Την υπαγωγή του ζητήματος της εμπορία προσώπων στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και όχι στο Υφυπουργείο Μετανάστευσης ζήτησαν μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) την Δευτέρα, κάνοντας λόγο για υποβάθμιση του ζητήματος.

Στη συνεδρία της Επιτροπής συζητήθηκε το θέμα που ενέγραψε η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν αναφορικά με την υποβάθμιση του ζητήματος της εμπορίας προσώπων από θέμα κατάφωρης παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε θέμα μετανάστευσης. Κι αυτό γιατί ενώ το 2019 είχε αποφασιστεί η υπαγωγή του θέματος εμπορίας προσώπων στο Υπουργείο Δικαιοσύνης από το Υπουργείου Εσωτερικών, ύστερα από διαφωνίες που υπήρξαν το θέμα παρέμεινε στο Υπουργείο Εσωτερικών και ακολούθως οι αρμοδιότητες μεταφέρθηκαν στο νεοσύστατο Υφυπουργείου Μετανάστευσης.

Μέλη της Επιτροπής επεσήμαναν ότι η εμπορία προσώπων δεν είναι απλώς θέμα μετανάστευσης αλλά ένα έγκλημα που παραβιάζει ανθρώπινα δικαιώματα και το πλέον αρμόδιο υπουργείο για να τα αντιμετωπίσει είναι το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Μιλώντας στην Επιτροπή ο Υφυπουργός Μετανάστευσης Νικόλας Ιωαννίδης σημείωσε ότι το Υπουργείο ανέλαβε το θέμα κατά τον διαχωρισμό αρμοδιοτήτων που έγινε με το Υπουργείο Εσωτερικών. Πρόσθεσε ότι «έγινε ανάληψη ευθύνης, δεν φορτωθήκαμε το θέμα» και απέρριψε τους ισχυρισμούς περί υποβάθμισης του θέματος.

Σημείωσε ότι το θέμα είναι πολυδιάστατο, ενώ είπε ότι οι αρμοδιότητες του Υφυπουργείου είναι οριζόντιες και πρέπει να συνεργάζεται με άλλα υπουργεία και τμήματα για το θέμα.

Ανέφερε ακόμα ότι υπάρχει πολυθεματική ομάδα που ασχολείται με το θέμα στην οποία συμμετέχουν όλα τα υπουργεία, τμήματα, υπηρεσίες και αρχές που είναι αρμόδια και ότι το Υφυπουργείο Μετανάστευσης έχει έναν συντονιστικό ρόλο.

«Είμαστε σε στενή συνεργασία με όλες τις υπηρεσίες, έγιναν ήδη δύο συναντήσεις της πολυθεματικής ομάδας», είπε, προσθέτοντας ότι αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στο ζήτημα και θα συνεχίσουν να συνεργάζονται για αυτό το πολυδιάστατο ζήτημα.

Είπε επίσης ότι από θύματα μπορεί να υποβληθεί παράπονο σε οποιαδήποτε υπηρεσία συμμετέχει στην πολυθεματική ομάδα και υπάρχει στο διαδίκτυο επαρκής πρόσβαση στη σχετική πληροφόρηση σε πολλές γλώσσες.

Σημείωσε ακόμα ότι το Υφυπουργείο είναι σε θέση να αναλάβει το συντονισμό αφού υπάρχουν εξειδικευμένα άτομα, τόσο από το Τμήμα Μετανάστευσης όσο και από την Υπηρεσία Ασύλου.

Εκ μέρους του Υπουργείου Δικαιοσύνης ο Άριστος Τσιάρτας, ανέφερε ότι σύμφωνα με τις διεθνείς εκθέσεις το προφίλ των θυμάτων της εμπορίας προσώπων στην Κύπρο ταυτίζεται με τη μετανάστευση και για αυτό το λόγο δόθηκε συντονιστικός ρόλος στο Υπουργείο Εσωτερικών και στη συνέχεια στο Υφυπουργείο Μετανάστευσης. Πρόσθεσε ότι ναι μεν πρόκειται για έγκλημα, ωστόσο υπάρχουν κι άλλα θέματα όπως το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θέματα ασύλου.

