Τις προτεραιότητες και στόχους της Προεδρίας της Κύπρου της ομάδας των 9 μεσογειακών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (MED9) για το 2024, παρουσίασαν την Πέμπτη Υπουργοί της Δημοκρατίας. Αποκορύφωμα των δράσεων είναι η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών στις 11 Οκτωβρίου, στην Πάφο, σύμφωνα με τον Υπουργό Εξωτερικών Κωνσταντίνο Κόμπο ο οποίος συντόνιζε την διάσκεψη Τύπου, στη Λευκωσία.

Ο κ Κόμπος μαζί με την Υπουργό Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας δρ Αθηνά Μιχαηλίδου, τον Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιώργο Παπαναστασίου, την Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος δρ Μαρία Παναγιώτου, την Υφυπουργό Πολιτισμού δρ Βασιλική Κασσιανίδου και την Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μαριλένα Ραουνά παραχώρησαν κοινή συνέντευξη Τύπου στο Προεδρικό Μέγαρο, αναφορικά με την Προεδρία της Κύπρου των MED9 (Κύπρος, Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Σλοβενία, Κροατία, Ισπανία, Πορτογαλία).

Στις αναφορές του ο κ. Κόμπος σημείωσε ότι η ομάδα συστάθηκε το 2014 με πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με στόχο τη δημιουργία ενός φόρουμ διαλόγου και συνεργασίας.

«Κύριος στόχος ήταν και παραμένει η ενίσχυση της φωνής, του ρόλου και της συνεργασίας μεταξύ των Μεσογειακών κρατών εντός της ΕΕ και επί ζητημάτων που αφορούν και άπτονται της Ευρωπαϊκής Ατζέντας», είπε ο κ. Κόμπος.

Ανέφερε ότι η σημασία της Κυπριακής Προεδρίας είναι ότι δίνεται στη Λευκωσία η ευκαιρία να αναλάβει πρωτοβουλίες δίνοντας ώθηση σε θέματα που είναι καίριας σημασίας για την Κύπρο, «και που μπορούμε από κοινού να βοηθήσουμε με τον πυρήνα των άλλων Μεσογειακών κρατών πάντοτε εντός του σχηματισμού της Ένωσης».

Πρόσθεσε ότι συνδράμει στην ενίσχυση του ενεργού ρόλου που επιθυμεί να διαδραματίσει η Κύπρος σε σχέση με την περιοχή, εντός της ΕΕ, αλλά και ότι είναι μια ευκαιρία να αναδειχθεί η Κυπριακή Δημοκρατία και να εμβαθύνει τις σχέσεις της με τα συμμετέχοντα κράτη.

«Επιλέξαμε να εστιάσουμε στις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Μεσόγειος, όπως η βιώσιμη ανάπτυξη και πράσινη μετάβαση, ζητήματα που αφορούν την ανομβρία τη λειψυδρία, την πράσινη ενέργεια, τις ανανεώσιμες πηγές ενεργείας, τον πολιτισμό ειδικά σε περιόδους κρίσεως», σημείωσε ο κ. Κόμπος.

Ακολούθως, οι Υπουργοί Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, καθώς και οι Υφυπουργοί Πολιτισμού και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων ανέλυσαν τις θεματικές των Υπουργικών Συνόδων MED9 που έχουν ήδη φιλοξενήσει ή πρόκειται να φιλοξενήσουν.

Η Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Μαριλένα Ραουνά, ανέφερε ότι η Σύνοδος Υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων MED9 που θα πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία στις 2-3 Οκτωβρίου, είναι η τελευταία Υπουργική Συνάντηση MED9 που θα πραγματοποιηθεί πριν από τη Σύνοδο Κορυφής MED9, στις 11 Oκτωβρίου 2024, και έχει προπαρασκευαστικό ρόλο. 

Σημείωσε ότι κυριότερη επιδίωξη είναι όπως η Μεσόγειος «παραμείνει ψηλά στις προτεραιότητες της ΕΕ και όπως η μεσογειακή διάσταση λαμβάνεται δεόντως υπόψη στη διαμόρφωση πολιτικών της Ένωσης». Σε αυτό το πλαίσιο, πρόσθεσε, «οι MED9 επαγρυπνούν για διασφάλιση και της δέουσας εμπλοκής της ΕΕ με τη Νότια Γειτονία». 

Σύμφωνα με την κ. Ραουνά, η Σύνοδος Υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων MED9 στη Λευκωσία θα παράσχει την κατάλληλη ευκαιρία για συζήτηση και συντονισμό μεταξύ των μεσογειακών κρατών της ΕΕ σχετικά με τις προτεραιότητές τους για τον νέο πενταετή θεσμικό κύκλο.

Σημείωσε ότι η ΕΕ καλείται αυτή τη στιγμή να καθορίσει τη μελλοντική κατεύθυνση και τους στόχους της σε τομείς όπως η ασφάλεια, η ανταγωνιστικότητα, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, η διεύρυνση και το μεταναστευτικό.

