Μόλις έξι από τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι ενταγμένα, για διαφορετικούς λόγους, στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έφερε τα πάνω-κάτω, προκαλώντας ανακατατάξεις στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης και φέρνοντας σε δύσκολη πολιτικά θέση χώρες που επέλεγαν να διατηρούν στάση ουδετερότητας έναντι της ρητορικής που έγινε πράξη πια από τη Μόσχα.
Η Κύπρος αποτελεί τρανό παράδειγμα αυτών των χωρών. Μπορεί να είναι ανάμεσα στις έξι χώρες της ΕΕ που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ, είναι όμως το μοναδικό κράτος-μέλος που δεν είναι ενταγμένο ούτε στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη. Παρά το γεγονός ότι η παρούσα κυβέρνηση με τη σύμφωνο γνώμη της πλειοψηφίας των πολιτικών κομμάτων έθεσε ως προτεραιότητα την υποβολή αιτήματος για ένταξη, εντούτοις για κάποιο λόγο φαίνεται πως οι σχεδιασμοί δεν προχώρησαν. Ο κυπριακός στρατός χρησιμοποιεί μέχρι σήμερα ρωσικά οπλικά συστήματα σε διαφορετικές περιπτώσεις εξαιτίας του εμπάργκο που επιβλήθηκε από τις ΗΠΑ μετά την τουρκική εισβολή. Μετά τη Δήλωση Προθέσεων για τη συνεργασία ΗΠΑ-Κύπρου στον τομέα της ασφάλειας και την υιοθέτηση του East-Med Act, ακολούθησε η άρση του εμπάργκο πώλησης μη θανατηφόρων όπλων. Η Κύπρος επίσης από την πρώτη κιόλας στιγμή εμπλάκηκε στις προσπάθειες της ΕΕ για τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) της ΕΕ και στην Κοινή Αμυντική Πολιτική που πλέον μπήκε σε αποφασιστική τροχιά. Σε σχετική ανάλυση του το Politico, αναφερόμενο στη μοιρασμένη Κύπρο, αναφέρει πως εξαιτίας των σχέσεων της με την Τουρκία η προοπτική ένταξης της στο ΝΑΤΟ είναι εξαιρετικά περίπλοκη. Αναφορά γίνεται ακόμα και στο γεγονός ότι το νησί έχει δύο μεγάλες στρατιωτικές βάσεις της Βρετανίας στο έδαφος του. Συνεπώς, προσθέτει, δεν έχει αρκετό χώρο για να ελιχθεί και να πετύχει αυτό το στόχο.
Πρόσφατα ο Υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης, σε συνέντευξη του στο AlphaNews.live ανέφερε ότι η Τουρκία ούτε το κατώφλι του ΝΑΤΟ δεν θα μας επέτρεπε να δούμε.
Στην περίπτωση της Ιρλανδίας, αμέσως μετά τα γεγονότα στην Ουκρανία το debate αναφορικά με τη διαχρονική στάση της στρατιωτικής ουδετερότητας άνοιξε ξανά. Οι συμμετέχοντες στον δημόσιο διάλογο βλέποντας τις ρωσικές βόμβες να πέφτουν στο ουκρανικό έδαφος μιλούν για κινδύνους και ρίσκα στον τομέα της ασφάλειας που δεν μπορούσε κανείς να δει μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου.
Οι επικριτές των πολιτικών της στρατιωτικής ουδετερότητας, υποστηρίζουν πως επιτέλους έχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να γίνει ξανά η συζήτηση με τους όρους που επιβάλλει ο ρεαλισμός του Πούτιν. Στην περίπτωση της Ιρλανδίας η οποία έχει αποικιακό παρελθόν το οποίο κατάφερε να ξεπεράσει όπως και η Κύπρος με μεγάλες αιματηρές θυσίες, οι ηγέτες της χώρας δεν έβλεπαν ζεστά το ενδεχόμενο να ενταχθούν σε μια στρατιωτική συμμαχία δίπλα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η ουδετερότητα της Ιρλανδίας είναι κωδικοποιημένη και στο Σύνταγμα της χώρας και η ιδέα επαναβεβαιώθηκε και στη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της στην ΕΕ. Σήμερα η Ιρλανδία έχει εξασφαλίσει πως οι αποφάσεις των Βρυξελλών στον τομέα της άμυνας δεν την δεσμεύουν. Σήμερα όμως η Ιρλανδία έχει υπογράψει την πρωτοβουλία για την PESCO και την Κοινή Αμυντική Πολιτική της ΕΕ.
Ενώπιον παρόμοιων ερωτημάτων είναι και η Αυστρία αφού η θέση για στρατιωτική ουδετερότητα που έλαβε αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου τη βοήθησε να προσελκύσει θεσμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη και την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας. Η Υπουργός Άμυνας της χώρας Κλαούντια Τάνερ ανέφερε ότι δεν υπάρχουν σχέδια για αλλαγές σε αυτό το επίπεδο αλλά θα συμμετέχει στις πρωτοβουλίες της ΕΕ για την Άμυνα και συγκεκριμένα στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής δύναμης άμεσης δράσης που προβλέπεται στην Στρατηγική Πυξίδα που ανακοινώθηκε αυτή τη βδομάδα.
Στην περίπτωση της Φινλανδίας η χώρα έχει μπει για τα καλά σε τροχιά για ένταξη στο ΝΑΤΟ. 62% των συμμετεχόντων σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση τάχθηκε υπέρ ενώ μόλις 16% ήταν κατά. Η Κυβέρνηση ετοιμάζεται να υποβάλει σχετικό αίτημα σε μερικούς μήνες.
Στη Σουηδία για πρώτη φορά τα δεδομένα αλλάζουν και υπάρχει επίσης τάση για υποβολή από κοινού αιτήματος με την Φινλανδία.
