Στο στόχαστρο της κοινοπραξίας δημοσιογράφων ICIJ βρίσκεται η Κύπρος σε σχέση με τις υπηρεσίες που προσέφερε ως χρηματοοικονομικός κόμβος σε Ρώσους ολιγάρχες που μπήκαν στις λίστες κυρώσεων της Δύσης για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αλλά και για την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Η έρευνα εστιάζει στο πως Ρώσοι ολιγάρχες αξιοποίησαν το σύστημα της Κύπρου για να κάνουν τις συναλλαγές τους αποφεύγοντας τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν από την ΕΕ και τις ΗΠΑ εναντίον τους.

Στην εισαγωγή του το ICIJ αναφέρει ότι η Κύπρος ήταν διαχρονικά σε ένα γεωπολιτικό σταυροδρόμι με τις αυτοκρατορίες να δίνουν μάχη για την κατάκτηση της, ένα σημείο στο οποίο συναντώταν άνθρωποι, θρησκείες και χρήματα.

Αναφέρεται σε μια απίστευτη ροή ξένου χρήματος, κυρίως ρωσικού, ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες, το οποίο δημιούργησε πλούτο για μερικούς όμως άφησε την Κύπρο με μια φήμη ενός γκρίζου χρηματοοικονομικού κέντρου.

Στη συνέχεια εισερχόμενοι στην έρευνα, αναφέρουν πως το νησί μας έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μεταφορά βρώμικου χρήματος που ανήκε στο αυταρχικό καθεστώς του Πούτιν και άλλων σκληρών δικτατόρων αλλά και αντι-δημοκρατικών παραγόντων.

«Ανάμεσα τους, οι δολοφονικοί ηγέτες της Συρίας, η κρατική εταιρεία της οποίας επιχείρησε να αποφύγει την απαγόρευση των ΗΠΑ να συναλλάσσονται μαζί της χρησιμοποιώντας έναν μεσάζοντα στο νησί για να συγκαλύψει αιτήματα για αγορές από προμηθευτή πετρελαϊκού εξοπλισμού στο Χιούστον και συνεργάτες του Κρεμλίνου που διοχέτευαν πληρωμές μέσω της Κύπρου σε έναν εξέχοντα Γερμανό δημοσιογράφο που είναι γνωστός για την παραγωγή ειδών κάλυψης του αυταρχικού ηγέτη της Ρωσίας», αναφέρεται στην έρευνα.

Κάνει μάλιστα λόγο για ηγεμονικό ρόλο της Ρωσίας στην Κύπρο, που υπερβαίνει τον κόσμο της πολιτικής και της οικονομίας. Αναφέρει ακόμη πως η Ευρωπαϊκή Ένωση απέτυχε να ασκήσει έλεγχο στην Κύπρο που είναι κράτος-μέλος της.

Αναφορά γίνεται και στην εταιρεία PwC Κύπρου, η οποία σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του δημοσιεύματος βοήθησε Ρώσους Ολιγάρχες να διακινήσουν τον πλούτο τους αποφεύγοντας τις κυρώσεις της Δύσης οι οποίες σχεδιάστηκαν για να αποκόψουν τη χρηματοδότηση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

«Καθώς τα δυτικά κράτη χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο οικονομικές κυρώσεις για να εμποδίσουν τη ροή χρημάτων που χρησιμοποιούν άλλες κυβερνήσεις για εχθρικούς σκοπούς, η Κύπρος έγινε πεδίο οικονομικής μάχης με μανδύα και στιλέτο. Τα εσωτερικά αρχεία που διέρρευσαν, που χρονολογούνται από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έως τον Απρίλιο του 2022, περιλαμβάνουν εμπιστευτικούς ελέγχους ιστορικού, οργανογράμματα, οικονομικές καταστάσεις, αιτήσεις τραπεζικών λογαριασμών και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Επικαλείται επίσης Ρώσο μόνιμο κάτοικο Κύπρου, με το όνομα Μπόρις Ντεμάς, ο οποίος φέρεται να δηλώνει πως όταν οι Ρώσοι ήρθαν στην Κύπρο, δεν έφεραν μόνο τη ρωσική διαφθορά αλλά και το ρωσικό οργανωμένο έγκλημα και τους Ρώσους πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών.

