώντας τα δικαιώματά του», υπογράμμισε ο Υπουργός.

Εν συνεχεία, υπέδειξε ότι, «προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ΓεΣΥ, θα πρέπει να υπάρξει και ο αναγκαίος έλεγχος στη χρήση του συστήματος, τόσο σε ό,τι αφορά την αποφυγή καταχρήσεων, όσο και τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών». Όπως είπε, μέσω της αξιοποίησης της αξιολόγησης της μηχανογραφημένης ιατρικής πράξης, είναι εφικτή η στοχευμένη ανάπτυξη και εφαρμογή μοντέλων αποζημίωσης παρόχων στη βάση ποιοτικών κριτηρίων και δεικτών απόδοσης και την προώθηση κινήτρων και αντικινήτρων, όπου υπάρχει στρέβλωση της σχέσης ζήτησης – προσφοράς.

«Επίσης, η καθιέρωση κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών αποτελεί εχέγγυο για τη διατήρηση ποιότητας στην παροχή υπηρεσιών υγείας. Η προσπάθεια αυτή αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω, με τη συνεισφορά του Υπουργείου Υγείας, μέσω της ανάπτυξης του Εθνικού Κέντρου Κλινικής Τεκμηρίωσης», προσέθεσε.

Ακόμη, ο κ. Δαμιανός επεσήμανε ότι το ΓεΣΥ αποτελεί τη βασικότερη υποδομή, με δυναμική σύγκλισης των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, στην επίτευξη του στόχου της συνεχούς αναβάθμισης του επιπέδου υγείας των πολιτών. «Σε αυτή την προσπάθεια», συνέχισε, «το Υπουργείο Υγείας συμβάλλει προσφέροντας εμπεριστατωμένη καθοδήγηση στον τρόπο που το ΓεΣΥ θα προσαρμόζεται στις τρέχουσες ανάγκες, μέσω της πρωτοβουλίας για τη συστηματική ανάπτυξη Σχεδιασμού των αναγκών και των δυνατοτήτων στον τομέα της υγείας στην Κύπρο (Capacity Planning)».

Ταυτόχρονα το Υπουργείο Υγείας αξιοποιεί στο μέγιστο τη δυνατότητα άντλησης χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά κονδύλια, για αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας (π.χ. εκπαίδευση, εγκαταστάσεις, νέες τεχνολογίες), αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που θα επιτρέψουν έμπρακτα την περαιτέρω βελτίωση του ΓεΣΥ, υποστηρίζοντας το έργο του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας.

«Ολοκληρώνοντας ήδη τα πρώτα πέντε χρόνια λειτουργίας του ΓεΣΥ, είμαστε πλέον σε θέση να εγκαινιάσουμε μια νέα περίοδο, στη χάραξη πολιτικών στην υγεία, με τεκμηριωμένες και εύστοχες παρεμβάσεις, στη βάση αγαστής συνεργασίας μεταξύ Υπουργείου Υγείας, Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας και παρόχων, προς όφελος των πολιτών, διασφαλίζοντας τη διαχρονική βελτιστοποίηση του συστήματος υγείας», κατέληξε.

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ), Πέτρος Αγαθαγγέλου, επαναβεβαίωσε την υπεύθυνη προσήλωση του ΠΙΣ στις προσπάθειες θωράκισης και συνεχούς αναβάθμισης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και διασφάλισης της βιωσιμότητας και ορθολογιστικής λειτουργίας του ΓεΣΥ.

«Στόχος μας είναι ένα αξιόπιστο σύστημα υγείας, που θα εξυπηρετεί χωρίς ταλαιπωρία τους ασθενείς, θα σέβεται την επιστημονική αξιοπρέπεια των επαγγελματιών υγείας και θα διασφαλίζει τις κατάλληλες συνθήκες εργασίας», σημείωσε. Οι προσπάθειες του ΠΙΣ, όπως είπε, επικεντρώνονται στην πραγματική επιστημονική θωράκιση, στη διασφάλιση της επιστημονικής βιωσιμότητας σε βάθος χρόνου, στην ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών, στην ισότιμη και έγκαιρη πρόσβαση σε καινοτόμους θεραπείες, «γιατί η σύγχρονη ιατρική εξελίσσεται ραγδαία».

