Χωρίς εθνική στρατηγική για πρόληψη των αυτοχειριών παραμένει η Κύπρος, με τις διαδικασίες που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο να έχουν παγώσει εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού. Την ίδια ώρα αμείλικτοι παραμένουν οι διαρκώς αυξανόμενοι αριθμοί που αποδεικνύουν την χρόνια απραξία της κυπριακής πολιτείας απέναντι σε ένα μείζον κοινωνικό πρόβλημα, ενώ κομβικό ζήτημα παραμένει η υποκαταγραφή των δεδομένων. 

Ο κορωνοϊός ως επιπλέον εμπόδιο σε ένα σχέδιο που χρονίζει

Ως τροχοπέδη ενός ήδη καθυστερημένου σχεδίου λειτούργησε η πανδημία, με τις διεργασίες να έχουν ανασταλεί λόγω της υφιστάμενης κατάστασης. 

Ήταν λίγο πριν το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης όταν πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρίαση της ευρείας επιτροπής που συστάθηκε για την εκπόνηση εθνικής στρατηγικής. Ακαδημαϊκοί, επιστημονικές επιτροπές Παιδοψυχιάτρων και Ψυχιάτρων, υπηρεσιακοί παράγοντες των Υπουργείων Υγείας, Παιδείας και Εργασίας συνέστησαν ομάδες εργασίας για τη μελέτη συγκεκριμένων αντικειμένων αλλά και εθνικών επιτροπών άλλων χωρών. Σκοπός, όπως αναφέρει η Διευθύντρια Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, κ. Άννα Παραδεισιώτου, στο AlphaNews.Live, είναι η εξασφάλιση ασφαλών δεδομένων που θα αναπροσαρμοστούν σε μια εθνική στρατηγική αντιμετώπισης του φαινομένου.

Η πανδημία προκάλεσε αναστολή όλων των διαδικασιών, ενώ η δεύτερη συνεδρίαση προγραμματίζεται για το ερχόμενο διάστημα, όπου και θα τεθούν επί τάπητος τα χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού. Παράλληλα, εξετάζονται αλλαγές σχετικά με τις ειδήσεις που αφορούν περιστατικά αυτοχειρίας ώστε αφενός το κοινωνικό σύνολο να έχει αντίληψη του φαινομένου, αλλά παράλληλα η ενημέρωση να γίνεται με τρόπο που δε θα καλλιεργεί μιμητικές συμπεριφορές.

Αυξάνονται οι αριθμοί, πλειοψηφία οι άνδρες 

Αυξητική είναι η πορεία των αυτοχειριών τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, με την υποκαταγραφή των περιστατικών να θεωρείται δεδομένη. 

Κατά την περίοδο 2004-2018 490 συμπολίτες μας έθεσαν τέλος στη ζωή τους, εκ των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία (=393) αφορά άνδρες. Ο υψηλότερος αριθμός καταγράφηκε εν έτει 2013, όταν η χώρα διήλθε από βαθιά οικονομική κρίση. Όπως φαίνεται και στο σχετικό διάγραμμα από το 2014 κι έπειτα οι αριθμοί διακυμαίνονται, ενώ το 2018 ο αριθμός πλησίασε αρκετά τον αντίστοιχο του 2013. 

Πρόκειται για νούμερα, ωστόσο, που στο ελάχιστο αποδίδουν την πραγματικότητα. Θρησκευτικοί, κοινωνικοί και ασφαλιστικοί λόγοι καθώς και η απουσία θεσμοθετημένων φορέων συμβάλουν στην υποκαταγραφή δεδομένων. Παράλληλα, υπολογίζεται πως πολλαπλάσια είναι τα μεγέθη όσον αφορά τις απόπειρες και που είτε δεν αναγνωρίστηκαν ως τέτοιες, είτε δεν καταγράφηκαν. 

Έκκληση προς την παγκόσμια κοινότητα

Κάθε 40 δευτερόλεπτα κάποιος άνθρωπος ανά το παγκόσμιο αφαιρεί τη ζωή του. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας 800.000 περίπου άτομα αυτοκτονούν κάθε χρόνο, με την αυτοχειρία να αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου για ηλικίες από 15 έως 29 έτη. 

Ο Π.Ο.Υ. καλεί όλα τα κράτη να προχωρήσουν στην χάραξη εθνικού Στρατηγική Σχεδίου αλλά και τη λήψη μέτρων όπως ενδεικτικά:

• Παρεμπόδιση της πρόσβασης σε μέσα αυτοκτονίας
• Υποβολής εκθέσεων και στοιχείων από τα ΜΜΕ με υπεύθυνο τρόπο
• Παρεμβάσεις ενημέρωσης στις σχολικές μονάδες 
• Καθιέρωση πρακτικών έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και φροντίδας ατόμων με ψυχικές διαταραχές, χρηστών τοξικών ουσιών και εξαρτώμενων από το αλκοόλ
• Κατάρτιση ειδικευόμενων επαγγελματικών υγείας για την αξιολόγηση και διαχείριση της αυτοκτονικής συμπεριφοράς 
• Παρακολούθηση μέσω κοινωνικών δομών ατόμων που επιχείρησαν αυτοχειρία και παροχή κοινοτικής υποστήριξης

Τα δεδομένα καθιστούν σαφή την αδήριτη ανάγκη κατ’ επείγουσας θέσπισης Σχεδίου για την πρόληψη των περιστατικών αυτοχειρίας στην Κύπρο. Με τους αριθμούς να μεγαλώνουν και σημαντικό μέρος της κοινωνίας να παραμένει στο σκοτάδι πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα της πολιτείας η χάραξη στρατηγικής που θα λειτουργεί τόσο αποτρεπτικά όσο και υποστηρικτικά στα άτομα που ήδη αποπειράθηκαν να θέσουν τέρμα στη ζωή τους.