Αναφορικά με το νομοσχέδιο που ετοίμασε το 2019 το Υπουργείο Εσωτερικών επί Ιωνά Νικολάου, ώστε να μεταφερθούν οι αρμοδιότητες στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, ανέφερε ότι το Υπουργείο είχε εκφράσει τότε τις επιφυλάξεις του και ότι όλοι οι Υπουργοί από την Στέφη Δράκου και μετά εξέφρασαν επιφυλάξεις, αφού το θέμα ταυτιζόταν με την μετανάστευση.

Η Επικεφαλής του Γραφείου της Αστυνομίας για Καταπολέμηση της Εμπορίας Προσώπων (ΓΚΕΠ) Ελένη Μιχαήλ, είπε ότι οι δράσεις της Αστυνομίας μέχρι να ολοκληρωθεί η δικαστική διαδικασία, δεν επηρεάζονται από το ποιος είναι ο εθνικός συντονιστής για τα θέματα αυτά.

Εξήγησε ότι υπάρχει μια μεγάλη βελτίωση σε όλες τις υπηρεσίες που ασχολούνται με το θέμα, ωστόσο είπε ότι δεν βρίσκονται στο ιδεατό επίπεδο και πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.

Υπάρχει πρόσθεσε, διαφορετική νομοθεσία που διαχωρίζει το κατά πόσο ένα άτομο θα αναγνωριστεί ως θύμα εμπορίας και διαφορετική για το κατά πόσο επιθυμεί να συνεργαστεί με την αστυνομία. Είπε ακόμα ότι έχουν γίνει, ενημερωτικές εκστρατείες σε θέματα πρόληψης και εκπαιδεύσεις συναρμόδιων υπηρεσιών. Σε θέματα ποινικών διώξεων, ανέφερε, βρίσκονται σε στενή συνεργασίας με την ΜΟΚΑΣ, ενώ πρόσθεσε ότι έγινε προληπτική διερεύνηση υποθέσεων και έρευνα μέσω διαδικτύου.

Ανέφερε ακόμα ότι η διαδικασία εκδίκασης των υποθέσεων αυτών έχει σμικρυνθεί σε περίπου τρία έτη από περίπου επτά έτη που ήταν στο παρελθόν.

Ο Εκπρόσωπος της Υφυπουργού Παρά τω Προέδρω Χριστόδουλος Χαραλάμπους ανέφερε ότι η μεταφορά των αρμοδιοτήτων από το ΥΠΕΣ στο Υφυπουργείο ήταν μια συνεπακόλουθη εξέλιξη. Πρόσθεσε ότι αλλάζει ο συντονιστής αλλά μέσα από τις απαραίτητες ενέργειες αυτό που θα πρέπει να διασφαλιστεί είναι να γίνεται με αποτελεσματικό τρόπο.

Από το Υπουργείο Εργασίας αναφέρθηκε ότι σε συντονισμό με τις αρμόδιες υπηρεσίες γίνεται εκπαίδευση για επιθεωρητές στους χώρους εργασίας και για τον χειρισμό περιπτώσεων που εντοπίζονται.

Ακολούθως και από το Υφυπουργείο Πρόνοιας αναφέρθηκε ότι παρέχεται άμεσα στήριξη, προστασία, καταφύγιο και εύκολη πρόσβαση στα θύματα μέσω εξειδικευμένης ομάδας.

Το Υπουργείο Υγείας ανέφερε ότι παρέχεται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε όλα τα θύματα και τα πιθανά θύματα.

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας αναφέρθηκε στις προσπάθειες που γίνονται για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών κυρίως για αναγνώριση και πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης.

Η Νομική Υπηρεσία ανέφερε ότι υπάρχει προβληματισμός για την καθυστέρηση στην εκδίκαση τέτοιων υποθέσεων, και η προσπάθεια που γίνεται από την υπηρεσία είναι να διασφαλιστεί πως όταν εκδικαστεί η απόφαση το θύμα θα είναι εδώ για να μαρτυρήσει.