«Με εποικοδομητικές προτάσεις και καλή πίστη επισημαίνουμε τις ανάγκες εξορθολογισμού του συστήματος και την ανάγκη αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού των δημοσίων νοσηλευτηρίων, των οποίων η βιωσιμότητα προσφέρει τη βιωσιμότητα στο σύστημα υγείας», υπογράμμισε ο Πρόεδρος του ΠΙΣ. «Ταυτόχρονα, μια από τις εξίσου σημαντικές παραμέτρους βιωσιμότητας του ΓεΣΥ είναι και η διασφάλιση του επικουρικού ρόλου των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων και των ιδιωτών ιατρών», υπέδειξε.

«Τα πρώτα 5 χρόνια εφαρμογής του ΓεΣΥ ανέδειξαν σοβαρά περιθώρια βελτίωσής του», ανέφερε ο κ. Αγαθαγγέλου, προσθέτοντας ότι ο ΠΙΣ θα συνεχίσει να καταθέτει εποικοδομητικές εισηγήσεις για τη στήριξη του ΓεΣΥ.

Ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΟΑΥ, Σταύρος Μιχαήλ, προέβη σε παρουσίαση του έργου του Οργανισμού καθώς και σε ενημέρωση για τα επόμενα βήματα και τον Στρατηγικό Σχεδιασμό για τα έτη 2024-2026.

«Επίκεντρό μας είναι ο ασθενής», επεσήμανε, προσθέτοντας ότι το ΓεΣΥ έχει αγκαλιαστεί από την κοινωνία. «Προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε τα προβλήματα που προκύπτουν», είπε.

Ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του ΟΑΥ, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, ανέφερε ότι ο ΟΑΥ κλείνει 23 χρόνια ζωής. «Οι προκλήσεις του ΓεΣΥ διαφοροποιούνται συνεχώς. Μπαίνουμε σε μια πιο απαιτητική περίοδο, όπου τα περιθώρια λάθους στενεύουν, οι απαιτήσεις είναι μεγαλύτερες», τόνισε.

Εξέφρασε ακόμη την αισιοδοξία ότι ο ΟΑΥ τα επόμενα 5 χρόνια θα ανταποκριθεί επαρκώς, λόγω της στήριξης που έχει από τους εμπλεκόμενους φορείς, την πολιτεία και την κοινωνία, καθώς και της τεχνογνωσίας που έχει αναπτύξει. «Θα προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε στις υψηλές απαιτήσεις», υπογράμμισε.

Το ΓεΣΥ σε αριθμούς

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του έργου του ΓεΣΥ, ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΟΑΥ, Σταύρος Μιχαήλ, ανέφερε ότι κατά τον πέμπτο χρόνο λειτουργίας του ΓεΣΥ (Ιούνιος 2023-Μάιος 2024), υπάρχουν 969.722 εγγεγραμμένοι δικαιούχοι. Ως προς τις υπηρεσίες που λήφθηκαν, είπε ότι 807.331 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί τους προσωπικούς τους ιατρούς, 637.536 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί τους ειδικούς ιατρούς, 319.259 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί ακτινολογικά / διαγνωστικά Κέντρα, 501.035 δικαιούχοι έχουν υποβληθεί σε εργαστηριακές εξετάσεις, 318.990 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί οδοντιάτρους και 698.650 δικαιούχοι έχουν πάρει φάρμακα.

Κατά την ίδια περίοδο, όπως είπε, διενεργήθηκαν 83.166 επεμβάσεις. Ενδεικτικά, διενεργήθηκαν 17.660 επεμβάσεις γενικής χειρουργικής, 15.035 ορθοπαιδικές επεμβάσεις, 2.693 επεμβάσεις καταρράκτη, 12.318 γυναικολογικές επεμβάσεις (εξαιρουμένων των τοκετών), 7.920 τοκετοί, 7.381 ωτορινολαρυγγολογικές επεμβάσεις, 5.637 ουρολογικές επεμβάσεις, 3.428 νευροχειρουργικές επεμβάσεις, 2.528 οφθαλμολογικές επεμβάσεις, 1.698 καρδιοθωρακοχειρουργικές επεμβάσεις, 175 επεμβάσεις δικαθετηριακής εμφύτευσης αορτικής βαλβίδας (TAVI) και 235 επεμβάσεις με τη χρήση ρομποτικής μεθόδου.

