Μη υποβολή δηλώσεων εισοδήματος από φυσικά και νομικά πρόσωπα για αριθμό φορολογικών ετών, μη υποβολή φορολογικών δηλώσεων από λογιστές, ελεγκτές, δικηγόρους και γιατρούς, διαγραφή από το Μητρώο Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας μεγάλου αριθμού εταιρειών με φορολογικές οφειλές με αποτέλεσμα αυτές να καθίστανται επισφαλείς, είναι μερικές από τις αναφορές που περιέχονται στην Ειδική Έκθεσή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το Τμήμα Φορολογίας για το έτος 2021, την οποία παρουσίασε την Πέμπτη ο Γενικός Ελεγκτής της Κυπριακής Δημοκρατίας, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών.

Ο Γενικός Ελεγκτής δήλωσε εντός της Επιτροπής, μεταξύ άλλων, ότι κατά τον υπό εξέταση χρόνο δεν γινόταν υποβολή δηλώσεων εισοδήματος από φυσικά και νομικά πρόσωπα για αριθμό φορολογικών ετών και ως εκ τούτου δεν γινόταν επιβολή φορολογιών από το Τμήμα Φορολογίας με αποτέλεσμα την απώλεια εσόδων για το κράτος. Σημείωσε ακόμη ότι υπήρξε διαγραφή από το Μητρώο Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας μεγάλου αριθμού εταιρειών με φορολογικές οφειλές με αποτέλεσμα αυτές να καθίστανται επισφαλείς.

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης αναφέρθηκε και σε περίπτωση, που αφορά σε ανώνυμη καταγγελία, που λήφθηκε και εξετάστηκε από την Ελεγκτική Υπηρεσία, όπου διαφάνηκε ότι σε διάφορους λογαριασμούς συγκεκριμένου φορολογούμενου, που εργαζόταν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, υπήρχε χρηματικό ποσό ύψους 1,15 εκατομμύρια ευρώ το οποίο φαίνεται να ξεπερνούσε κατά πολύ τη μισθοδοσία του και να μην δηλώθηκε στο Τμήμα Φορολογίας.

Ο κ. Μιχαηλίδης πρόσθεσε ότι η συγκεκριμένη υπόθεση παραπέμφθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα για σχετική διερεύνηση όσον αφορά κατάχρηση εξουσίας και άλλα ποινικά αδικήματα αφού επρόκειτο για πρόσωπο σε θέση άσκησης εξουσίας. Μετά από διερεύνηση της υπόθεσης ο εν λόγω φορολογούμενος αποδέχθηκε να καταβάλει φόρους, πλέον 10% πρόστιμο, επί πρόσθετου εισοδήματος 707.000 ευρώ για σκοπούς συμβιβασμού του αδικήματος.

Ο Γενικός Ελεγκτής δήλωσε ότι σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Φορολογίας, οι επιστροφές φόρων (περιλαμβανομένων και των συμψηφισμών) για το 2021 ανήλθαν σε 432,52 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων ποσό ύψους 374,05 εκατομμυρίων ευρώ αφορούσε σε έμμεση φορολογία και 58,47 εκατομμύρια ευρώ σε άμεση φορολογία.

Σημείωσε ακόμη ότι στο πλαίσιο του οικονομικού ελέγχου του Τμήματος για το έτος 2021 και για σκοπούς ελέγχου έγκαιρης είσπραξης αλλά και ελέγχου συμμόρφωσης με τη σχετική νομοθεσία και Κανονισμούς, επιλέγηκαν με τυχαία δειγματοληψία 120 φορολογούμενοι (φυσικά και νομικά πρόσωπα), που αφορούν τόσο σε άμεση όσο και σε έμμεση φορολογία. Όπως εξήγησε, από τη σχετική διερεύνηση διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι κάποιοι φορολογούμενοι δεν έχουν υποβάλει ή έχουν υποβάλει εκπρόθεσμα τις δηλώσεις εισοδήματός τους ή/και τις δηλώσεις εργοδότη.