Εκπρόσωπος του Γραφείου της Επιτρόπου Διοικήσεως ανέφερε ότι συμφωνούν ότι το θέμα θα πρέπει να υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, αφού όπως είπε η διάσταση της μετανάστευσης αποπροσανατολίζει από την πολυπλοκότητα και σοβαρότητα του θέματος και από τις πραγματικές ανάγκες των θυμάτων και την προσοχή που πρέπει να δίνεται στα δικαιώματά τους.

Από την Ένωση Δήμων που επίσης συμμετέχει στην Πολυθεματική Συμβουλευτική Επιτροπή, αναφέρθηκε ότι για πέραν του ενός έτους υπήρχε μια στασιμότητα για το αν θα μεταφερόταν στο Υπουργείο Δικαιοσύνης το θέμα και η πληροφόρηση ήταν ότι διαφωνούσαν σε ανώτατο επίπεδο. Χαρακτήρισε άκομψο το ότι δεν υπήρχε σχετική ενημέρωση για το θέμα και πρόσθεσε ότι η ουσία είναι να εξεταστούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αναφορικά με το που θα υπάγεται το θέμα.

Εκπρόσωποι ΜΚΟ που συμμετείχαν στην Επιτροπή συμφώνησαν με την υπαγωγή του θέματος στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και έδωσαν την εικόνα ότι τα θύματα εμπορίας ανθρώπων δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε κάποια γραμμή επικοινωνίας και ότι υπάρχει δυσκολία στην αναγνώριση και στον εντοπισμό των θυμάτων από τις υπηρεσίες πρώτης γραμμής.

Όπως ανέφερε η Επιστημονική Διευθύντρια του ΣΠΑΒΟ Άντρη Αντρονίκου παρά την πρόοδο που υπάρχει στα αρμόδια τμήματα, το εργαλείο προσυμπτωματικού ελέγχου για αναγνώριση των θυμάτων που εφαρμόζεται ο ΣΠΑΒΟ δεν εφαρμόζεται από καμιά άλλη υπηρεσία πρώτης γραμμής, ενώ πολλές φορές τα θύματα δεν ταυτίζονται με τη μετανάστευσης αφού διακινητής ή σωματέμπορας ήταν σε κάποιες περιπτώσεις ο σύζυγος ή ο ερωτικός τους σύντροφος.

Εκ μέρους του Cyprus STOP Trafficking, η Έφη Ξάνθου ανέφερε ότι ανέμεναν να προχωρήσει το νομοσχέδιο και ότι δεν υπάρχει εύκολη πρόσβαση για τα θύματα που θέλουν να δώσουν πληροφορίες. Σημείωσε επίσης ότι δεν μπορεί το κράτος να στηρίζεται μόνο στους ΜΚΟ για δομές φιλοξενίας που αυτή τη στιγμή είναι μόνο για γυναίκες και όχι για άντρες και οικογένειες.

Η Caritas Cyprus, σημείωσε ότι το πιο σημαντικό είναι να ξέρει που να απευθυνθεί το θύμα και ότι διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει πάντα κάποιος να απαντήσει το τηλέφωνο.

Εκ μέρους του Κυπριακού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες η Κόρινα Δρουσιώτη εξέφρασε έκπληξη γιατί τόσα χρόνια ανέμεναν τη μεταφορά του θέματος στο Υπουργείο Δικαιοσύνης για να εξελιχθούν τα πράγματα.

