Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε εκτενώς το θέμα της μετανάστευσης και τόνισε ότι πρόκειται για μια ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί συλλογική απάντηση. Κάλεσε τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να ενισχύσουν τις προσπάθειες σε όλους τους τομείς δράσης και να εφαρμόσουν την υπάρχουσα νομοθεσία.

Επιπλέον, υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και του έργου των διακινητών, καθώς και την ανάγκη για ασφαλείς και νόμιμες οδούς μετανάστευσης. Επίσης, ζήτησε αποφασιστική δράση για την αύξηση και επιτάχυνση των επιστροφών από την ΕΕ.

Το Συμβούλιο εξέφρασε την αλληλεγγύη του προς τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν προκλήσεις από χώρες όπως η Ρωσία και η Λευκορωσία και επανέλαβε τη δέσμευσή του για αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.

Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που, παρά τις αρχικές ενστάσεις της Πολωνίας, συνομολόγησαν όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναφέρεται ότι: 

– Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διεξήγαγε μια διεξοδική στρατηγική συζήτηση για τη μετανάστευση σε όλες τις διαστάσεις της και σε όλες τις οδούς. Υπενθυμίζει ότι η μετανάστευση είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί ευρωπαϊκή απάντηση.

– Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να ενισχύσουν τις εργασίες για όλους τους τομείς δράσης στη συνολική προσέγγιση για τη μετανάστευση που σκιαγραφήθηκε τον Φεβρουάριο του 2023. Σημειώνει την πρόσφατη επιστολή του Προέδρου της Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει τη σημασία της εφαρμογής της εγκριθείσας νομοθεσίας της ΕΕ και της εφαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν καλύτερα οι τρέχουσες προκλήσεις.

– Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί επίσης ενισχυμένη συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης, μέσω συνολικών αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων, για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και του λαθρεμπορίου, με σκοπό την πρόληψη της απώλειας ζωών και των παράτυπων αναχωρήσεων. Η ευθυγράμμιση της πολιτικής για τις θεωρήσεις από τις γειτονικές χώρες είναι σημαντικό στοιχείο από αυτή την άποψη. Οι ασφαλείς και νόμιμες οδοί σύμφωνα με τις εθνικές αρμοδιότητες είναι το κλειδί για την τακτική και εύρυθμη μετανάστευση.

– Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί για αποφασιστική δράση σε όλα τα επίπεδα για τη διευκόλυνση, την αύξηση και την επιτάχυνση των επιστροφών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, χρησιμοποιώντας όλες τις σχετικές πολιτικές, τα μέσα και τα εργαλεία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της διπλωματίας, της ανάπτυξης, του εμπορίου και των θεωρήσεων. 

Καλεί την Επιτροπή να υποβάλει επειγόντως νέα νομοθετική πρόταση.

– Η Ρωσία και η Λευκορωσία, ή οποιαδήποτε άλλη χώρα, δεν επιτρέπεται να κάνουν κατάχρηση των αξιών μας, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στο άσυλο, και να υπονομεύουν τις δημοκρατίες μας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει την αλληλεγγύη του προς την Πολωνία και τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν αυτές τις προκλήσεις. Οι εξαιρετικές καταστάσεις απαιτούν τα κατάλληλα μέτρα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει την αποφασιστικότητά του να εξασφαλίσει αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης με όλα τα διαθέσιμα μέσα, μεταξύ άλλων με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο. Επιβεβαιώνει τη δέσμευσή του για την αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης των μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς.

– Επιπλέον, θα πρέπει να εξεταστούν νέοι τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης, σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο.

– Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει τη σημασία της εύρυθμης λειτουργίας του χώρου Σένγκεν, σύμφωνα με τον αναθεωρημένο Κώδικα Συνόρων Σένγκεν.

– Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα.