Δίπλα από την Μητρόπολη Ταμασού και απέναντι από την ρωσική εκκλησία λειτουργεί από τις αρχές Ιουνίου το πρώτο πλανητάριο της Κύπρου που αποτελούσε ένα από τα οράματα του Μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής Ησαΐα. Ο ίδιος δήλωσε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι στόχος είναι η αξιοποίηση του πλανητάριου έτσι ώστε να συνεισφέρει στην πρόοδο και στην ανάπτυξη του λαού της Κύπρου και επισήμανε ότι το θεματικό πάρκο της Μητρόπολης Ταμασού δίνει εναύσματα και κίνητρα στα παιδιά και στους νέους.

Με αφορμή την λειτουργία του, το ΚΥΠΕ επισκέφθηκε το πλανητάριο το οποίο αποτελεί το πρώτο στην Κύπρο και το μεγαλύτερο της ανατολικής Μεσογείου και διαθέτει, ανάμεσα σε άλλα, υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό που περιλαμβάνουν αστεροσκοπείο, ηλιοσκόπιο, αίθουσες εικονικής πραγματικότητας (virtual reality) και εκθεσιακούς χώρους. Εντυπωσιακός είναι και ο θόλος του πλανητάριου, με διάμετρο 18 μέτρων που αξιοποιείται για την προβολή ταινιών ψυχαγωγίας αλλά και ταινιών εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Το πλανητάριο διαθέτει πέραν των 180 θέσεων, ενώ για τις προβολές χρησιμοποιούνται δέκα προβολείς τελευταίας τεχνολογίας.

Το πλανητάριο αποτελεί πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής, Ησαΐα και του Βιατισλάβ Αντάμοβιτς Ζαρέγκοφ που είναι Κύπριος πολίτης ρωσικής καταγωγής και διαμένει στην Κύπρο εδώ και 25 χρόνια. Το πλανητάριο, λειτουργεί κάτω από την επιστημονική υποστήριξη του οργανισμού «Interstellar Institute», που είναι συμβεβλημένο με παρόμοια ιδρύματα του εξωτερικού. 

Απαντώντας σε ερώτηση, για το τι οδήγησε τον ίδιο στην ανάληψη αυτής της πρωτοβουλίας ο Ταμασού Ησαΐας, δήλωσε ότι η αγάπη του για την αστρονομία και γενικότερα για το σύμπαν και τους πλανήτες ξεκίνησε από την παιδική ηλικία. Η θέαση του έναστρου ουρανού, είπε, «ήταν κάτι το συναρπαστικό που δημιουργεί και μια ταπείνωση μέσα στο χαρακτήρα του καθενός, ενώπιον σε αυτό το μεγαλειώδες σύμπαν» και υπέδειξε ότι όσο κανείς μελετά αποκτά περαιτέρω αντίληψη της οικουμενικότητας του κόσμου και της αξίας του σύμπαντος.

Πρόσθεσε ότι μετά την ανέγερση του ρωσικής τεχνοτροπίας ναού και του ρουμανικής τεχνοτροπίας ναού, με τις μινιατούρες των ορθόδοξων ναών και τα κειμήλια, τα αγάλματα, τα θεματικά πάρκα που κατασκευάστηκαν στην Μητρόπολη Ταμασού «θέλαμε να ολοκληρώσουμε ένα σχέδιο που να έχει σχέση με τα παιδιά».

Ο Ταμασού Ησαΐας εξήγησε την πορεία της υλοποίησης του πλανητάριου λέγοντας ότι συναντήθηκε με τους επενδυτές και τους πρότεινε ένα κομμάτι γης της Μητρόπολης για να χτιστεί ένα πλανητάριο. «Σίγουρα η πρόταση ήταν επικίνδυνη διότι δεν υπήρχε κάτι μετρήσιμο για τους ίδιους στην Κύπρο. Όμως, μέσα από μια προσωπική σχέση που είχαμε μαζί τους, καταφέραμε να τους πείσουμε να προχωρήσουν σ’ αυτό το βήμα», είπε.

Δήλωσε ότι μέσω των εκπαιδευτικών και επιστημονικών προγραμμάτων «τα οποία θα χειριστούμε εμείς μέσα από ένα ίδρυμα Κυπρίων και ξένων ακαδημαϊκών και εξειδικευμένων ανθρώπων» θα μπορέσουν τα παιδιά και οι νέοι να αντιληφθούν το σύμπαν, να εμπνευστούν, να αποκτήσουν κίνητρα και όρεξη για ζωή.  

Υπογράμμισε ότι προσφέρεται διάδραση έτσι ώστε «τα παιδιά να ξεκολλήσουν από τα κινητά και τους υπολογιστές, να ονειρευτούν κάτι άλλο, να παίξουν, αλλά ταυτόχρονα να βάλουν και στόχους στη ζωή τους, γιατί είναι ένα πράγμα το οποίο βαραίνει την κοινωνία».

Τόνισε ότι δυστυχώς απουσιάζει το όραμα και σήμερα τα παιδιά και οι νέοι πρέπει να αποκτήσουν πνευματικούς και ανθρωπιστικούς στόχους, σημειώνοντας ότι «θεωρώ ότι το πλανητάριο μαζί με το αστεροσκοπείο αλλά και το θεματικό πάρκο της Μητρόπολης δίνουν εναύσματα και κίνητρα στα παιδιά».

Σημείωσε ότι απαιτούνται οράματα ειδικά από τους νέους ανθρώπους, που θα έχουν σχέση όχι τόσο με την οικονομική αποκατάσταση, αλλά με τον άνθρωπο και το περιβάλλον, κάτι το οποίο θα εφευρεθεί και θα αλλάξει τον ρου της ιστορίας, θα κάνει τους ανθρώπους να ζήσουν καλύτερα ή θα διευκολύνει τις σχέσεις τους.  

Μιλώντας για την λειτουργία του πλανητάριου ο Ταμασού Ησαΐας δήλωσε ότι «δεν πρόκειται για έργο ενός» και σημείωσε ότι όλοι είναι αφοσιωμένοι στο να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια καλή διάδραση του πλανηταρίου και του αστεροσκοπείου με τα παιδιά και τους μεγάλους.

Επανέλαβε ότι πολλοί είναι οι Κύπριοι και ξένοι ακαδημαϊκοί και άλλοι εξειδικευμένοι που εργάζονται μέσα από το ίδρυμα που έχει δημιουργηθεί ούτως ώστε «να προσφέρουμε στο πλανητάριο και στο αστεροσκοπείο τις προοπτικές που του αξίζουν, όχι μόνο τις εμπορικές, αλλά τις πνευματικές, τις ανθρωπιστικές, τις εκπαιδευτικές, τις παιδευτικές».  Ο στόχος είναι η αξιοποίηση του πλανητάριου έτσι ώστε να συνεισφέρει στην πρόοδο και ανάπτυξη του λαού μας, επεσήμανε ο Ταμασού Ησαΐας.

Σε ερώτηση εάν η επιστήμη συμβαδίζει με τη θρησκεία, ο Ταμασού Ησαΐας απάντησε «απόλυτα» και εξήγησε ότι «η επιστήμη δεν είναι τίποτε άλλο από το εργαλείο του Θεού, μέσω του οποίου αποκωδικοποιεί το σύμπαν και εμείς το αντιλαμβανόμαστε».  Μέσα από την επιστήμη, συνέχισε,  ο άνθρωπος λύνει τους γρίφους, αποκαλύπτει τους μηχανισμούς, αποκωδικοποιεί το DNA της λειτουργίας των πάντων και έτσι αντιλαμβάνεται με πόση αγάπη και μέριμνα ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο. Αυτό, πρόσθεσε, δημιουργεί ένα αίσθημα μεγαλύτερου σεβασμού προς το θείο και το δημιουργό.

Ερωτηθείς για το εάν υπάρχουν σκέψεις και για άλλες δράσεις, προγράμματα ή ανέγερση άλλων κτιρίων στην περιοχή της Μητρόπολης, ο Ταμασού Ησαΐας απάντησε «Μόλις αρχίσαμε, αλλά ας αφήσουμε και κάποια έκπληξη για το μέλλον».