«Στόχος είναι, λοιπόν, όπως η υπουργική συνάντηση αποτελέσει πλατφόρμα για διερεύνηση του περιθωρίου περαιτέρω αξιοποίησης της δυναμικής των εννέα κρατών μελών, μέσω της ενίσχυσης του υφιστάμενου πλαισίου συνεργασίας», είπε, προσθέτοντας πως αυτό απηχεί και την αμοιβαία βούληση για εδραίωση των MED9 ως περιφερειακής ομάδας με καθοριστικό αντίκτυπο εντός της ΕΕ. 

Ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου αναφέρθηκε στην Υπουργική Σύνοδο για την Ενέργεια της ομάδας MED9, η οποία θα πραγματοποιηθεί στη Λάρνακα στις 23 Σεπτεμβρίου. Σημείωσε ότι έχει ως κύριο στόχο την περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας των χωρών – μελών της συμμαχίας και τη χάραξη κοινής πορείας και πολιτικών σε θέματα που αφορούν στην ενεργειακή μετάβαση, την ενεργειακή ασφάλεια και τη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή της Μεσογείου.

Το πρόγραμμα εργασίας της Συνόδου για το 2024, η οποία, όπως ανέφερε, είναι η δεύτερη άτυπη Σύνοδος των Υπουργών Ενέργειας των MED9 μετά την αντίστοιχη που πραγματοποιήθηκε στη Μάλτα πέρσι, στοχεύει στη δημιουργία διαύλου επικοινωνίας μεταξύ των χωρών MED9 και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με σκοπό την ενημέρωση της δεύτερης για την πρόοδο εργασιών της συμμαχίας. Στοχεύει επίσης στην εξεύρεση πόρων από τα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς ενίσχυση της χρηματοδότησης διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των μεσογειακών χωρών της Ένωσης με τρίτες χώρες, και στην έναρξη τεχνικής μελέτης με θέμα τη μετατροπή της περιοχής της Μεσογείου σε ενεργειακό κόμβο μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες.

Στόχος ακόμη η δημιουργία ενός αποτελεσματικού πλαισίου πολιτικής όσον αφορά στα διασυνοριακά έργα ενέργειας, με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα υποδομών μεταφοράς ενέργειας και υπεράκτια έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).

Ο κ. Παπαναστασίου ανέφερε ακόμη ότι στην Υπουργική Σύνοδο θα εστιάσουν επίσης στην επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ΑΠΕ.

Σε ερώτηση για το πού θα γίνει ο ενεργειακός κόμβος και πως θα μεταφέρεται η πράσινη ενέργεια, δεδομένου ότι η Κύπρος είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που δεν είναι διασυνδεδεμένη με το Ευρωπαϊκό δίκτυο, ο Υπουργός είπε ότι στην Υπουργική Σύνοδο για την Ενέργεια θα συνεχιστεί η συζήτηση ως προς το πως να συνεισφέρουν οι μεσογειακές χώρες στην ενιαία αγορά ηλεκτρισμού και πως να διοχετεύεται προς κατανάλωση στην Βόρεια Ευρώπη.

Όσον αφορά στο πως η Κύπρος μπορεί να συνεισφέρει, ο Υπουργός ανέφερε ότι σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, έχουν προχωρήσει να καθορίσουν το χωροταξικό σχέδιο ώστε να μπορούν να υποδειχθούν χώροι στους οποίους μπορούν να δημιουργηθούν πλωτές μονάδες φωτοβολταικών ή αιολικών στην ανοικτή θάλασσα και μεταφορά της  ενέργειας για κατανάλωση είτε στην Κύπρο είτε σε άλλες χώρες.

Διαδικτυακή συνάντηση των Υπουργών Πολιτισμού MED9 διοργανώνει στις 16 Σεπτεμβρίου το Υφυπουργείο Πολιτισμού. Στόχος, σύμφωνα με την Υφυπουργό Πολιτισμού δρ Βασιλική Κασσιανίδου, στόχος είναι «μια εποικοδομητική συζήτηση σχετικά με τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο πολιτισμός σε περιόδους κρίσης, είτε αυτή είναι οικονομική, είτε περιβαλλοντική, είτε οφείλεται σε πολεμική σύρραξη».

Ανέφερε ότι έχουν ετοιμάσει προσχέδιο Διακήρυξης για τα Πολιτιστικά Δικαιώματα, την οποία θα συζητήσει με τους ομολόγους της, και η οποία προβάλλει την οικουμενικότητα και το αδιαίρετο των πολιτιστικών δικαιωμάτων, συνδέοντας την επιτυχή ενάσκησή τους με τις πολιτικές όχι μόνο για την τέχνη και την πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και για τη μετανάστευση, το περιβάλλον, τον αθλητισμό, το φύλο.

