Παγκόσμιοι διαστημικοί παίκτες επέλεξαν την Κύπρο ως βάση για το πρώτο διεθνές κέντρο διαστημικής καινοτομίας, που στοχεύει να γεφυρώσει τη συνεργασία για την επιστροφή της ανθρωπότητας στο φεγγάρι. Το πρώτο στο είδος του Διεθνές Κέντρο Καινοτομίας Διαστήματος που θα αποτελέσει κόμβο για πρωτοποριακή έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και, κυρίως, διεθνή συνεργασία στη διαστημική επιστήμη, βρίσκεται στη Λευκωσία.

Σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ, ο Πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος (CSEO) Γιώργος Δανός είπε ότι «είναι μεγάλη συγκίνηση να βλέπεις την πατρίδα σου να επιλέγεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Έρευνας Διαστήματος ως το πρώτο διεθνές διαστημικό κέντρο καινοτομίας, το οποίο θα γεφυρώσει τη συνεργασία για την επιστροφή της ανθρωπότητας στο φεγγάρι».

Υπενθυμίζεται ότι ο CSEO εγκαινίασε πρόσφατα το Κυπριακό Κέντρο Διαστημικής Έρευνας και Καινοτομίας (C-SpaRC), στη Λευκωσία που τελεί υπό την αιγίδα της Παγκόσμιας Επιτροπής Διαστημικής Έρευνας (COSPAR), του κορυφαίου οργανισμού διαστημικής έρευνας στον κόσμο, ένα επίτευγμα ορόσημο για τον τόπο μας. Εγκαινιάστηκε από τον Αναπληρωτή Διευθυντή της COSPAR Aaron Janofsky, ο οποίος ανακοίνωσε ότι ο COSPAR έθεσε το C-SpaRC υπό την αιγίδα του, ως Κέντρο Αριστείας COSPAR και το όρισε ως «Διεθνές Κέντρο Καινοτομίας Διαστήματος της COSPAR».

Ο κ. Δανός μίλησε στο ΚΥΠΕ για τη μεγάλη σημασία αυτού του έργου, λέγοντας ότι είναι ένα παγκόσμιο κέντρο, το πρώτο στο είδος του υπό την αιγίδα του COSPAR, αναφέρθηκε στην συνεργασία με την NASA, την στρατηγική υποδομή με μηχανήματα εκατομμυρίων ευρώ, αλλά κυρίως στην συνεργασία με άλλα έθνη και την προσπάθεια επιστροφής Κυπρίων επιστημόνων στη χώρα μας. Είπε ακόμη ότι θα κατασκευαστούν στην Κύπρο μικροδορυφόροι που θα έχουν στόχο το “downstream”, δηλαδή οι γνώσεις από τις  διαστημικές έρευνες που θα διεξάγονται να μπορούν να εφαρμόζονται στη Γη, με πολλά οφέλη για την κοινωνία.

Σε σχέση με τον λόγο που οι διεθνείς παίκτες επέλεξαν την Κύπρο για το έργο αυτό, ο κ. Δανός είπε ότι προκειμένου η ανθρωπότητα να μπορέσει να επιστρέψει στο φεγγάρι απαιτείται μια παγκόσμια συνεργασία. Η Κύπρος, ανέφερε, με την έδρα στη Λευκωσία το 2018 του Mars Upper Atmosphere Network που ανακοινώθηκε στην παρουσία του τότε Επικεφαλής Επιστήμονα της NASA, Δρ Τζέιμς Γκριν, απέδειξε ότι  έχει την ικανότητα να γεφυρώσει την παγκόσμια συνεργασία καθώς είναι μια χώρα φιλική με όλα τα έθνη.

«Μέσω της Κύπρου μπορούν όλες οι χώρες να συνεργαστούν για το διάστημα», είπε.

Το C-SpaRC, είναι ένα έργο πολλών εκατομμυρίων ευρώ που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας με συνεισφορές από τη NASA. Φιλοδοξεί να φέρει επανάσταση στην κατανόησή μας για το διάστημα και τον αντίκτυπό του στην ανθρωπότητα.

Το Κέντρο θα επικεντρωθεί σε κρίσιμους ερευνητικούς τομείς όπως ο καιρός στο διάστημα, οι ανθρώπινες διαστημικές πτήσεις και η ανάπτυξη προηγμένων διαστημικών τεχνολογιών, διαδραματίζοντας ζωτικό ρόλο στην υποστήριξη του προγράμματος Artemis της NASA, το οποίο έχει ως στόχο την επιστροφή των ανθρώπων στη Σελήνη και τη δημιουργία βιώσιμης παρουσίας εκεί.

Το έργο C-SpaRC βασίζεται σε τρία κεφάλαια. Το πρώτο αφορά στην υποδομή, με τη δημιουργία μιας υπερσύγχρονης διαστημικής ερευνητικής υποδομής, προσβάσιμης τόσο στο εγχώριο όσο και στο περιφερειακό διαστημικό οικοσύστημα, ενισχύοντας την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία στις διαστημικές τεχνολογίες.