Πρόσθεσε επίσης ότι εντοπίστηκαν αρκετές περιπτώσεις φορολογουμένων που δηλώνουν διαφορετικό κύκλο εργασιών για σκοπούς φόρου εισοδήματος και για σκοπούς ΦΠΑ, με διαφορά πέραν του 15%. Είπε ακόμη ότι σε διάφορες περιπτώσεις φορολογουμένων, ο κύκλος εργασιών που δηλώθηκε στο ΦΠΑ για συγκεκριμένα έτη, ήταν αρκετά μεγαλύτερος από τον κύκλο εργασιών που δηλώθηκε για σκοπούς φόρου εισοδήματος, ή ακόμα δεν υποβλήθηκαν καθόλου δηλώσεις για σκοπούς φόρου εισοδήματος.

Ο κ. Μιχαηλίδης αναφέρθηκε με συγκεκριμένα παραδείγματα για περιπτώσεις που δημοσιεύονται στην Έκθεσή του. Ενδεικτικά ανέφερε ότι εταιρεία, σύμφωνα με στοιχεία που λήφθηκαν από το Τμήμα Φορολογίας, υπέβαλε δηλώσεις ΦΠΑ για το έτος 2017 με συνολικό κύκλο εργασιών για το έτος ύψους 20,4 εκατομμύρια ευρώ, ενώ ο κύκλος εργασιών που δηλώθηκε για σκοπούς φόρου εισοδήματος ανέρχεται σε 4,3 εκατομμύρια ευρώ.

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη του Γενικού Ελεγκτή ότι σύμφωνα με στοιχεία στο φορολογικό φάκελο εταιρείας, αξίας πέραν του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, φαίνεται ότι το Τμήμα Φορολογίας επανειλημμένα διενεργούσε επιστροφές σημαντικών ποσών ΦΠΑ στην εταιρεία, χωρίς τη διενέργεια επιτόπιου ελέγχου, τα οποία προκύπταν από την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων ΦΠΑ.

Όπως ανέφερε από στοιχεία στο φορολογικό φάκελο, φαίνεται ότι η τελευταία επίσκεψη ελέγχου από το Τμήμα διενεργήθηκε στις 4.2.2014, ενώ φαίνεται να προέβηκε επιπλέον σε επισκέψεις ελέγχου στις 28.1.2019 και 8.7.2022, αναφορικά μόνο με το θέμα αγοράς έργων τέχνης και αρχαιοτήτων.

Από το φάκελο, συνέχισε ο κ. Μιχαηλίδης, φαίνεται επίσης ότι το Τμήμα Φορολογίας διενεργούσε περιορισμένους ελέγχους όπου γίνονταν κυρίως συμφιλιώσεις των βιβλίων της εταιρείας με τα ποσά που δηλώνονται στις φορολογικές δηλώσεις.

Σύμφωνα με σημείωμα του Γραφείου μεγάλων Φορολογουμένων ημερομηνίας 12.10.2022, κατά το έτος 2021 επιστράφηκε στην εν λόγω εταιρεία φόρος ύψους 10,4 εκατομμυρίων ενώ το σύνολο των επιστροφών ΦΠΑ κατά τα έτη 2016-2021, σύμφωνα με το μηχανογραφικό σύστημα του Τμήματος, για την ίδια εταιρεία ανήλθε σε 52 εκατομμύρια ευρώ.

