[email protected]

3,362 καταγγελίες,αναφορές και περιστατικά χειρίστηκαν εντός του 2021 τα Επαρχιακά Κλιμάκια Βίας στην Οικογένεια, με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Αστυνομίας . Για το 2022 και μέχρι τέλη Οκτωβρίου, έτυχαν χειρισμού συνολικά 2,665 καταγγελίες/αναφορές/περιστατικά.

Η αύξηση των περιστατικών, τα οποία βρίσκονται ενώπιον των ειδικών Κλιμακίων που διερευνούν αδικήματα που προβλέπονται στον περί της βίας στην Οικογένεια Νόμο, ενισχύει την ανάγκη για πλήρη εναρμόνιση της Κύπρου με τη Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Για το σκοπό αυτό, ο Συντονιστικός Φορέας για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών, θα συνεδριάσει εντός Φεβρουαρίου στην παρουσία όλων των εμπλεκόμενων Υπουργείων και Υπηρεσιών (Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, Επιτρόπου Νομοθεσίας και Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια) για συζήτηση του θέματος και εξεύρεση κατάλληλων τρόπων για νομοθετική ρύθμισή, προκειμένου να εναρμονιστούν στο κυπριακό νομικό πλαίσιο, με τις πρόνοιες της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης οι ορισμοί των όρων “βία”, “βλάβη” και “ενδοοικογενειακή βία”, εκεί και όπου δεν είναι ήδη εναρμονισμένοι στη νομοθεσία.

Το ζήτημα της νομικής αρωγής στα θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας επανήλθε ξανά στην επιφάνεια περί τα τέλη Δεκεμβρίου, με την απάντηση της Υπουργού Δικαιοσύνης σε κοινοβουλευτική ερώτηση που κατέθεσε για το θέμα ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς. Στην απάντηση, την οποία είχε δημοσιεύσει το Alphanews.live, η  αρμόδια Υπουργός Δικαιοσύνης Στέφη Δράκου, είχε παραδεχτεί ότι η Κύπρος δεν έχει εναρμονιστεί πλήρως με όσα απαιτεί η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για το θέμα της νομικής αρωγής.

Απαντώντας σε νέα ερώτηση του βουλευτή του ΑΚΕΛ Γιώργου Κουκουμά, η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως Στέφη Δράκου, εξηγεί πως το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω του Εθνικού Συντονιστικού Φορέα για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών εντόπισε την ανάγκη εναρμόνισης των ορισμών που περιέχονται στις νομοθεσίες για την ενδοοικογενειακή και την έμφυλη βία αντίστοιχα. Προς τούτο, αποτάθηκε με σχετική επιστολή του στην Επίτροπο Νομοθεσίας, η οποία προχώρησε στην ετοιμασία μελέτης και εισηγήσεων, με στόχο την εναρμόνιση των δύο νομοθεσιών, συμφώνως αφενός των προνοιών της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και αφετέρου των πρόσφατων Συστάσεων της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων GREVIO του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Κανένα πρόβλημα σε δικαστικές διαδικασίες

Σε ερώτηση του Γιώργου Κουκουμα, εάν έχουν εντοπιστεί από την ημέρα εφαρμογής του “περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας και περί Συναφών Θεμάτων Νόμου του 2021 [Ν. 115(Ι)/2021]”, οποιαδήποτε προβλήματα σε δικαστικές διαδικασίες υποθέσεων βίας στην οικογένεια που να οφείλονται στη συνύπαρξη των δύο νομοθεσιών; Η Υπουργός ενημέρωσε πως δεν έχει γίνει δέκτης τέτοιων προβλημάτων από την ημέρα ψήφισης και εφαρμογής του Νόμου Ν. 115(Ι)/2021 και εντεύθεν. 

Ειδικά κλιμάκια σε όλες τις πόλεις

Σύμφωνα με τον Αρχηγό της Αστυνομίας, σε όλες τις Αστυνομικές Διευθύνσεις έχουν συσταθεί και λειτουργούν τα τελευταία δύο χρόνια, ειδικά Κλιμάκια που διερευνούν αδικήματα που προβλέπονται στον περί της βίας στην Οικογένεια Νόμο [Ν. 119(Ι)/2000], καθώς και άλλα αδικήματα που προβλέπονται σε σχετικές νομοθεσίες περιλαμβανομένων των Νόμων 115(I)2021 (Βία κατά Γυναικών) και 114(I)2021 (Παρενόχληση και Παρενοχλητική Παρακολούθηση).

