Στην ηγεσία της Ευρώπης βρίσκονται για άλλη μια θητεία η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η Ρομπέρτα Μέτσολα. Η επανεκλογή τους έρχεται την ώρα που μόλις την περασμένη εβδομάδα ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής στην Κύπρο η θεσμοθέτηση του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας Φύλων.

Εμείς μιλήσαμε με την Επίτροπο Ισότητας Φύλων Τζόζη Χριστοδούλου τόσο για τα κοινωνικά μηνύματα που μπορεί να στείλει η παρουσία γυναικών στις κορυφαίες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και για τη σημασία της θεσμοθέτησης του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας Φύλων.

Ποιο το σχόλιο σας για την ηγεσία των ευρωπαϊκών θεσμών;

Η κυρία φον ντερ Λάιεν και η κα Μέτσολα αναλαμβάνουν εκ νέου το πηδάλιο της Ευρώπης. Δυο γυναίκες με ηγετικές ικανότητες, στα πρόσωπα των οποίων δόθηκε ξανά ψήφος εμπιστοσύνης ότι μπορούν να ηγηθούν των πλέον καίριων θεσμών της ενωμένης Ευρώπης, για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της. Αποδομούν στερεότυπα και προκαταλήψεις που αφορούν τη γυναίκα και την πολιτική και επιβεβαιώνουν ότι ο δρόμος για τις γυναίκες σε κέντρα λήψης των αποφάσεων και στην ηγεσία έχει ανοίξει. 

Πόσο σημαντικό είναι μια γυναίκα ή ένα μικρό κορίτσι να βλέπει στην κορυφή των ευρωπαϊκών μηχανισμών γυναίκες πολιτικούς;

Πολύ σημαντικό, αναμφίβολα. Τα πρότυπα συμπεριλαμβανομένων, φυσικά, στην κορυφή ευρωπαϊκών θεσμών, στέλνουν το μήνυμα στα κορίτσια πως μια μέρα μπορούν και τα ίδια να φτάσουν εκεί. Τα πρότυπα είναι απαραίτητα καθώς αποτελούν απόδειξη της ικανότητας των γυναικών να διεκδικήσουν ηγετικές θέσεις στην πολιτική και γενικότερα στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Βλέπουμε, τα τελευταία χρόνια, περισσότερες γυναίκες να ανέρχονται στην εξουσία. Αυτό σημαίνει ότι, έστω και με αργούς ρυθμούς, αναγνωρίζεται η  ικανότητα τους να ηγούνται, να διαχειρίζονται πολύπλοκα προβλήματα, προκλήσεις και κρίσεις. Προς την κατεύθυνση αυτή εργαζόμαστε και στη χώρα μας. Αρχίζοντας από τον μεγαλύτερο μέχρι σήμερα αριθμό γυναικών Υπουργών και Υφυπουργών, που διόρισε στην κυβέρνηση του ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, και συνεχίζοντας με στοχευμένες πολιτικές και δράσεις της κυβέρνησης και του Γραφείου μας, γίνεται μια προσπάθεια για τη συμφιλίωση επαγγελματικής, οικογενειακής και προσωπικής ζωής. Στόχος των δράσεων αυτών είναι να έχουν στη διάθεση τους χρόνο οι γυναίκες να ασχοληθούν, αν το επιθυμούν, με την πολιτική. Ταυτόχρονα, στοχεύουμε στην αποδόμηση στερεοτύπων και αναχρονιστικών προκαταλήψεων. Η πολιτική είναι ένα τομέας στον οποίο οι γυναίκες όχι μόνο μπορούν αλλά πρέπει να έχουν θέση και ρόλο και αυτό είναι το μήνυμα που θέλουμε να στείλουμε σε κορίτσια και νέες γυναίκες.

Ανοίγει η Ευρώπη τον δρόμο και για τα κράτη μέλη της όσον αφορά την ισότητα των δύο φύλων;

Είναι γεγονός ότι η Ευρώπη είναι η ήπειρος που πετυχαίνει περισσότερα στην προώθηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών και, ναι, στέλνει πολλά μηνύματα σε κράτη μέλη. Δεν ήταν τυχαίο που, κατά την προηγούμενη της θητεία, η Πρόεδρος της Κομισιόν κατάφερε να πέτυχει 50-50 εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών στο Κολλέγιο Επιτρόπων. Άρα, η εκλογή γυναικών στην ηγεσία των ευρωπαϊκών θεσμών και η ισότιμη συμμετοχή γυναικών και ανδρών ως Επιτρόπων αποτελούν επιτυχία και ώθηση προς την ορθή κατεύθυνση, τόσο ουσιαστικά όσο και συμβολικά.