Παράλληλα, ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι το Τμήμα Φορολογίας προχώρησε σε επιστροφή φόρου ύψους 368.776 ευρώ στην συγκεκριμένη εταιρεία για την αγορά έργων τέχνης και αρχαιοτήτων, τα οποία τοποθετήθηκαν σε γραφεία του ιδιοκτήτη, μετά από ένσταση που υπέβαλε η εν λόγω εταιρεία στο Τμήμα Φορολογίας. Ο Γενικός Ελεγκτής σημείωσε ότι δεν δικαιολογείται η σχετική απόφαση του Εφόρου Φορολογίας καθώς το συγκεκριμένο πρόσωπο είναι συλλέκτης έργων τέχνης, και πως κάποια από τα έργα που αναφέρει ότι θα χρησιμοποιηθούν στα γραφεία του, βρίσκονται σε κατοικίες του και αλλού.

Απαντώντας στην τοποθέτηση του Γενικού Ελεγκτή, ο Έφορος Φορολογίας, Σωτήρης Μαρκίδης, ανέφερε ότι το εν λόγω ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί διαφορετικά, καθώς πρόκειται για πρόσωπα τα οποία έχουν δραστηριότητα κύκλου εργασιών δισεκατομμυρίων ευρώ και παρουσιάζουν ανάγκες εξοπλισμού των γραφείων τους.

Δήλωσε ότι το Τμήμα Φορολογίας θα διεξάγει επαναληπτικούς ελέγχους και σε περιπτώσεις που υπάρχει αμφισβήτηση της επιστροφής ΦΠΑ, επισημαίνοντας ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει και για την συγκεκριμένη περίπτωση.

Ο κ. Μαρκίδης στην τοποθέτησή του αναφέρθηκε και στις ανάγκες που υπάρχουν από πλευράς Τμήματος Φορολογίας υποδεικνύοντας ότι το Τμήμα είναι υποστελεχωμένο, ζητώντας επίσπευση των διαδικασιών από τους αρμόδιους φορείς.  

Οι τοποθετήσεις των Βουλευτών

Μετά το πέρας της Επιτροπής, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την άριστη συνεργασία του Τμήματος Φορολογίας με την Ελεγκτική Υπηρεσία όπως επίσης εξέφρασε την ικανοποίησή του και για το γεγονός ότι τα ευρήματα του ελέγχου αποτελούν εργαλεία επίλυσης προβλημάτων και βελτίωσης των διαδικασιών και των μηχανισμών του Τμήματος Φορολογίας.

Ο κ. Παντελίδης, δήλωσε ότι «ως ΔΗΚΟ στηρίζουμε το Τμήμα Φορολογίας στην αποστολή του» σημειώνοντας ότι η δυνατότητα του κράτους να υπολογίζει και να εισπράττει τις διάφορες φορολογίες με τρόπο δίκαιο και ορθό διασφαλίζει την οικονομική βιωσιμότητα της Πολιτείας, εγγυάται συνθήκες ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας και ενισχύει το περί δικαίου αίσθημα της κοινωνίας.

«Είμαστε πάντα πρόθυμοι» ανέφερε ο κ. Παντελίδης για κάθε βελτίωση της νομοθεσίας με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος αλλά και την δίκαιη και ισόνομη αντιμετώπιση όλων των πολιτών και όλων των επιχειρήσεων.  

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Σάβια Ορφανίδου, δήλωσε από πλευράς της ότι κατά τη συζήτηση αναφέρθηκαν ορισμένα παραδείγματα από τον Γενικό Ελεγκτή στα οποία διαφαίνεται ότι δεν υπήρξε ο απαιτούμενος έλεγχος ή ότι θα έπρεπε να υπάρξει περαιτέρω έλεγχος.

Ωστόσο, συνέχισε η κ. Ορφανίδου, είναι γενική διαπίστωση και του ίδιου του Γενικού Ελεγκτή αλλά και δια στόματος του Εφόρου Φορολογίας, ότι τα τελευταία 10 χρόνια, με την ενοποίηση των φορολογικών τμημάτων, με τις μεταρρυθμίσεις που προωθήθηκαν, ιδιαίτερα σε μηχανογραφημένα συστήματα, και με τις νομοθεσίες που έχουν εγκριθεί, έχουν σαφέστατα βελτιωθεί οι απαιτούμενοι έλεγχοι, οι διαδικασίες και τα σχετικά συστήματα.