Συγκεκριμένα, τα δύο πρώτα κλιμάκια Λεμεσού και Λευκωσίας συστάθηκαν το 2020, ενώ το 2021 συστάθηκαν τα υπόλοιπα 4 (Λάρνακας, Πάφου, Αμμοχώστου και Μόρφου).  Τα εν λόγω Κλιμάκια υπάγονται στα επαρχιακά ΤΑΕ, ενώ παράλληλα εποπτεύονται από την ΥΔΥΕΠ, η οποία έχει επίσης συντονιστικό και υποστηρικτικό ρόλο όσον αφορά τη λειτουργία των Κλιμακίων. Στελεχώνονται από μέλη που τυγχάνουν συνεχούς εκπαίδευσης για θέματα που αφορούν τα καθήκοντά τους, όπως Νομοθεσίες, χειρισμός ευάλωτων προσώπων, λήψη οπτικογραφημένων καταθέσεων, με απώτερο στόχο την αύξηση του επαγγελματισμού τους, την ευαισθητοποίησή τους και γενικότερα την αποτελεσματικότερη εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των Επαρχιακών Κλιμακίων Βίας στην Οικογένεια, καθορίζονται σε Αστυνομική Διάταξη, στην οποία περιλαμβάνεται ειδικό πρωτόκολλο ενεργειών το οποίο ακολουθούν στο πλαίσιο διερεύνησης τέτοιας φύσεως καταγγελιών. Στα αδικήματα που διερευνούν τα Επαρχιακά Κλιμάκια Βίας στην Οικογένεια, συμπεριλαμβάνονται όλα όσα διαπράττονται στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας, ως αυτή καθορίζεται στις σχετικές νομοθεσίες.  Αξίζει να σημειωθεί πως τόσο στον Νόμο 119(Ι)/2000, όσο και στον Νόμο 115(Ι)/2021 υπάρχει ορισμός για την έννοια του όρου “μέλος οικογένειας”.  Συγκεκριμένα, στον Νόμο 115(Ι)/2021, “μέλος οικογένειας” έχει την έννοια που δίδεται στον όρο αυτό από τις διατάξεις του περί Βίας στην Οικογένεια Νόμου, ανεξαρτήτως του εάν τα μέλη μοιράζονται ή μοιράζονταν το ίδιο σπίτι ή στέγη και περιλαμβάνει σύντροφο, πρώην σύντροφο και σύμβιο, ανεξαρτήτως του εάν αυτά συζούσαν κατά τον χρόνο διάπραξης του αδικήματος.

Παραπομπές στο “Σπίτι της Γυναίκας”

Σε ότι αφορά τη διαδικασία παραπομπής στο “Σπίτι της Γυναίκας” θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και θυμάτων έμφυλης βίας εκτός οικογενειακού πλαισίου, τα οποία δεν επιθυμούν να προχωρήσουν σε καταγγελία στην Αστυνομία, ο Αρχηγός της Αστυνομίας αναφέρει πως  διαδικασία παραπομπής στο Σπίτι της Γυναίκας, καθορίζεται στην παράγραφο 6 των Διαδικασιών Λειτουργίας του Σπιτιού της Γυναίκας & η Διασύνδεσή του με τις Εμπλεκόμενες Υπηρεσίες (Α΄ Φάση Λειτουργίας), οι οποίες ετοιμάστηκαν από την Τεχνική Επιτροπή που συστάθηκε για το σκοπό αυτό.  Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι σήμερα, οι εν λόγω Διαδικασίες δεν έχουν οριστικοποιηθεί ενώ το “Σπίτι της Γυναίκας” από την 1η Δεκεμβρίου 2020.

Όπως εξηγεί, η Αστυνομία, συμμετέχει στο Σπίτι της Γυναίκας με μόνιμο μέλος του Επαρχιακού Κλιμακίου ΒΣΟ Λευκωσίας.  Επίσης, μέλη της Αστυνομίας συμμετέχουν σε Πολυθεματικές Συναντήσεις που πραγματοποιούνται στο Σπίτι της Γυναίκας, όπου τυγχάνουν συζήτησης περιπτώσεις που απασχόλησαν μεταξύ άλλων και την Αστυνομία.  Επιπρόσθετα, στο Σπίτι της Γυναίκας λαμβάνονται καταθέσεις από γυναίκες παραπονούμενες/θύματα/μάρτυρες, κατόπιν συνεννόησης με τους επί καθήκοντι λειτουργούς και νοουμένου ότι έχει εξασφαλιστεί η συγκατάθεση των άμεσα ενδιαφερόμενων/εξυπηρετούμενων.

Τι είναι η έμφυλη βία;

Ο όρος έμφυλη βία περιλαμβάνει οποιαδήποτε επιβλαβή πράξη, κατά της αξιοπρέπειας και της ακεραιότητας όσων την υφίστανται. Ακόμη και οι απειλές τέτοιων πράξεων, ο εξαναγκασμός ή/και η στέρηση ελευθερίας – αποτελούν έμφυλη βία. Μπορεί να τελεστεί τόσο σε ιδιωτικό όσο και σε δημόσιο χώρο (σπίτι, εργασία, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κλπ), στρεφόμενη εναντίον της θέλησης του ατόμου. Εμπεριέχει τη χρήση υπαρκτής ή υποτιθέμενης δύναμης – εξουσίας και χρησιμοποιείται ως μέσο άσκησης κοινωνικού ελέγχου, τιμωρίας και «σωφρονισμού» των ατόμων που την υφίστανται.