Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία λόγω του «διπλού καπέλου» του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, υπό την έννοια ότι είναι ο νομικός σύμβουλος του κράτους αλλά και έχει την εξουσία για την άσκηση ποινικών διώξεων, έθεσε ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης, κάνοντας λόγο για «εχθρικό περιβάλλον» από την κυβέρνηση.

Ενημερώνοντας την κοινοβουλευτική επιτροπή Οικονομικών για τον προϋπολογισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το 2023, ο κ. Μιχαηλίδης είπε μάλιστα πως θα θέσει το θέμα της διπλής ιδιότητας του Γενικού Εισαγγελέα και των προβλημάτων που εγείρονται στην Επιτροπή κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO) στο πλαίσιο του 5ου ελέγχου της Κύπρου, στις 14 Δεκεμβρίου, κατά τον οποί θα τεθούν και θέματα που αφορούν την Ελεγκτική Υπηρεσία.

Διατύπωσε εξάλλου εκ νέου την ανάγκη της διασφάλισης της ανεξαρτησίας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στο πρότυπο της λύσης που βρέθηκε όσον αφορά τον προϋπολογισμό της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Μιλώντας ενώπιον της επιτροπής, ο κ. Μιχαηλίδης υπενθύμισε ότι το θέμα της οικονομικής ανεξαρτησίας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είχε τεθεί κατά την ενταξιακή πορεία της Κύπρου το 2003, αλλά ξεχάστηκε μετά την ένταξη της Κύπρου το 2004, ενώ είχε τεθεί και στο μνημόνιο της Κύπρου με τους δανειστές της κατά τη κρίση του 2013.

«Τηρήσαμε όλες τις προϋποθέσεις του μνημονίου εκτός αυτή», υποστήριξε ο κ. Μιχαηλίδης ο οποίος απευθυνόμενος στα μέλη της επιτροπής είπε πως η Βουλή «έχει τη μόλα» εννοώντας τη λύση που βρέθηκε σε ό,τι αφορά τη ανεξαρτητοποίηση του προϋπολογισμού της Βουλής.

«Εμείς δεν ζητάμε να τον εγκρίνουμε μόνοι μας, αλλά να τον εγκρίνει η Βουλή. Αυτό που λέμε είναι ότι δεν είναι συμβατό με τα θέματα ανεξαρτησίας μας να πηγαίνουμε στην Κυβέρνηση να μας εγκρίνει τον προϋπολογισμό», είπε.

Στη Βουλή τα κονδύλια για αποπαγοποίηση κονδυλίων για αγορά υπηρεσιών από την Έλ. Υπηρεσία

Εξάλλου, ο κ. Μιχαηλίδης είπε ότι ορθά η Βουλή σταυρώνει τα κονδύλια όσον αφορά την αγορά υπηρεσιών από την κυβέρνηση, για να σημειώσει, ωστόσο, ότι στο πλαίσιο αυτό παγώνουν και κονδύλια της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για αγορά υπηρεσιών, με αποτέλεσμα η Υπηρεσία να ζητεί από το Υπουργείο Οικονομικών να αποστέλλει επιστολή στην Επιτροπή Οικονομικών για αποδέσμευσή τους.

«Βάλτε αίτημα η Ελεγκτική Υπηρεσία να ζητά απευθείας από τη Βουλή αποδέσμευση», είπε, διευκρινίζοντας ότι «υποκείμεθα στον έλεγχο της Βουλής, θέλουμε τον έλεγχο της Βουλής».

Πάντως, ο κ. Μιχαηλίδης ευχαρίστησε τον Υπουργό Οικονομικών που ενέκρινε πρόσθετες θέσεις για την Υπηρεσία και έκανε ειδική αναφορά στις θέσεις ελέγχου πληροφορικής.

Όλα καταλήγουν «σε ένα πρόσωπο με δύο καπέλα»

Ο κ. Μιχαηλίδης αναφέρθηκε σε πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία λόγω της ιδιότητας του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ως ο νομικός σύμβουλος του κράτους και ως ο έχων τη εξουσία για άσκηση ποινικών διώξεων.

Ενώ το Σύνταγμα προβλέπει ότι ο Γεν. Ελεγκτής έχει πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία, υπάρχει ο νόμος πλαίσιο (νόμος περί δημοσιονομικής ευθύνης) και υπάρχει και ο νόμος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας «όλα αυτά καταλήγουν σε ένα πρόσωπο με δύο καπέλα στον Γενικό Εισαγγελέα», είπε.

