Καθυστερήσεις και ταλαιπωρία καταγγέλλουν γυναίκες από την επαρχία Πάφου που έπεσαν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης ή βιασμού και αναγκάστηκαν να μεταβούν στο Μακάρειο Νοσοκομείο Λευκωσίας για τη νενομισμένη, ιατροδικαστική εξέταση.

Μια επίπονη διαδικασία, που προβλέπεται μέσα από απόφαση του Υπουργείου Υγείας, σύμφωνα με την οποία «η εξέταση ενήλικων που καταγγέλλουν σεξουαλική κακοποίηση διενεργείται αποκλειστικά και μόνο στο NAM III Λευκωσίας, το οποίο είναι το μόνο που διαθέτει κατάλληλους χώρους που διασφαλίζουν την ιδιωτικότητα, καθώς και συνεχή πρόσβαση σε έμπειρο ιατρικό προσωπικό».

Η επιστολή Γιαννάκη

Το AlphaNews.Live εξασφάλισε επιστολή της Γενικής Διευθύντριας του Υπουργείου Υγείας Χριστίνας Γιαννάκη ημερομηνίας 3 Οκτωβρίου 2023 προς τον Γενικό Εισαγγελέα, τον Αρχηγό Αστυνομίας και την Προϊστάμενη της Ιατροδικάστικής Υπηρεσίας στην οποία αναλύει την απόφαση για αποκλειστική μεταφορά και εξέταση των θυμάτων βιασμού στο Μακάρειο Νοσοκομείο.

To ερώτημα Κουκουμά

Το σοβαρό ζήτημα ανέδειξε ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Αμμοχώστου Γιώργος Κουκουμάς, ο οποίος στο πλαίσιο κοινοβουλευτικής ερώτησης προς το Υπουργείο Υγείας, αναφέρεται στις περιπτώσεις δύο γυναικών στην επαρχία Πάφου, οι οποίες στις 14 Σεπτεμβρίου 2023 κατήγγειλαν βιασμό. Ωστόσο, χρειάστηκαν δώδεκα σχεδόν ώρες, για να διενεργηθεί η απαιτούμενη ιατροδικαστική εξέταση των δύο γυναικών, αφού πρώτα μεταφέρθηκαν από την Πάφο στη Γυναικολογική Κλινική του Νοσοκομείου Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ (NAM III – Μακάρειο) Λευκωσίας.

Δείτε φωτογραφίες από το εξεταστήριο στο Μακάρειο Νοσοκομείο:

«Τα θύματα ταλαιπωρούνται διπλά»

Δέκτης παρόμοιων καταγγελιών έχει γίνει και το ΣΠΑΒΟ, με την Επιστημονική Διευθύντρια του Συνδέσμου Άντρη Αντρονίκου, να αναφέρει στο Alphanews.Live, πως παρά τις προσπάθειες της Αστυνομίας προκειμένου η ιατροδικαστική εξέταση να πραγματοποιηθεί στην εκάστοτε επαρχία, αυτό δεν κατέστη δυνατό.

«Αυτό που έχει μεταφερθεί σε εμάς είναι η ταλαιπωρία που υπέστησαν θύματα από άλλες επαρχίες κατά την μεταφορά τους στη Λευκωσία. Ήταν μάλιστα πάρα πολύ χρονοβόρα διαδικασία.»

Πρόσθεσε ακόμη, πως κατά την διάρκεια της μετακίνησης των θυμάτων μπορεί να υπάρξει αλλοίωση τεκμηρίων, καθώς σε ένα περιπολικό καθημερινά εισέρχονται διάφορα άτομα.

«Τα θύματα ταλαιπωρούνται τόσο συναισθηματικά, όσο και σωματικά. Μια ταλαιπωρία που πιθανόν να αποτρέπει τα θύματα στο να προχωρήσουν την διαδικασία.»

Στο μεταξύ κάτω από την ομπρέλα του ΣΠΑΒΟ βρίσκεται και το «Σπίτι της Γυναίκας» το οποίο διαθέτει ειδικό χώρο για ιατροδικαστική εξέταση, ο οποίος ωστόσο μέχρι σήμερα δεν λειτουργεί.

«Ενώ υπάρχει ο εξοπλισμός, ο χώρος δεν αξιοποιείται από τους ιατροδικαστές. Ίσως να υπάρχουν διαδικαστικά ζητήματα ή να μην υπάρχουν οι κατάλληλες οδηγίες.»

«Να βρεθεί λύση, προς το συμφέρον του θύματος»

Από την πλευρά της η Υπεύθυνη της Υποδιεύθυνσης Διαχείρισης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων του Αρχηγείου Αστυνομίας Κυριακή Λαμπριανίδου εξέφρασε τον προβληματισμό της Αστυνομίας σε σχέση με την μεταφορά του θύματος στην Γυναικολογική Κλινική του ΝΑΜ ΙΙΙ, όταν αυτό διαμένει εκτός Λευκωσίας. Είναι κάτι, είπε, το οποίο θα ταλαιπωρήσει το θύμα που ήδη περνά μια ψυχοφθόρα διαδικασία.

Διευκρίνισε την ίδια ώρα πως η απόφαση του Υπουργείου Υγείας δεν επηρεάζει της έρευνες της Αστυνομίας και το ανακριτικό της έργο.

«Ωστόσο, είναι σημαντικό από πλευράς Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας να υπάρχει άμεση ανταπόκριση, λαμβάνοντας υπόψη την ευαλωτότητα των θυμάτων σε τέτοιας φύσεως εγκλήματα, καθώς και της ανάγκης τους για προστασία και ασφάλεια.»

Στο πλαίσιο αυτό, διαβεβαίωσε πως από πλευράς της Αστυνομίας θα γίνει προσπάθεια έτσι ώστε να βρεθεί η βέλτιστη λύση, προς το συμφέρον του θύματος.

