της Ελένης Φανάρη

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική στηρίζει τους γεωργούς και διασφαλίζει την επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης. Στην ΚΑΠ εντάσσεται και η παρέμβαση LEADER , η οποία είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από την οποία οι φορείς των αγροτικών περιοχών ,δημιουργούν τις Ομάδες Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ), με στόχο την  ανάπτυξη στην περιοχή τους. Για το θέμα αυτό μιλήσαμε με τον Συντονιστή προγράμματος LEADER ΟΤΔ Λάρνακας-Αμμοχώστου ,Ευάγγελο Κεπόλα.

Τί είναι η παρέμβαση LEADER  και πότε εφαρμόστηκε στην Κύπρο;

H παρέμβαση LEADER είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από την οποία οι φορείς των αγροτικών περιοχών συνενώνουν τις δυνάμεις τους, δημιουργούν τις Ομάδες Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ), οι οποίες εφαρμόζουν ολοκληρωμένες στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης έτσι ώστε να ενδυναμωθεί η ανάπτυξη στην περιοχή τους. 

Η πρωτοβουλία LEADER εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Κύπρο κατά την προγραμματική περίοδο 2007-2013. Κατά την περίοδο αυτή, οι ΟΤΔ απέκτησαν σημαντικές εμπειρίες και δεξιότητες οι οποίες αποτέλεσαν την βάση για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στην τοπική ανάπτυξη κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020.

Η παρέμβαση LEADER έχει ενταχθεί εκ νέου στο Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ 2023 – 2027 με στόχο να συμβάλει κυρίως στον ειδικό στόχο 8, ο οποίος αφορά την προώθηση της απασχόλησης, της ανάπτυξης, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές.

Για την εφαρμογή της παρέμβασης έχουν εγκριθεί τέσσερις ΟΤΔ. Η Αναπτυξιακή Εταιρεία Επαρχιών Λάρνακας-Αμμοχώστου, η Αναπτυξιακή Εταιρεία Λεμεσού, η Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάφου ‘‘Αφροδίτη’’ και η Αναπτυξιακή Εταιρεία Κοινοτήτων περιοχής Τροόδους.

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της παρέμβασης LEADER;

Στις ΟΤΔ μετέχουν δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τον τοπικό πληθυσμό μιας περιοχής όπως είναι οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι αγροτικές οργανώσεις, κτλ. Οι ΟΤΔ καλούνται να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν στην περιοχή τους τη δική τους Στρατηγική Τοπικής Ανάπτυξης.

Ο σχεδιασμός της Στρατηγικής γίνεται με την εκ των κάτω προς τα άνω προσέγγιση, δηλαδή του σχεδιασμού της προηγείται η διαβούλευση με τον τοπικό πληθυσμό. 

Το μέλλον των αγροτικών περιοχών στηρίζεται στους ίδιους τους ανθρώπους που μένουν στην ύπαιθρο. Οι άνθρωποι αυτοί γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες, τα δυνατά και τα τρωτά τους σημεία και μπορούν να προτείνουν αποτελεσματικές λύσεις.

Τί επενδύσεις μπορούν να υλοποιηθούν μέσω της παρέμβασης LEADER;

✓ Επενδύσεις που αυξάνουν την προστιθέμενη αξία των παραγόμενων προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της μεταποίησης και των συνεργειών για τη διανομή και την προώθηση.

✓ Επενδύσεις που διαφοροποιούν το αγροτικό εισόδημα συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων για την προώθηση της οικοτεχνίας

✓ Επενδύσεις για την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας/ εμπειρίας των κατοίκων της υπαίθρου, την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας, του πολιτισμού και της παράδοσης.

✓ Δράσεις για την προώθηση της δια βίου εκπαίδευσης.

✓ Δημιουργία/ αναβάθμιση δημόσιων υποδομών μικρής κλίμακας.

✓ Ενίσχυση πολιτιστικών εκδηλώσεων.

✓ Δράσεις για τη στήριξη των οικογενειών στις αγροτικές περιοχές.

✓ Δράσεις συνεργασίας, με ιδιαίτερη έμφαση σε δράσεις συνεργασίας που συμβάλουν στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας, του θεσμού των έξυπνων χωριών και των τοπικών αγορών καθώς 

✓ Άλλες δράσεις οι οποίες συμβάλουν στους στόχους της Στρατηγικής της των ΟΤΔ.

Πότε αναμένεται η προκήρυξη των πιο πάνω σχεδίων επενδύσεων;

Βρισκόμαστε ήδη σε διαβουλεύσεις με τα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα για την οριστικοποίηση των εγχειριδίων εφαρμογής, αναμένεται να έχουμε τις πρώτες προκηρύξεις εντός του 2025.  

Ποια είναι η σημασία της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής αλλά και της παρέμβασης LEADER για τη χώρα μας;

Φέτος συμπληρώθηκαν 20 χρόνια εφαρμογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στην Κύπρο. Σε αυτά τα 20 χρόνια η ΚΑΠ έχει προσφέρει στον πρωτογενή τομέα και στον αγροτικό κόσμο της Κύπρου περίπου €1,8 δισεκατομμύρια συμβάλλοντας έτσι στην ανταγωνιστικότητα του αγροτικού τομέα, την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας καθώς και στην καλυτέρευση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές. 

Η παρέμβαση LEADER ως μέρος της ΚΑΠ, αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για σχεδιασμό και υλοποίηση τοπικών ολοκληρωμένων αναπτυξιακών στρατηγικών. Λαμβάνοντας υπόψιν την πληθώρα και το είδος των έργων που υλοποιήθηκαν κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, συμπεραίνουμε ότι η παρέμβαση LEADER με τις στοχευμένες της δράσεις, μπορεί να επιφέρει μεγάλα οφέλη στην καθημερινή ζωή του τοπικού πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές.

Μερικά από τα έργα που  έχουν υλοποιηθεί κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020, αφορούσαν ανάπτυξη δεκάδων ιδιωτικών επενδύσεων, δημοσίων έργων μικρής κλίμακας καθώς και αρκετών έργων συνεργασίας μεταξύ φορέων.