Αναφέρθηκε στις οδηγίες που δίνει ο Γενικός Εισαγγελέας, ως νομικός σύμβουλος του κράτους, σε αξιωματούχους να μην δίνουν στοιχεία στην Ελεγκτική Υπηρεσία, φέροντας παραδείγματα το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ) ή το σχέδιο για τον Ακάμα, προσθέτοντας πως όταν η Υπηρεσία προχωρεί σε καταγγελία και στη συνέχεια δοθούν κάποια στοιχεία, ο Γενικός Εισαγγελέας αποφασίζει πως αυτά τα πρόσωπα δεν πρέπει να διωχθούν.

Είπε ότι η πρόσβαση της Υπηρεσίας διασφαλίζεται μόνο «τύποις», καθώς «τελικά όλα κρίνονται από ένα πρόσωπο».

Λέγοντας ότι θα θέσει το θέμα στον 5ο έλεγχο από τη Επιτροπή GRECO, ο κ. Μιχαηλίδης πρόσθεσε πως «θεωρούμε ότι επηρεάζεται με αυτό τον τρόπο ο τρόπος λειτουργίας της Υπηρεσίας μας και πρέπει να βρεθεί μια λύση σε αυτό το θέμα».

Το «εχθρικό περιβάλλον»

Στο σημείωμα που κατατέθηκε στη Βουλή, η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει ότι εργάζεται σε «εχθρικό περιβάλλον», μια αναφορά με την οποία διαφώνησαν Βουλευτές ειδικά του Δημοκρατικού Συναγερμού.

Τόσο μιλώντας ενώπιον της επιτροπής όσο και σε δήλωσή του μετά το πέρας της συζήτησης, ο κ. Μιχαηλίδης αναφέρθηκε στις αντιδράσεις της κυβέρνησης μετά την έκδοση του ειδικού ελέγχου για το ΚΕΠ τον Αύγουστο του 2022. Η αντίδραση ήταν εντελώς ανάλογη αυτής που υπήρχε το 2020 και η έκθεσή μας χαρακτηρίστηκε ανεπαρκής, ακατάλληλη και λοιπά, είπε, προσθέτοντας ότι αποδόθηκε στον ίδιο «ότι ενεργώ με πολιτικά κίνητρα».

«Και εξήγησα ότι αυτό προφανώς δεικνύει ένα εχθρικό περιβάλλον για την υπηρεσία μας», είπε.

Εξάλλου, ο κ. Μιχαηλίδης εισηγήθηκε προς τα μέλη της επιτροπής όπως σταυρώσουν εκ νέου τα κονδύλια που αφορούν στην αγορά κτιρίων από το κράτος, αλλά και τα κονδύλια για διαφημίσεις στα τηλεοπτικά κανάλια.

Όπως είπε, «είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα στο οποίο θα πρέπει να ασκείται κοινοβουλευτικός έλεγχος, όπως και η εισήγηση μας για σταύρωμα κονδυλίων διαφήμισης». Σημείωσε πως εισήγηση της Υπηρεσίας είναι όπως η κυβέρνηση καταρτίσει τριετές πλάνο για τα κονδύλια διαφημίσεων, να μπορεί να διαφοροποιεί το ποσό αλλά να μην μπορεί να αλλάζει την αναλογία προς το κάθε κανάλι. «Διότι αυτό μπορεί να σημαίνει ότι μπορεί να ασκεί πίεση σε ένα κανάλι για να ακολουθεί ευνοϊκή γραμμή προς την κυβέρνηση και αυτό σημαίνει πλήγμα προς τη Δημοκρατία», είπε.

Στην Αρχή κατά της Διαφθοράς η υπόθεση πολιτογράφησης που αναφέρεται στο «Κράτος Μαφία»

Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών, ο Γενικός Ελεγκτής αναφέρθηκε στο ΚΕΠ και σε συγκεκριμένη υπόθεση πολιτογράφησης που αναφέρεται στο βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη «Κράτος Μαφία», λέγοντας ότι το πρόσωπο αυτό πολιτογραφήθηκε στο πλαίσιο της διάταξης για συλλογική επένδυση. Είπε πως σήμερα η Υπηρεσία έλαβε απάντηση από το Υπουργείο Εσωτερικών ότι εντοπίστηκε ο συγκεκριμένος φάκελος, προσθέτοντας πως όταν εξεταστεί θα ενημερωθεί η Αρχή κατά της Διαφθοράς.