Πως διερευνώνται οι υποθέσεις από την Αστυνομία

Όσον αφορά την διαδικασία που ακολουθεί η Αστυνομία, η κ. Λαμπριανίδου, σημείωσε πως τέτοιου είδους υποθέσεις διερευνώνται από τα Επαρχιακά ΤΑΕ.

Κατά την πρώτη του επαφή με την Αστυνομία, το θύμα λαμβάνει τα έντυπα δικαιωμάτων, υποστήριξης και προστασίας θυμάτων και βεβαίωση καταγγελίας του στην Αστυνομία, ως επίσης ενημερώνεται για κάποια άλλα θέματα όπως τα στοιχεία του ανακριτή για να μπορεί να επικοινωνεί μαζί του κατά τη διάρκεια της διερεύνησης της υπόθεσης και ενημέρωση γυναίκας θύματος για διενέργεια τεστ εγκυμοσύνης κλπ.

Στο πλαίσιο διερεύνησης της υπόθεσης, λαμβάνεται κατάθεση από το θύμα, από μέλος της Αστυνομίας του ιδίου φύλου, το συντομότερο δυνατό και λαμβάνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για το συμβάν.  Επίσης, λαμβάνεται η γραπτή συγκατάθεση του θύματος, για να εξεταστεί από ιατροδικαστή και, εάν είναι γυναίκα, από γυναικολόγο. Μεταξύ άλλων, διενεργείται έγκαιρη ατομική αξιολόγηση του θύματος, ούτως ώστε να αξιολογηθεί ο κίνδυνος φονικότητας, σοβαρότητας της κατάστασης και του κινδύνου επαναλαμβανομένης βίας, ο προσδιορισμός των ειδικών αναγκών προστασίας του θύματος και αν μπορεί να επωφεληθεί από ειδικά μέτρα κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας.

Μετά τη λήψη της καταγγελίας, διενεργούνται εξετάσεις στη σκηνή του εγκλήματος και στην σκηνή παρευρίσκεται και το θύμα εάν είναι σε θέση.

Σε τέτοιου είδους υποθέσεις, ζητείται και η συνδρομή άλλων συναρμόδιων Υπηρεσιών, όπως οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας κ.α, για κάλυψη των αναγκών του θύματος σύμφωνα με τις δικές τους αρμοδιότητες και ευθύνες.

Αυξάνονται οι καταγγελίες

Οι καταγγελίες για βιασμό τα τελευταία χρόνια όλο και αυξάνονται. Το 2022 η Αστυνομία δέχθηκε συνολικά 57 καταγγελίες για βιασμό, ενώ μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2023 ο αριθμός καταγγελιών έφθασε τις 17. Το 2021 έγιναν 54 καταγγελίες και το 2020 – κατά την διάρκεια της πανδημίας – οι καταγγελίες για βιασμούς ήταν 20.

Αδικήματα	2020			2021			2022
	Κ	Ε	%	Κ	Ε	%	Κ	Ε	%
Βιασμοί	27	21	77,8%	54	49	90,7%	57	52	91,2%
Απόπειρες Βιασμών	2	2	100,0%	8	6	75,0%	5	4	80,0%

Η θέση του Υπουργείου Υγείας

Ζητώντας την θέση του Υπουργείο Υγείας σε σχέση με το πιο πάνω θέμα η Προϊστάμενη της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας, Αγγελική Παπέττα, μας ανέφερε πως η Κύπρος ακολουθεί το πρωτόκολλο του Ηνωμένου Βασιλείου.

Εξήγησε πως μετά από καταγγελία για βιασμό, την ίδια μέρα, ο εφημερεύον ιατροδικαστής ειδοποιείται από την Αστυνομία προκειμένου να διευθετηθεί η ιατροδικαστική εξέταση που γίνεται στην παρουσία γυναικολόγου και Αστυνομίας, στο Γυναικολογικό Τμήμα του Μακάρειου Νοσοκομείου.

«Το Μακάρειο Νοσοκομείο είναι το μοναδικό κατεξοχήν γυναικολογικό κέντρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και οι γυναικολόγοι βρίσκονται σε 24ωρη ενεργή εφημερία».

Πέραν από τα ιατρικά ζητήματα, τόνισε πως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το ηθικό κομμάτι του θέματος. Όπως είπε, στα επαρχιακά Νοσοκομεία βρίσκονται και άλλες ειδικότητες όπως επίσης και Τμήμα Αντιμετώπισης Επίγονων Περιστατικών με αρκετούς ασθενείς να βρίσκονται σε αναμονή. Συνεπώς, σε περίπτωση που ιατροδικαστικές εξετάσεις γίνονταν στους εκεί χώρους, πιθανόν να έμενε εκτεθειμένο το ίδιο το θύμα.

Υποστήριξε ακόμη πως η πιο πάνω διαδικασία δεν είναι χρονοβόρα καθώς οι αποστάσεις στην Κύπρο δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλες, όπως σε άλλες χώρες του εξωτερικού.

Την ίδια ώρα η κ. Παπέττα έκανε λόγο για υποστελέχωση της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας. Αυτή την στιγμή, είπε, η Υπηρεσία στελεχώνεται από τρεις ιατροδικαστές και καθημερινά εφημερεύει ένας από αυτούς. Σε περίπτωση που υπάρχουν δύο περιστατικά ταυτόχρονα τότε θα γίνει προτεραιοποίηση των περιστατικών.

«Σε περίπτωση που έχουμε δύο επείγοντα περιστατικά τα οποία πρέπει και τα δύο να τα επιληφθούμε την ίδια στιγμή, τότε θα κληθεί κάποιος από τους υπόλοιπους ιατροδικαστές».