Έκπληξη και απογοήτευση εξέφρασαν Βουλευτές μέλη της Επιτροπής Εμπορίου σε σχέση με τους λόγους που διατυπώθηκαν για την αναπομπή του νόμου για τα πνευματικά δικαιώματα, καθώς, όπως ανέφεραν, το κείμενο που ψηφίστηκε στην Ολομέλεια ήταν κοινώς αποδεκτό από όλες τις πλευρές πριν την ψήφισή του. Οι Βουλευτές ανέφεραν ότι δέχτηκαν πιέσεις και απειλές από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων.

Ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, ο οποίος κλήθηκε και συμμετείχε στη συνεδρία, αφού ενημερώθηκε από τους Βουλευτές για το χρονικό της συζήτησης της πρότασης νόμου, είπε ότι είναι πολύ σοβαρό θέμα αν όντως είχε συμφωνηθεί ένα κείμενο και ψηφίστηκε άλλο ή αν έγινε αναπομπή σε συμφωνημένο κείμενο.

Από την πλευρά της, η Νομική Υπηρεσία ανέφερε ότι στο τελευταίο υπόμνημα που υπέβαλε στην Επιτροπή πριν την ψήφιση του νόμου στην Ολομέλεια, επαναλάμβανε τους ενδοιασμούς που είχε υποβάλει με προηγούμενες επιστολές, στις οποίες αναφέρονταν οι αντισυνταγματικές διατάξεις και οι αντιθέσεις με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Οι δύο πλευρές συζήτησαν τους λόγους αναπομπής και κατέληξαν σε τελικό κείμενο, το οποίο οδηγείται σήμερα στην Ολομέλεια, που συνεδριάζει εκτάκτως για το συγκεκριμένο θέμα.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννη, είπε ότι πρόκειται για μια νομοθεσία «για την οποία είχαμε όλοι εργαστεί σε πνεύμα συλλογικότητας για αρκετό διάστημα, με σκοπό να βρούμε τον τρόπο να λειτουργήσει ο τομέας». Όπως ανέφερε, στην Κύπρο ειπσράσσονταν ποσά για πνευματικά δικαιώματα τα οποία δεν δίνονταν στους δικαιούχους.

«Γίναμε θύματα απειλών, εκβιασμών, με αποκορύφωμα να είμαστε ενώπιον της Βουλής και να ζητούμε προστασία από τη Βουλή για να ασκήσουμε αμερόληπτα το έργο μας ως Βουλευτές», είπε, λέγοντας ότι και το Υπουργείο ήταν μάρτυρας «για απειλές που δεχόμασταν από πολυεθνικές εταιρείες».

Σημείωσε ότι κατά τη συζήτηση τηρήθηκαν οι ισορροπίες. «Δεν εμφανιστήκαμε μονόπλευρα ότι θέλουμε να εξυπηρετήσουμε τους χρήστες, αλλά ούτε κάναμε έκπτωση σε βάρος των δικαιωμάτων των δημιουργών. Με τη σύμφωνη γνώμη της Νομικής Υπηρεσίας και του Υπουργείου Εμπορίου και με συμβιβασμούς Βουλευτών ψηφίσαμε τη νομοθεσία», είπε.

Έκανε λόγο για «ατέλειωτη απογοήτευση» για τη στάση της Νομικής Υπηρεσίας, «ενώ έχουμε γραπτώς τη σύμφωνη της γνώμη», εκφράζοντας και απογοήτευση «γιατί οι παρεμβάσεις προς την πλευρά της κυβέρνησης οδήγησαν στο να γίνει αναπομπή νομοθεσίας».

Από την πλευρά του, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, έκανε ιστορική αναδρομή για τους λόγους που οδήγησαν στη συγκεκριμένη πρόταση νόμου, σημειώνοντας πως υπήρξαν διαχρονικές καθυστερήσεις από πλευράς Νομικής Υπηρεσίας για το συγκεκριμένο ζήτημα. Επεσήμανε ως βασικό κενό το ότι δεν καθοριζόταν σε ποιες περιπτώσεις οι χρήστες πρέπει να πληρώνουν δικαιώματα, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα σε ένα γκαράζ ή σε ένα οδοντιατρείο στο οποίο παίζει ραδιόφωνο και σε ένα κέντρο διασκέδασης το οποίο αποκομίζει όφελος από τη χρήση μουσικής.