Το δεύτερο στοιχείο είναι η Έρευνα, με τη διεξαγωγή έρευνας αιχμής σε συνεργασία με ξένους και εγχώριους εταίρους, εστιάζοντας στον διαστημικό καιρό, τον αντίκτυπό του στην ανθρώπινη υγεία και την ανάπτυξη προηγμένων διαστημικών τεχνολογιών.

Το τρίτο στοιχείο είναι η Καινοτομία, με την προώθηση της καινοτομίας στο εγχώριο διαστημικό οικοσύστημα και στις ευρύτερες κοινότητες υψηλής τεχνολογίας και startup, ενισχύοντας μια κουλτούρα επιχειρηματικότητας και τεχνολογικής προόδου.

Συνεργασία με NASA

Ο CSEO υπέγραψε επίσης Πρωτόκολλο Συνεργασίας με το χρηματοδοτούμενο από τη NASA Translational Research Institute for Space Health (TRISH). Αυτή η συνεργασία θα επικεντρωθεί στην έρευνα των προκλήσεων υγείας της ανθρώπινης εξερεύνησης στο βαθύ διάστημα, διασφαλίζοντας την ασφάλεια και την ευημερία των αστροναυτών σε μελλοντικές αποστολές της NASA στη Σελήνη και τον Άρη. Εταίρος θα είναι και το κέντρο NASA Marshall, από όπου θα στέλλονται στην Κύπρο και δικοί του επιστήμονες.

«Έχουμε υπογράψει στην Κύπρο μία συμφωνία με την NASA- TRISH η οποία μας επιτρέπει να έχουμε επιστήμονες της NASA να συνεργάζονται εδώ με Κύπριους επιστήμονες και άλλους επιστήμονες από άλλες χώρες για να κάνουμε μοναδικά έργα άρα μία υποδομή παγκόσμια εδώ στην Κύπρο», τόνισε ο κ. Δανός.

Ο κ. Δανός δήλωσε στο ΚΥΠΕ ότι οι προκλήσεις που καλούνται να επιλύσουν οι επιστήμονες προκειμένου να προστατεύσουν τους αστροναύτες, έχουν εφαρμογή και στη Γη, στην καθημερινότητα των ανθρώπων.

“Κάποιοι ρωτούν γιατί ασχολούμαστε με το διάστημα όταν έχουμε τόσα προβλήματα στη Γη. Είναι ακριβώς για αυτό που ασχολούμαστε με το διάστημα διότι οι λύσεις που έρχονται από το διάστημα φέρνουν όλα τα οποία χρειαζόμαστε εδώ στη Γη”.

Έδωσε ως παράδειγμα τα βιολογικά πειράματα που θα γίνουν με τους μικροδορυφόρους που θα κατασκευαστούν στην Κύπρο. Έχουν τη δυνατότητα, πρόσθεσε, να δουν πώς λειτουργεί εξατομικευμένα η βιολογία του καθενός μας και να παραχθούν φάρμακα τα οποία να είναι για χρήση στη Γη. Επιπλέον, είπε ότι οι μικροδορυφόροι θα παρακολουθούν από το διάστημα τη Γη και θα μπορούν να προστατεύουν το περιβάλλον, εφόσον θα εντοπίζουν πυρκαγιές μόλις αυτές εκδηλωθούν. Επίσης, από το διάστημα εντοπίζονται άλλα προβλήματα στο περιβάλλον, όπως πχ προβλήματα στη θάλασσα, στις παραλίες και η παράνομη καταστροφή δασών.

Προσπάθεια προσέλκυσης Κύπριων επιστημόνων του εξωτερικού

Μίλησε ακόμη για την προσπάθεια επαναπατρισμού Κυπρίων επιστημόνων του εξωτερικού ώστε να μπορούν να εργάζονται στον τόπο τους.

Σημείωσε ότι ήδη από τη στιγμή που έγινε η ανακοίνωση, Κύπριοι που ζουν στο εξωτερικό και ασχολούνται με αυτά τα θέματα ζήτησαν πληροφορίες καθώς δίδεται η ευκαιρία να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να δώσουν εδώ την τεχνογνωσία τους.

Εξέφρασε επίσης τη μεγάλη του συγκίνηση γιατί όπως είπε ένα όνειρο γίνεται πραγματικότητα μετά από πολλά χρόνια και προσπάθειες. 

«Το να βλέπεις την πατρίδα σου να επιλέγεται για μία παγκόσμια συνεργασία είναι μοναδικό», κατέληξε ο κ. Δανός.

Το C-SpaRC, είναι ευθυγραμμισμένο με την Κυπριακή Διαστημική Στρατηγική (2022-2027).

Σημειώνεται ότι η COSPAR ανακοίνωσε ότι το επόμενο Διαστημικό της Συμπόσιο θα φιλοξενηθεί στην Κύπρο από τον CSEO τον Νοέμβριο του 2025 όταν και αναμένεται πως η διεθνής διαστημική κοινότητα θα φθάσει στο νησί μας.