Ξενάγηση στο πλανητάριο

«Το πλανητάριο είναι ένα μικρό βήμα για την Ταμασό, ένα μεγάλο άλμα για την Κύπρο», δήλωσε κατά τη διάρκεια της ξενάγησης, ο Γιώργος Τζίβας, Εκπρόσωπος Τύπου της «Interstellar» παραφράζοντας τα λόγια του Αμερικανού αστροναύτη, Νηλ Άρμστρονγκ όταν πάτησε στην επιφάνεια της Σελήνης («είναι ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα»).

Έξω από το πλανητάριο δεσπόζει ένας «αστροναύτης» έξω από ένα υπερυψωμένο «διαστημόπλοιο». Ο κ. Τζίβας ανέφερε ότι πρόκειται για αναπαράσταση του διαστημόπλοιου σοβιετικής κατασκευής, το «Βοσχόντ», ενώ ο αστροναύτης είναι ο Αλεξέι Λεόνοφ, ο πρώτος κοσμοναύτης που δοκίμασε να κάνει διαστημικό περίπατο το 1965.  Όπως εξήγησε ο κ. Τζίβας, η στολή του κοσμοναύτη, παρουσίασε πρόβλημα, φούσκωσε, και αναγκαστικά για να τον σώσουν έπρεπε να του σκίσουν την στολή και να τον τραβήξουν μέσα στο διαστημόπλοιο. Ως φόρο τιμής για τον Λεόνοφ, έγινε αυτή η αναπαράσταση, είπε ο κ. Τζίβας.

Μιλώντας για το πλανητάριο ο κ. Τζίβας είπε ότι είναι μία τεχνητή μεταφορά του ουράνιου θόλου σε κλειστό χώρο και ο θόλος που έχει κατασκευαστεί μπορεί να απεικονίσει θαυμάσια τον νυχτερινό ουρανό.

Σε ερώτηση για την πρωτοβουλία ίδρυσης του πλανηταρίου, ο κ. Τζίβας είπε ότι πρωτοβουλίες υπήρξαν πολλές, αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση κινητοποιήθηκε ο Μητροπολίτης Ησαΐας μαζί με τον Βιατισλάβ Αντάμοβιτς Ζαρέγκοφ που είναι Κύπριος πολίτης ρωσικής καταγωγής και διαμένει στην Κύπρο εδώ και 25 χρόνια.

Ο κ. Τζίβας πρόσθεσε ότι  ο κ. Ζαρέγκοφ μετά την εκκλησία που έκτισε και έκανε δώρο στην περιοχή, ήθελε πάρα πολύ να κάνει και ένα πλανητάριο, όχι ως δωρεά, ως επένδυση. Ανέφερε ότι το κόστος κατασκευής ανήλθε γύρω στα 15 εκατομμύρια σημειώνοντας ότι το πλανητάριο ανήκει στην εταιρεία του Ρώσου επενδυτή, αλλά είναι χτισμένο σε τεμάχιο που ανήκει στην Μητρόπολη Ταμασού.

Ερωτηθείς για το τι μπορεί να δει κάποιος επισκεπτόμενος το πλανητάριο, απάντησε ότι μπορεί να δει κανείς ταινίες προσομοιώσεις, και όχι μόνο του ουρανού, αλλά και παιδικές ταινίες παραμυθιών, καταδύσεις στο βυθό, εξερεύνηση του διαστήματος, ντοκιμαντέρ για τη φύση, τα ζώα και το περιβάλλον και πολλά άλλα. Πρόσθεσε ότι το πλανητάριο καταφέρνει και προσομοιάζει τον νυχτερινό ουρανό με ό,τι άλλο μπορεί να προκύψει από την ανθρώπινη φαντασία. 

Αναφερόμενος στις δραστηριότητες που προσφέρει το πλανητάριο είπε ότι υπάρχει ηλιοσκόπιο μέσω του οποίου μπορεί να παρακολουθήσει κανείς τη δραστηριότητα και τις εκρήξεις του ήλιου. Πρόσθεσε ότι υπάρχει μια αίθουσα εικονικής πραγματικότητας αλλά και επιπλέον αίθουσα εικονικής πραγματικότητας όπου οι επισκέπτες μπορούν να παίξουν με παιχνίδια διαστημικής εποχής. Ανέφερε ότι υπάρχει αστεροσκοπείο, αμφιθέατρο, εκθεσιακοί χώροι αλλά και εστιατόριο.