«Στην τελευταία συνεδρία είχαμε τη θέση και του Υπουργείου και της Νομικής Υπηρεσίας ότι το κείμενο είναι συμφωνημένο. Έρχεται αναπομπή με 6-7 σημεία και με σοβαρά ζητήματα που συζητήθηκαν κατά κόρο και είχαμε εντύπωση ότι ήταν συμφωνημένα», σημείωσε.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, επικαλέστηκε το υπόμνημα της Νομικής Υπηρεσίας στις 11 Ιουνίου και είπε ότι δεν υπήρχε παρατήρηση επί του κειμένου στο οποίο να αναφέρεται ότι το κείμενο είναι αντισυνταγματικό.

«Το κείμενο που πήγε στην Ολομέλεια ήταν συμφωνημένο από όλους. Γι’ αυτό το πήραμε μετά από 6-7 συνεδρίες. Η έκπληξη και πρώτη ερώτηση είναι τι άλλαξε από το υπόμνημα και την ψήφιση του νόμου μέχρι την αναπομπή. Δεν θέλω να πιστέψω ότι πήραν τηλέφωνα οι εταιρείες. Να μας εξηγήσετε τι άλλαξε και γιατί αυτά που λέτε αναλυτικά στην αναπομπή δεν τα είπατε πριν πάμε στην Ολομέλεια», ανέφερε.

Πρόσθεσε ότι στην αναπομπή υπάρχουν πράγματα τα οποία αλλάζουν όλη την ουσία του νόμου και δημιουργούν μονόπλευρη εύνοια προς τις εταιρείες, φέρνοντας ως παράδειγμα τη διαφωνία με την πρόνοια για τον καθορισμό των τιμών μετά από συλλογική διαπραγμάτευση, που η Νομική Υπηρεσία αναφέρει ότι αυτό επηρεάζει την ελευθερία του συμβάλλεσθαι, παραγνωρίζοντας ότι είναι μονοπώλιο.

Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης είπε ότι υπάρχουν πολλές αγωγές στο δικαστήριο από εταιρείες εναντίον επιχειρήσεων, οι οποίες αρνούνται να πληρώσουν και υπογράμμισε τη σημασία της προσυμφωνίας των δύο μερών για την αμοιβή. Έθεσε ακόμα το ζήτημα ότι θα υπάρξει και θέμα με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης που παράγει περιεχόμενο, καθώς δεν θα μπορεί να ελέγχεται ποιους αντιπροσωπεύει μια εταιρεία. Ο κ. Παπαδούρης αναφέρθηκε, επίσης, στη σημασία που πρέπει να επιδειχθεί στα έξοδα διαχείρισης που δηλώνουν οι συγκεκριμένες εταιρείες, καθώς λαμβάνονται μηνύματα από τους δημιουργούς ότι δεν εισπράττουν δικαιώματα.

Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ηλίας Μυριάνθους, είπε ότι θα έπρεπε να καθοριστεί ένα συγκεκριμένο έσοδο που θα έπρεπε να εισπράττουν αυτές οι εταιρείες από την Κύπρο και να βγουν οι τιμές με βάση συγκεκριμένης φόρμουλας για το πώς κατανέμονται στις επιχειρήσεις.

Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Βίκυ Χριστοφόρου, είπε ότι «δεν δεχόμαστε καμιά υπόνοια ότι εκπροσωπούμε κανέναν οργανισμό». Σημείωσε ότι και για τους ίδιους αποτελεί έκπληξη το πώς διαμορφώθηκε η πρόταση νόμου που ψηφίστηκε, με την αναφορά της να προκαλεί την αντίδραση των Βουλευτών που ζήτησαν να συγκριθούν το κείμενο που ψηφίστηκε με το κείμενο στο οποίο εκφράστηκε συμφωνία στην τελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής.

Η κ. Χριστοφόρου ανέφερε ότι το τελευταίο υπόμνημα της Νομικής Υπηρεσίας έλεγε ότι είχαν ζητηθεί αλλαγές που δεν έγιναν, ενώ γινόταν αναφορά και σε προηγούμενα υπομνήματα στα οποία αναφέρονταν οι διαφωνίες για θέματα συνταγματικότητας.

Είπε ακόμα ότι υπάρχει νομολογία στην οποία καθορίζονται περιπτώσεις στις οποίες πρέπει να πληρώνονται δικαιώματα και πότε όχι, ανάλογα με το αν η μετάδοση έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, ενώ είπε ότι εκτός από τη μουσική υπάρχουν κι άλλα δικαιώματα που θα κριθούν ανάλογα και ήδη μέσα στον εναρμονιστικό νόμο ακολουθήθηκε η οδηγία που λέει ποιοι δικαιούνται να εισπράττουν.