Δηλώσεις Βουλευτών

Η Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου σε δηλώσεις της μετά το πέρας της Επιτροπής είπε ότι η εμπορία προσώπων είναι έγκλημα και όχι απλά παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρόσθεσε ότι όλοι οι ΜΚΟ που μίλησαν σήμερα στην Επιτροπή κατέθεσαν τις διαφωνίες τους  για το γεγονός ότι αυτό το υψίστης σημασίας θέμα για την Κύπρο που παρακολουθείται και από διεθνείς οργανισμούς, έχει μεταφερθεί στο  Υφυπουργείο Μετανάστευσης αντί να πάει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Σημείωσε ακόμα την τεράστια καθυστέρηση που υπάρχει στην εκδίκαση υποθέσεων εμπορίας προσώπων κάτι που όπως είπε είναι ευθύνη του Υπουργού Δικαιοσύνης να συζητήσει με τα δικαστήρια. Όπως είπε θύματα επιστρέφουν στις χώρες τους και είναι πλέον στη διακριτική τους ευχέρεια αν θα επιστρέψουν για να δώσουν μαρτυρία.

Έκανε επίσης λόγο για ανάγκη συντονισμού μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών και είπε ότι όσο καλή πρόθεση και να έχει το Υφυπουργείο Μετανάστευσης, αυτή τη στιγμή είναι εξαιρετικά βεβαρημένο με τις εξελίξεις στην περιοχή. Εξέφρασε την άποψη ότι το θέμα πρέπει να πάει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και θα καλέσουν στην Επιτροπή τον Υπουργό Δικαιοσύνης για να τους εξηγήσει γιατί θέλουν να μετατοπίζουν μια τόσο σημαντική ευθύνη.  

Η εισηγήτρια του θέματος Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν έκανε λόγο για «πισωγύρισμα» της Κυπριακής Δημοκρατίας όσον αφορά τις διεθνείς της υποχρεώσεις. Όπως είπε, υπάρχει διεθνές πλαίσιο αντιμετώπισης της εμπορίας προσώπων ως θέμα κατάφωρης παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και ως μορφής οργανωμένου εγκλήματος και όχι ως θέμα μετανάστευσης. Η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως είπε, αναγνωρίζοντας το πλαίσιο αυτό το 2019 ετοίμασε νομοσχέδιο για μεταφορά του συντονισμού των θεμάτων της εμπορίας προσώπων από το Υπουργείο Εσωτερικών στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Εξέφρασε έκπληξη αφού σήμερα επιβεβαιώθηκε ότι έγινε μεταφορά του συντονισμού των θεμάτων της εμπορίας προσώπων από το Υπουργείο Εσωτερικών στο Υφυπουργείο Μετανάστευσης, χωρίς τα μέλη της Πολυθεματικής Συντονιστικής Ομάδας για την Εμπορία Προσώπων να τύχουν σχετικής πληροφόρησης.

«Πρόκειται για πισωγύρισμα της Κυπριακής Δημοκρατίας που φανερώνει έλλειψη πολιτικής βούλησης και άγνοιας για το θέμα γενικότερα και για τον χειρισμό των θυμάτων», είπε.

Πρόσθεσε ότι από τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης, οι οποίες αξιολογούνται για τα θέματα της εμπορίας προσώπων, η μοναδική χώρα που μετέφερε το συντονισμό των θεμάτων της εμπορίας στο υπουργείο μετανάστευσης είναι η Τουρκία και είπε ότι είναι ανησυχητικό αν είναι αυτό «το επίπεδο που θέλουμε να έχουμε».

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ Χρίστος Σενέκκης ανέφερε ότι παρά την προσπάθεια να παρουσιαστεί η ανάληψη της συγκεκριμένης ευθύνης από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας ως ενδεχόμενη υποβάθμιση του ζητήματος της εμπορίας προσώπων, διαφάνηκε από τις τοποθετήσεις όλων των κρατικών φορέων και εμπλεκόμενων φορέων ότι δεν έχει παρατηρηθεί οποιαδήποτε δυσλειτουργία ή έστω υπόνοια υποβάθμισης του αγώνα κατά της εμπορίας προσώπων. Αντίθετα, πρόσθεσε, διαφάνηκε ότι υπάρχει σημαντική πρόοδος τόσο σε επίπεδο συντονισμού και αποτελεσματικότητας στο πλέγμα των δράσεων που απαιτούνται.