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Ονούφριος Κουλλά εξήρε την εξαιρετική δουλειά που γίνεται από την Ελεγκτική Υπηρεσία, λέγοντας ότι «για πρώτη φορά μετά το 1960 γίνεται αυστηρός έλεγχος και έχει γίνει και διεύρυνση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας». Εξέφρασε επιφυλάξεις για τα στοιχεία για την αντίληψη της διαφθοράς, λέγοντας ότι η αντίληψη στον κόσμο στην Κύπρο οφείλεται λόγων των αυστηρότερων ελέγχων που γίνονται αλλά και στις αυξημένες καταδίκες.

Η Βουλευτής ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου διαφώνησε με την αναφορά περί «εχθρικού περιβάλλοντος». «Μπορείτε να διαφωνείτε, αλλά δεν νομίζω υπάρχει εχθρικό περιβάλλον, δεν είναι ορθό να γράφονται τέτοια πράματα», είπε.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς υιοθέτησε τα περί εχθρικού περιβάλλοντος, λέγοντας πως «η κυβέρνηση προσπάθησε να σκαρτάρει» τα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας όσον αφορά το ΚΕΠ. Υπογράμμισε επίσης τα οφέλη για την κοινωνία από τη δουλειά που γίνεται από την Ελεγκτική Υπηρεσία τα τελευταία χρόνια.           

Εξάλλου, ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ και προδρεύων της Επιτροπής, Χρύσης Παντελίδης, συνεχάρη την Ελεγκτική Υπηρεσία για το έργο της, λέγοντας η ανάγκη για έλεγχο, διαφάνεια και κάθαρση, εκεί που χρειάζεται, είναι επιβεβλημένη. Απαντώντας στον κ. Κουλλά ότι πρώτη φορά έγιναν τόσο αυστηροί έλεγχοι, ο κ. Παντελίδης είπε, μεταξύ άλλων, πως πρώτη φορά έχουμε ένα σχέδιο πολιτογραφήσεων, που με βάση την διερευνητική επιτροπή, δόθηκαν περισσότερες παράνομες παρά νομότυπες πολιτογραφήσεις, πρώτη φορά η Κύπρος περιλήφθηκε στις αναφορές του ΙΝΤΟΣΑΙ, ενώ «πρώτη φορά είχαμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Γενικό Εισαγγελέα να απειλούν τον γενικό ελεγκτή ότι θα τον οδηγήσουν στο Ανώτατο Δικαστήριο».

Και ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Ηλίας Μυριάνθους συνεχάρη την Ελεγκτική Υπηρεσία για το έργο της, ενώ ήγειρε το θέμα της ανάθεσης του ελέγχου μικρών κοινοτικών συμβουλίων σε ιδιώτες ελεγκτές, λέγοντας ότι δημιουργεί προβλήματα.

Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης Αλέκος είπε ότι η αναγνώριση το έργου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι δεδομένη και πρόσθεσε ότι η Υπηρεσία πρέπει να τύχει στήριξης προκειμένου να διενεργεί τους κατάλληλους ελέγχους προς όφελος των πολιτών.

Σύμφωνα με σημείωμα που κατατέθηκε στην Επιτροπή, ο προϋπολογισμός της Υπηρεσίας για 2023 αφορά σε σύνολο δαπανών ύψους περίπου €8 εκατομμυρίων, σε σύγκριση με περίπου €7,3 εκατ. το 2022, παρουσιάζοντας αύξηση 10,2%.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των δαπανών της Υπηρεσίας (περίπου 92%) αφορά στις δαπάνες προσωπικού οι οποίες προϋπολογίστηκαν στα περίπου €7,3 εκατ. (€6,7 εκ. το 2022).

Αναφέρεται επίσης πως η Κύπρος, για πρώτη φορά από το 2004 που εντάχθηκε στην ΕΕ, φιλοξενήσει το 2024 την Επιτροπή Επαφών την οποία αποτελούν οι επικεφαλής των Ελεγκτικών Υπηρεσιών της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.