Πρόσθεσε, μεταξύ άλλων, ότι με αυτή την διακήρυξη το Υφυπουργείο Πολιτισμού «ενισχύει με τον δικό του τρόπο» την υποψηφιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

Το πρωί της 16ης Σεπτεμβρίου, πριν τη διαδικτυακή συνάντηση των Υπουργών, το Υφυπουργείο, σε συνεργασία με τo Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και τον Οργανισμό Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων και Πολιτιστικών Σχέσεων (ΟΕΠΠΣ) οργανώνει συνέδριο με τίτλο «Πολιτιστικά Δικαιώματα σε Περιόδους Κρίσης – Σύγχρονες Προκλήσεις και Προοπτικές». Το συνέδριο ξεκινά στις 9.00 πμ και είναι ανοικτό για το κοινό. Θα διεξαχθεί στην αίθουσα Β108 του Κτηρίου Συμβουλίου-Συγκλήτου «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» του Πανεπιστημίου Κύπρου, αλλά θα μεταδίδεται και διαδικτυακά.

Η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος δρ Μαρία Παναγιώτου, αναφέρθηκε στην επιτυχή έκβαση, όπως σημείωσε, της Υπουργικής Συνόδου των κρατών μελών MED9 της ΕΕ με θέμα «Η απειλή της ξηρασίας για τον πρωτογενή τομέα παραγωγής», η οποία ολοκληρώθηκε την Τρίτη.

«Η αύξηση του πληθυσμού, αλλά και του τουρισμού, η οικονομική ανάπτυξη, το πεπαλαιωμένο δίκτυο, σε συνδυασμό με τη μείωση της βροχόπτωσης ένεκα της  κλιματικής αλλαγής, επιτείνουν τις ανάγκες σε νερό. Και είναι γι αυτό που καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για υιοθέτηση νέων βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης υδάτων, όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά σε ολόκληρη τη Μεσόγειο», είπε.

Γι’ αυτό, συνέχισε, η κοινή δήλωση των Υπουργών Γεωργίας των MED9, που συμφωνήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2024, στην επαρχία της Αμμοχώστου, «αποτελεί – ακριβώς – το κοινό μας πλαίσιο συνεργασίας, τη συνεκτική μας προσέγγιση για τη διαχείριση του νερού, θέτοντας τις βάσεις για τη μελλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Αυτή η κοινή θέση θα παρουσιαστεί στη Σύνοδο Κορυφής των αρχηγών των MED9 που θα λάβει χώρα τον Οκτώβριο στην Κύπρο, ενώ θα κατατεθεί και στο Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας στις 23 Σεπτεμβρίου, είπε η κ. Παναγιώτου, σημειώνοντας ότι η κοινή Δήλωση των MED9 έρχεται σε μια «κρίσιμη στιγμή», λίγο πριν από τον σχηματισμό της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την έναρξη των συζητήσεων για τη νέα μορφή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ.

Η φιλοξενία της Υπουργικής Συνόδου MED9 για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη και την Πράσινη Μετάβαση στην περιφέρεια της Μεσογείου από την Κύπρο στις 27-28 Ιουνίου, είπε στη δική της δήλωση η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας δρ Αθηνά Μιχαηλίδου, «συνέβαλε τα μέγιστα στην ενίσχυση του ηγετικού της ρόλου στα θέματα της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη και την Πράσινη Μετάβαση». Πρόσθεσε ότι ενδυνάμωσε τη θέση της Κύπρου στη διαμόρφωση περιφερειακών πολιτικών για την Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) «και επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι η χώρα μας είναι πρωτοπόρος στον τομέα αυτό».

Σημείωσε ότι η Σύνοδος, στην οποία συμμετείχαν 70 εκπρόσωποι των εννιά χωρών και διεθνών/ περιφερειακών οργανισμών, διεξήχθη παράλληλα με τη συνάντηση υψηλού επιπέδου της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη, με τη συμμετοχή 450 συνέδρων από 54 χώρες. «Πρόκειται για μια σημαντική επιτυχία, αφού μέσω των δύο συνόδων/συναντήσεων, η χώρα μας ενίσχυσε τον σημαντικό της ρόλο στην ανάπτυξη περιφερειακής συνεργασίας στα θέματα της Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη», είπε η Υπουργός.

Από τα αποτελέσματα της συζήτησης, είπε, προέκυψε κείμενο συμπερασμάτων για την ΕΑΑ και την πράσινη μετάβαση στη Μεσόγειο, το οποίο εγκρίθηκε ομόφωνα, όπως σημείωσε, με βασικά σημεία του, μεταξύ άλλων, την αναγκαιότητα επείγουσας, συντονισμένης δράσης σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και με επίκεντρο την εκπαίδευση για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων της Μεσογείου, τον μετασχηματισμό, μέχρι το 2026, του 50% των σχολείων της κάθε χώρας σε αειφόρα σχολεία αλλά και τη δημιουργία τριετούς προγράμματος συνεργασίας των χωρών MED9 στη βάση των περιφερειακών προγραμμάτων που περιλαμβάνονται στο Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη 2030.