Τέλος, σημείωσε ότι η Νομική Υπηρεσία έχει δεχθεί πολλά emails από τις εταιρείες, οι οποίες απειλούν ότι αν περάσει ο νόμος που είναι αντίθετος με την οδηγία της ΕΕ θα μας καταγγείλουν στην ΕΕ.

Ο κ. Χατζηγιάννη, ο κ. Κώστα και ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης αντέδρασαν έντονα στην τελευταία αναφορά, σημειώνοντας ότι είναι απαράδεκτο να λέει η Νομική Υπηρεσία ότι δέχτηκε emails για να μην περάσει η πρόταση νόμου.

Σημεία αναπομπής

Στην ουσία της αναπομπής συμφωνήθηκε να δημοσιοποιείται η πρόθεση των οργανισμών για γενική συνέλευση, όπως ισχύει με άλλες εταιρείες, αντί να ενημερώνεται η αρμόδια αρχή, κάτι που κρίθηκε από τη ΝΥ ότι παρεμβαίνει στο αυτοδιοίκητο των εταιρειών.

Σε άλλο σημείο τέθηκε το ζήτημα του ελέγχου των εξόδων διαχείρισης των οργανισμών. Στον ψηφισμένο νόμο προβλέπεται τα έξοδα διαχείρισης να μην υπερβαίνουν το 10% των ακαθάριστων εσόδων του οργανισμού, εξαιρουμένων των δικαστικών εξόδων. Η πρόνοια αυτή μπήκε προκειμένου να μη δηλώνονται υπέρογκα έξοδα διαχείρισης και να περιορίζεται το ποσό δικαιωμάτων που αποδίδεται στους δημιουργούς.

Με τη σύμφωνη γνώμη της Νομικής Υπηρεσίας, προστέθηκε μία πρόνοια που προβλέπεται στον αντίστοιχο ελληνικό νόμο, ότι μπορεί να υπάρχει εύλογη υπέρβαση αυτού του ορίου, έπειτα από οικονομοτεχνική μελέτη που ζητά το ΔΣ του οργανισμού, που εγκρίνεται από τη Γενική Συνέλευση και ακολούθως από την αρμόδια αρχή και στη συνέχεια κοινοποιείται στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.

Όσον αφορά το ζήτημα της αμοιβής που ζητούν οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης, η Νομική Υπηρεσία αποδέκτηκε το λεκτικό του υφιστάμενου νόμου που κάνει αναφορά σε μεμονωμένες και συλλογικές διαπραγματεύσεις, με οργανωμένα σύνολα επιχειρήσεων ή μεμονωμένες μονάδες.

Σε άλλο σημείο, αναφορικά με τις περιπτώσεις όπου υπάρχει διαφωνία για την αμοιβή ανάμεσα στον χρήστη και τον οργανισμό, η πλειοψηφία των Βουλευτών υιοθέτησε αυτό που προβλέπει ο γερμανικός νόμος με μια διαφοροποίηση, δηλαδή ο χρήστης να πληρώνει τα δικαιώματα που αποδέχεται και το 50% του υπόλοιπου ποσού να καταβάλλεται σε ταμείο παρακαταθήκης μέχρι να αποφασίσει η αρμόδια αρχή.

Σε άλλο σημείο του νόμου που αναπέμφθηκε προβλέπεται ότι ο χρήστης θα καταβάλλει το συμφωνημένο ποσό για τα δικαιώματα προς έναν οργανισμό, ενώ η Νομική Υπηρεσία ζητούσε να μπει προς κάθε οργανισμό. Σε κάθε περίπτωση μπορεί να υπάρχουν πολλοί οργανισμοί που εκπροσωπούν διαφορετικούς δημιουργούς. Οι Βουλευτές ζήτησαν να εισπράττει ο οργανισμός που εκπροσωπεί τους περισσότερους και να τα μοιράζονται μεταξύ τους και όχι να πληρώνει ο χρήστης στον κάθε οργανισμό. Επομένως η διάταξη έμεινε ως είχε, με τη Νομική Υπηρεσία να διατηρεί τη διαφωνία της.

Ίδια παρέμεινε και η διάταξη που αναφέρει ότι τα δικαιώματα θα πληρώνονται για το κάθε έργο ξεχωριστά και όχι για κατηγορίες έργων όπως ζητούσε η Νομική Υπηρεσία, με τη δεύτερη να διατηρεί την άποψή της.