Αναφερόμενος στη διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών του ΓεΣΥ, ο κ. Μιχαήλ ανέφερε ότι οι νέες υπηρεσίες που εντάχθηκαν την περίοδο Ιουνίου 2023 – Ιουνίου 2024, περιλαμβάνουν 4 νέα νοσηλευτήρια, 2 Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών (ΤΑΕΠ), 2 κέντρα ημερήσιας φροντίδας, την επέκταση των υπηρεσιών ιδρυματικής αποκατάστασης, 1 ακόμη πάροχο κατ’ οίκον ανακουφιστικής φροντίδας, τη διεύρυνση των υπηρεσιών Λογοθεραπείας, Κλινικής Διαιτολογίας και Γενικής Νοσηλευτικής, την ένταξη της παροχής υπηρεσιών υγείας από ποδολόγους, την ένταξη νέων Κέντρων Αιμοκάθαρσης, 45 νέα καινοτόμα φάρμακα και 78 νέες θεραπείες.

Σε ό,τι αφορά την αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΟΑΥ είπε ότι για τη χρονική περίοδο μεταξύ Ιουνίου 2023 – Μαΐου 2024 διασυνδέθηκε η αμοιβή των παρόχων με την ποιότητα των υπηρεσιών, στη βάση ποιοτικών κριτηρίων και δεικτών απόδοσης. Ακόμη, είπε ότι συνεχίστηκε η εφαρμογή κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών και δεικτών ποιότητας, σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ) και το The National Institute for Health and Care Excellence (ΝΙCE), ενώ συνεχίστηκε η εφαρμογή της ποιοτικής αξιολόγησης των παραπεμπτικών που εκδίδονται από Προσωπικούς Ιατρούς (ΠΙ) σε Ειδικούς Ιατρούς (ΕΙ).

Ο κ. Μιχαήλ προσέθεσε ότι δόθηκε απευθείας πρόσβαση στις υπηρεσίες του ΓεΣΥ σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών, μέσω της εισαγωγής 6 μητρώων χρόνιων ασθενών (με καρκίνο, χρόνιο αιματολογικό νεόπλασμα, διαβήτη, θαλασσαιμία, υπερλιπιδαιμία και εξωνεφρική κάθαρση).

Για μείωση των χρόνων αναμονής σε Ειδικούς Ιατρούς (ΕΙ), ο ΟΑΥ έχει προχωρήσει με κατηγοριοποίηση των παραπεμπτικών σε ρουτίνας και επείγοντα.  Επιπρόσθετα, εξετάζει την εφαρμογή περαιτέρω μέτρων για αντιμετώπιση του χρόνου αναμονής ανά ειδικότητα.

Για καλύτερη εξυπηρέτηση των δικαιούχων, έγινε αναβάθμιση στο Σύστημα Πληροφορικής (ΣΠ), όπου οι δικαιούχοι πλέον μπορούν να ενημερωθούν για εμβολιασμούς, φάρμακα που λαμβάνουν, αντικαταστάτες ΠΙ, κ.α. Επίσης, έγιναν αλλαγές στο Σύστημα Πληροφορικής για την ορθή συνταγογράφηση αντιβιοτικών.

Ακόμη, ο κ. Μιχαήλ έκανε λόγο για ενημέρωση των δικαιούχων με SMS για υπενθύμισή τους για διενέργεια προληπτικών εξετάσεων όπως ΠΑΠ τεστ, καθώς και κατόπιν κάθε επίσκεψής τους σε Προσωπικό Ιατρό (ΠΙ) και σε Ειδικό Ιατρό (ΕΙ).

Αναφορικά με την οικονομική βιωσιμότητα του ΓεΣΥ, ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΟΑΥ σημείωσε ότι, σύμφωνα με τη 2η διαδοχική Αναλογιστική Μελέτη από το ILO (International Labour Organisation) που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2024, με βάση τα σημερινά δεδομένα, το ΓεΣΥ είναι οικονομικά βιώσιμο έως και το 2031, διατηρώντας καθ’ όλη τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου ικανοποιητικό αποθεματικό. Το αποθεματικό του Ταμείου στο τέλος του 2023 ανήλθε σε 590 εκατ. ευρώ περίπου, το οποίο είναι ισοδύναμο με πέραν των 4 μηνών κάλυψης των δαπανών.

