Τι κι αν εδώ και τρία χρόνια ψηφίσαμε ένα “Σύστημα Ποινικής Δικαιοσύνης φιλικής προς τα Παιδιά”. Το έργο της πολιτείας φαίνεται να τέλειωσε με τους πανηγυρισμούς της συμπερίληψης του στα ράφια της Κυπριακής Νομοθεσίας, αφού δυστυχώς σάρκα και οστά το συγκεκριμένο νομοθέτημα δεν πήρε ποτέ, γιατί πολύ απλά δεν φροντίσαμε πριν το ψηφίσουμε να έχουμε τις υποδομές που απαιτούνταν για την εφαρμογή του.

Ανάμεσα σε όλα τα όμορφα – αλλά πρακτικώς ανεφάρμοστα – που προνοεί, είναι και «οι χώροι κράτησης» ανήλικων παραβατών.

Συγκεκριμένα και σύμφωνα με το αρ. 119 εδάφιο 4 του νόμου αυτού:

«Το Δικαστήριο Παιδιών δύναται να επιβάλει ποινή κράτησης σε παιδί (αφορά άτομα ηλικίας 16-21 ετών), µόνο σε περίπτωση που η κατηγορούσα αρχή δηλώσει ενώπιόν του, ότι το παιδί θα κρατείται σε χώρο κράτησης παιδιών: Νοείται ότι, για τους σκοπούς του παρόντος εδαφίου και για περίοδο ενός (1) έτους από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του παρόντος Νόμου, θα αποτελεί ικανοποιητική δήλωση ενώπιον του δικαστηρίου ότι το παιδί θα κρατείται σε ειδικό χώρο κράτησης εντός των φυλακών: Νοείται περαιτέρω ότι, παιδί δεν κρατείται µαζί µε οποιοδήποτε ενήλικο πρόσωπο που έχει συμπληρώσει το εικοστό πρώτο (21ο) έτος της ηλικίας του»

Σε σχέση με την ερμηνεία του όρου «χώρος κράτησης παιδιών» αυτός ορίζεται από τον εν λόγω νόμο ως:

«ειδικός χώρος κράτησης εκτός φυλακών, ο οποίος ορίζεται από τον Υπουργό, είναι ειδικά προσαρμοσμένος για την κράτηση παιδιών, διασφαλίζει την άσκηση των δικαιωμάτων των παιδιών, ανεξάρτητα από τον περιορισμό της προσωπικής τους ελευθερίας και πληροί τις προδιαγραφές και προϋποθέσεις που καθορίζονται σε διάταγμα που εκδίδεται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 127».

Στο σήμερα των πρώτων μηνών του 2024, δηλαδή τρία χρόνια μετά την ψήφιση του πιο πάνω νόμου, τέτοιος «χώρος κράτησης παιδιών» δεν υπάρχει, παρά το γεγονός ότι στις διατάξεις του δινόταν διορία ενός έτους για τη δημιουργία του.

Αυτό που εξακολουθεί να υπάρχει είναι ανήλικοι κατάδικοι έγκλειστοι στις Κεντρικές Φυλακές, κατάσταση που θα συνεχιστεί για τουλάχιστον άλλα δύο χρόνια, αφού κατόπιν εορτής, η Βουλή καλείται να ψηφίσει σχετικό νομοσχέδιο που θα δίνει παράταση μέχρι και το 2026 για τη δημιουργία «χώρων κράτησης παιδιών» και συνεπώς για τη σωστή εφαρμογή του νόμου.

Εν ολίγοις, αυτό που φάνηκε για ακόμη μία φορά είναι ότι δεν πάσχουμε τόσο από την έλλειψη νομοθέτησης, αλλά από την έλλειψη πολιτικής βούλησης, υπό την απουσία της οποίας, όσο καλές και να είναι οι νομοθεσίες που ψηφίζουμε, αν δεν έχουν την κατάλληλη υποδομή να τις υποστηρίξει στο τέλος μένουν γράμμα κενό.

Η σημερινή θλιβερή πραγματικότητα της κράτησης ανηλίκων

Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές ο χώρος που οδηγούνται σήμερα όσοι ανήλικοι καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης, είναι το BLOCK 8 εντός Κεντρικών Φυλακών, το οποίο εκτός από την πτέρυγα ανηλίκων φιλοξενεί ακόμη δύο πτέρυγες και μάλιστα… βαρυποινιτών.

Συγκεκριμένα, στο μισό κομμάτι του διώροφου αυτού κτηρίου, όπως φαίνεται και στο σχετικό γραφικό, βρίσκεται η πτέρυγα 8 (βαρυποινιτών). Στο άλλο μισό, κάτω είναι η πτέρυγα ανηλίκων, το λεγόμενο Ειδικό 8, και πάνω η πτέρυγα 8Α στην οποία επίσης υπάρχουν κατάδικοι με πολυετείς ποινές φυλάκισης.

Ο χώρος των ανηλίκων χωρίζεται με το υπόλοιπο ισόγειο της πτέρυγας 8 με μία ξύλινη κατασκευή, ενώ εσωτερική σκάλα – μονίμως κλειστή για ευνόητους λόγους – ενώνει τον χώρο κράτησης των ανηλίκων με την πάνω πτέρυγα υπ’ αριθμόν 8Α.

Η όλη διαμόρφωση σύμφωνα με πληροφορίες μας αποκλείει μεν την επικοινωνία των ανηλίκων με τους βαρυποινίτες, ωστόσο το γεγονός της συνύπαρξης των τριών πτερύγων στο ίδιο BLOCK δημιουργεί εκ των πραγμάτων ένα ευάλωτο αλλά και εντελώς λανθασμένο σύστημα σωφρονιστικής χωροταξίας.

Αυτό γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτό κι από τα όσα αποκάλυψε ο Πρόεδρος του Αστυνομικού Κλάδου της Παγκύπριας Συντεχνίας ΙΣΟΤΗΤΑ, Νίκος Λοϊζίδης, κατά την πρόσφατη παρουσία του στη συνεδρίαση της Επιτροπής Νομικών της Βουλής, στην οποία συζητήθηκε το περιβόητο νομοσχέδιο παράτασης αυτής της κατάστασης, όπου και αναφέρθηκε σε περιστατικά συγχρωτισμού ανηλίκων με βαρυποινίτες, ακόμη και κοινού προαυλισμού τους.

Καλά ενημερωμένες πηγές, μάς ανέφεραν επίσης ότι η επαφή των δύο ομάδων καταδίκων δεν φαίνεται να περιορίζεται μόνο εκεί, αφού ανήλικοι συγχρωτίζονται με ενήλικες κατάδικους ή υπόδικους τόσο στον χώρο του εστιατορίου, όσο και στον χώρο του σχολείου και του ιατρείου. Σε αυτούς τους χώρους πάντα υπάρχει παρουσία δεσμοφύλακα, αλλά σε καμία περίπτωση αυτή δεν μπορεί να διασφαλίσει τον αποκλεισμό επικοινωνίας που μπορεί να έχει ένας ανήλικος παραβάτης με έναν ενήλικο εγκληματία.

Σε ό,τι αφορά την πληρότητα της πτέρυγας ανηλίκων, αυτή τη στιγμή όπως πληροφορούμαστε υπάρχουν 28 κρατούμενοι οι ηλικίες των οποίων κυμαίνονται από 16 έως 20 ετών.