Η προσπάθεια για ισότητα στα κράτη μέλη της ΕΕ γνωρίζω ότι είναι πολυεπίπεδη, πολύπλοκη και καθόλου εύκολη. Αναφέρθηκα πιο πάνω στις δικές μας προσπάθειες μέσα από ολιστικές προσεγγίσεις για τις οποίες χρειάζεται επιμονή, υπομονή και σκληρή συλλογική δουλειά σε συνδυασμό με ουσιαστικές πολιτικές και δράσεις. Όσον αφορά τη χώρα μας, εκτός από την πολιτική, στην οποία ήδη αναφέρθηκα, η προσπάθεια μας είναι η θεμελίωση της κουλτούρας της ισότητας σε όλους τους τομείς της ζωής.  

Την περασμένη εβδομάδα ψηφίστηκε η θεσμοθέτηση του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας Φύλων. Γιατί πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη;

Πρόκειται για μια εξέλιξη σταθμό στην πορεία προς την επίτευξη του στόχου μας, δηλαδή την επιτάχυνση της προώθησης της ισότητας των φύλων Η ψήφιση του Νόμου ήταν αποτέλεσμα της άριστης συνεργασίας του Γραφείου μας με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, την Επίτροπο Νομοθεσίας και τον Προέδρο και τα Μέλη της κοινοβουλευτικής  Επιτροπής Νομικών, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης και φυσικά του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, τους/τις οποίους/ες επιθυμώ να ευχαριστήσω ξανά.

Επί της ουσίας, ο Νόμος ορίζει, μεταξύ άλλων, τον/την εκάστοτε Επίτροπο ως αρμόδιο για τη διαμόρφωση και υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των Φύλων, την καθοδήγηση και το συντονισμό με όλα τα Υπουργεία και τα Υφυπουργεία μέσω των λειτουργών ισότητας των φύλων – οι οποίοι/ες επίσης θεσμοθετούνται με το Νόμο – καθώς και για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών και των δράσεων που περιλαμβάνονται στην στρατηγική. Όπως γνωρίζετε, πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο έργο καθώς η προσπάθεια επίτευξης της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών είναι ολιστική και  οριζόντια. Αφορά τις πολιτικές και δράσεις της κυβέρνησης  ταυτόχρονα, όχι αποσπασματικά και μεμονωμένα. Αυτό, αντιλαμβάνεστε, χρειάζεται μεθοδικότητα, συντονισμό και καλή συνεργασία όλων: κυβέρνησης, κοινωνικών εταίρων, κοινωνίας των πολιτών, γυναικείων οργανώσεων. Επαναλαμβάνω, πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια. Μόνο μέσα από συνεργασίες και συνέργειες μπορούμε να πετύχουμε το στόχο μας.

Με το Νόμο θεσμοθετείται επίσης ο Εθνικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα της Γυναίκας (ΕΜΔΓ), ένα συμβουλευτικό σώμα με σημαντική ιστορία και συμβολή στην προώθηση της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των γυναικών.

Ποιος είναι ο αμέσως επόμενος στόχος του Γραφείου σας;

Συνεχίζουμε για την επιτυχή υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των Φύλων 2024-2026, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Στο πλαίσιο της οριζόντιας ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου, έχουμε ήδη ολοκληρώσει αριθμό δράσεων και πολιτικών και έχουμε δρομολογήσει άλλες σε συνεργασία με Υπουργεία και Υφυπουργεία. Το Γραφείο μας επίσης προγραμματίζει και υλοποιεί δράσεις που προωθούν την ουσιαστική ισότητα των φύλων. Ο στόχος μας δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς αλλαγή κουλτούρας, που είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας. Ακόμα και σήμερα, δυστυχώς, η κοινωνία μας κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό από ξεπερασμένα στερεότυπα και αντιλήψεις που συντηρούν την ανισότητα μεταξύ γυναικών και αντρών. Η δική μας προσπάθεια είναι να αλλάξουμε αυτή τη νοοτροπία ώστε κορίτσια και αγόρια να φτάσουν στο μέγιστo των ικανοτήτων τους μακριά από στερεότυπα.