Επέκταση ελέγχων για αντιμετώπιση καταχρήσεων ή άλλων στρεβλώσεων

Ωστόσο, όπως είπε ο κ. Μιχαήλ, ο ΟΑΥ παρακολουθεί σε μηνιαία βάση την πορεία των δαπανών και των εσόδων του Ταμείου επεκτείνοντας συνεχώς τους ελέγχους για να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά τα όποια προβλήματα προκύπτουν από τις καταχρήσεις ή άλλες στρεβλώσεις. Παράλληλα, συνεχίζει  την εφαρμογή του Οδικού Χάρτη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των καταχρήσεων.

Ο ΟΑΥ, στο πλαίσιο των ελέγχων που διενεργεί για συμμόρφωση των παρόχων, προχώρησε στην αναστολή ή/και τον τερματισμό 11 συμβάσεων 3 νοσηλευτηρίων, 5 ειδικών ιατρών, 2 νοσηλευτών και 1 εργαστηρίου, καθώς και σε απορρίψεις απαιτήσεων πέραν των 10 εκατομμυρίων ευρώ. Ακόμη, έχει επιβάλει διοικητικές ποινές και πρόστιμα σε 70 περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων προστίμων ύψους 70 χιλιάδων ευρώ, ενώ έχει προβεί σε 600 αυτεπάγγελτες έρευνες, οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους 2024, σε 140.154 επαναξιολογήσεις και 63.995 διαγραφές δικαιούχων, καθώς και στην αγορά ειδικού λογισμικού για ανάλυση και εξειδικευμένο έλεγχο των ενδονοσοκομειακών περιστατικών.

Ικανοποιημένο το 92% των πολιτών από το ΓεΣΥ

«Έρευνα από ανεξάρτητη εταιρεία ερευνών η οποία εκπονήθηκε τον Απρίλιο 2024 κατέδειξε ότι 5 χρόνια μετά το ΓεΣΥ, ο κόσμος το αγκάλιασε, ότι βελτίωσε την ποιότητα ζωής του και ότι νιώθει πως έχει πρόσβαση σε ένα σύστημα που είναι για όλους», είπε ο κ. Μιχαήλ, σημειώνοντας ότι το 92% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι το ΓεΣΥ έχει βελτιώσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας προς τους πολίτες της χώρας μας.

Σε ερώτηση: «Ποια είναι τα μεγαλύτερα οφέλη μέσα από την εφαρμογή του ΓεΣΥ;», 62% απάντησε η μείωση/ο εκμηδενισμός του κόστους πρόσβασης, 32% η αύξηση των επιλογών στους παρόχους υπηρεσιών υγείας, 21% η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και 19% η μείωση του χρόνου/λίστες αναμονής.

Παράλληλα, στο ερώτημα: «Ποια είναι η σοβαρότερη αδυναμία του ΓεΣΥ», 32% απάντησε η λίστα αναμονής για επίσκεψη σε ιατρό ή η διεκπεραίωση εγχείρησης, 24% η μη κάλυψη συγκεκριμένων τύπου εξετάσεων και φαρμακευτικών θεραπειών, 23% η ανάγκη λήψης παραπεμπτικού από Προσωπικό Ιατρό για μετάβαση στον Ειδικό Ιατρό και 11% η μη κάλυψη αναγκών σε συγκεκριμένες ειδικότητες.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός του ΟΑΥ για την περίοδο 2024-2026

Το ΔΣ του ΟΑΥ ολοκλήρωσε τον Στρατηγικό Σχεδιασμό, ο οποίος θα δοθεί στη δημοσιότητα τις επόμενες εβδομάδες, ανέφερε ο Σταύρος Μιχαήλ, εξηγώντας ότι ο σχεδιασμός εδράζεται σε 4 στρατηγικές επιδιώξεις, οι οποίες είναι οι ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας υγείας, ο εμπλουτισμός των παρεχόμενων υπηρεσιών φροντίδας υγείας, η οικονομική βιωσιμότητα του ΓεΣΥ, ο συνεχής εκσυγχρονισμός και η βελτιστοποίηση του συστήματος.

Επιπρόσθετα, ο κ. Μιχαήλ ανέφερε ότι ο ΟΑΥ καθόρισε ως προτεραιότητές του την περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσω της διεύρυνσης και του εμπλουτισμού των υπηρεσιών, την περαιτέρω θωράκιση και ενίσχυση της οικονομικής βιωσιμότητας του ΓεΣΥ, καθώς και την καλλιέργεια κουλτούρας ανάμεσα σε δικαιούχους και παρόχους για την ορθολογιστική χρήση των υπηρεσιών.