Ο κ. Τζίβας εξήγησε ότι στόχος είναι να συνδυάζεται η εκπαίδευση με την ψυχαγωγία λέγοντας ότι τα παιδιά μαθαίνουν παίζοντας και είναι ιδιαίτερα ενθουσιασμένα.  Σημείωσε ότι από τις 4 Ιουνίου 2023 που άνοιξε το πλανητάριο για όλο τον κόσμο είναι αυξημένη η προσέλευση και έρχονται και παιδιά που συμμετέχουν στα καλοκαιρινά σχολεία, ενώ υπάρχει και καθημερινή διαδρομή με  λεωφορείο από τη Λευκωσία που φτάνει μέχρι το πλανητάριο. Eξήγησε ότι έρχονται και ερευνητές αλλά και απλοί πολίτες που επιθυμούν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους γύρω από το διάστημα.

Ερωτηθείς για το εάν υπάρχει συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, ούτως ώστε οι μαθητές να επισκεφτούν το πλανητάριο, ο κ. Τζίβας απάντησε ότι  έχει υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας και έχει παραχωρηθεί άδεια για να επισκεφθούν το πλανητάριο όλα τα σχολεία της Κύπρου και όλες οι βαθμίδες. Πρόσθεσε ότι και η ίδια η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, Αθηνά Μιχαηλίδου έχει ήδη επισκεφθεί το πλανητάριο. Ο κ. Τζίβας είπε ακόμη ότι έχουν υπογραφεί μνημόνια συνεργασίας και με πανεπιστήμια της Κύπρου και ότι συζητείται να γίνει μια σχολή αφού υπάρχουν πολλοί νέοι που έλκονται από την αστρονομία.

Ο κ. Τζίβας σημείωσε ότι η ίδρυση του πλανητάριου ένταξε την Κύπρο στον χάρτη με τις χώρες που αναπτύσσουν την επιστήμη της αστρονομίας, επισημαίνοντας ότι οι απαιτήσεις τώρα είναι περισσότερες.

Ερωτώμενος εάν υπάρχουν κάποιες σκέψεις ή ιδέες για το πώς μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω το πλανητάριο, ο κ. Τζίβας ανέφερε ότι ο επενδυτής και επιχειρηματίας κ. Ζαρέγκοφ,  την πρώτη ημέρα λειτουργίας του πλανητάριου είπε ότι γύρω από το πλανητάριο λογαριάζει να χτίσει «Αστροχωριά». Το τι ακριβώς είναι το «Αστροχωριό» είναι καλύτερα να το φανταστείτε παρά να σας το εξηγήσω, είπε ο κ. Τζίβας.

Ανέφερε ακόμη ότι εδώ και τρία χρόνια έχει εισαχθεί στην Κύπρο το πρόγραμμα «αστροτουρισμός», το οποίο είναι επιχορηγημένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σημείωσε ότι η Κύπρος είναι η μόνη στη Μεσόγειο που υλοποιεί το πρόγραμμα αστροτουρισμός και το αστεροσκοπείο που υπάρχει στο πλανητάριο θα συμβάλει καταλυτικά. Πρόσθεσε ότι αστεροσκοπείο υπάρχει και στον Πρόδρομο και ολοκληρώνεται και το αστεροσκοπείο στο Τρόοδος, στα Αγρίδια. 

Επιπλέον, είπε ο κ. Τζίβας, το πλανητάριο συνεισφέρει και στην τοπική ανάπτυξη αφού μέχρι σήμερα οι νέες θέσεις εργασίας που έχει δημιουργήσει, τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευής, αλλά και στη συνέχεια, κατά την πλήρη λειτουργία του, έχουν οδηγήσει στην οικονομική, και όχι μόνο, ανάπτυξη της περιοχής, διευκρινίζοντας ότι ήδη έχουν προσληφθεί τουλάχιστον 45 Κύπριοι πολίτες στο πλανητάριο.

Η είσοδος στο πλανητάριο είναι δωρεάν, ενώ για ορισμένες δραστηριότητες υπάρχει μικρό αντίτιμο.