Η κ. Ορφανίδου, είπε ακόμη ότι με βάση τα αποτελέσματα των τελευταίων πρόσφατων ετών και με βάση τις εισπράξεις του Τμήματος Φορολογίας, υπάρχει σοβαρότατη βελτίωση και αύξηση της φοροεισπρακτικής ικανότητας του Τμήματος.

Ως εκ τούτου, είπε, ως ΔΗΣΥ, «επιθυμούμε να συνεχίσει το Τμήμα σε αυτή τη σωστή πορεία καθώς υπάρχουν ακόμη σχεδιασμοί που πρέπει να υλοποιηθούν αλλά και διαδικασίες για πρόσληψη περαιτέρω προσωπικού αλλά και τον διορισμό των τριών Βοηθών Εφόρων Φορολογίας, τα οποία θα ενισχύσουν και θα ενδυναμώσουν ακόμη περισσότερο το Τμήμα».

Μετά το πέρας της Επιτροπής, η κ. Χαραλαμπίδου σημείωσε ότι η ίδια δεν θα ξαναδιαβάσει έκθεση του Γενικού Ελεγκτή εάν δεν έχει στα χέρια της δεύτερο έγγραφο με πλήρη ενημέρωση, ειδικά όταν γίνεται αναφορά σε εταιρείες, για τις οποίες δεν πρόκειται να προκύψει θέμα προσωπικών δεδομένων.

Επίσης, ανέφερε ότι είναι με μεγάλη έκπληξη που ενημερώθηκε ότι ενώ έχει ετοιμαστεί το μητρώο με τις εταιρείες-κέλυφος υπάρχει ένα ποσοστό 1-2% που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, καθως δεν έχουν δηλώσει τους τελικούς δικαιούχους, επισημαίνοντας ότι το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχουν συνέπειες για αυτές τις εταιρείες.

Πρόσθεσε επίσης ότι προκύπτει θέμα και με τα κυβερνητικά κτήρια τα οποία είναι συμβεβλημένα με ιδιώτες και θα πρέπει να έχει μητρώο ο Έφορος Φορολογίας για να ξέρει εάν αυτοί που εισπράττουν ενοίκια τα δηλώνουν και καταβάλλουν φόρο. Δήλωσε ότι σε ερώτησή της για το εν λόγω θέμα προς τον Έφορο Φορολογίας, ο ίδιος απάντησε ότι δεν υπάρχει τέτοιο μητρώο αυτή τη στιγμή, ενώ διαβεβαίωσε ότι θα ετοιμαστεί.

Η κ. Χαραλαμπίδου ανέφερε ότι είναι με ικανοποίηση που πληροφορήθηκε ότι ο κόσμος εξοικειώθηκε με την  χρήση του TAXISnet.

Εξάλλου, τόνισε ότι κατά την περίοδο της πανδημίας δόθηκαν χορηγίες σε εταιρίες που δεν δικαιούνταν να λάβουν και είπε ότι έλαβε την απάντηση από τον Έφορο Φορολογίας ότι το θέμα τυγχάνει διαχείρισης από το Υπουργείο Οικονομικών. Η κ. Χαραλαμπίδου είπε ότι για το εν λόγω θέμα θα σταλεί επιστολή στο Υπουργείο Οικονομικών.

Τέλος, τόνισε ότι όταν λειτουργοί έρχονται στις Επιτροπές, ανεξάρτητα εάν έχουν οδηγίες από τους Υπουργούς ή τους πολιτικούς προϊσταμένους οφείλουν να αντιμετωπίζουν το Κοινοβούλιο και την κατάθεση στοιχείων που κάνουν με πάσα ειλικρίνεια, χωρίς να παραλείπουν ή να αποκρύβουν τα οποιαδήποτε στοιχεία.