Φιλοξενούνται επίσης δηλώσεις του Κυβερνητικού Εκπροσώπου Κωνσταντίνου Λετυμπιώτη ο οποίος αναφέρει πως από το 2013 η Κύπρος κάνει επίμονες προσπάθειες για να σταθεροποιήσει τον τραπεζικό τομέα και απέρριψε πως υπάρχει ζήτημα ξεπλύματος χρήματος και ή εφαρμογής των κυρώσεων. Υποστηρίζει πως στο νησί σήμερα υπάρχει ένα συνολικό πλαίσιο με αυστηρούς ελέγχους, το οποίο αναγνωρίζεται ως τέτοιο και από την ΕΕ και από τις ΗΠΑ.

Αναφέρεται ακόμη πως το οικονομικό μοντέλο της Κύπρου στηρίζεται σε ένα τεράστιο χρηματοπιστωτικό τομέα στον οποίο μπήκε ένα «τσουνάμι» ρωσικών επενδύσεων που ξεπερνά τα 200 εκατομμύρια δολάρια και έφερε τεράστια επιρροή Ρώσων ολιγαρχών.

Αναφορά στον Νίκο Αναστασιάδη

Γίνεται ακόμη αναφορά στον τέως Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και του πρώην δικηγορικού του γραφείου.

«Ένας δικηγόρος που ίδρυσε μια μεγάλη υπηρεσία υπεράκτιων υπηρεσιών που προσέλκυε Ρώσους πελάτες, ο Αναστασιάδης υπηρέτησε ως πρόεδρος της Κύπρου από το 2013 έως τις αρχές του 2023. Μια έρευνα του 2019 από τον συνεργάτη μέσων ενημέρωσης του ICIJ, OCCRP, διαπίστωσε ότι πριν αναλάβει ο Αναστασιάδης, εταίροι στο δικηγορικό του γραφείο υπηρέτησαν ως αξιωματούχοι της εταιρείες κέλυφος που συνδέονται με τεράστιες ύποπτες επιχειρήσεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων συμφωνιών που συνδέονται με συμμάχους του Πούτιν», υποστηρίζει το δημοσίευμα.

Μάλιστα επισημαίνεται πως ο ίδιος αφού ανέλαβε την Προεδρία της χώρας, αποχώρησε από το δικηγορικό του γραφείο και ακολούθως ταξίδεψε στη Μόσχα, συνάντησε τον Πούτιν και κατέληξαν σε συμφωνίες που προωθούσαν στενότερη οικονομική και χρηματοπιστωτική συνεργασία.

Ωστόσο το δημοσίευμα ξεκαθαρίζει πως τα έγγραφα που έχουν στην κατοχή τους δεν δείχνουν οποιαδήποτε παράνομη πράξη του γραφείου και των υπαλλήλων του.

«Θα θέλαμε κατηγορηματικά να δηλώσουμε ότι κανένα από τα μέλη του δικηγορικού μας γραφείου δεν έχει εμπλακεί σε οποιαδήποτε παράβαση. Αυτοί οι ισχυρισμοί είναι εντελώς αβάσιμοι και στερούνται αξίας», αναφέρει χαρακτηριστικά το δικηγορικό γραφείο σε απάντηση των πιο πάνω.

Η εταιρεία πρόσθεσε ότι στον απόηχο της έκθεσης OCCRP, η υπηρεσία καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες της Κύπρου διεξήγαγε μια «περιεκτική έρευνα, η οποία περιελάμβανε σχολαστική εξέταση και ανάλυση των δεδομένων που τους παρουσιάστηκαν» και εξέδωσε μια έκθεση του 2019 «αθωώνοντας πλήρως την εταιρεία μας και επιβεβαιώνοντας ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις ανάμειξης σε παράνομες ή ύποπτες δραστηριότητες.» Ως μέρος επιστολής του προς την ICIJ, ο Αναστασιάδης είπε ότι δεν είχε «καμία απολύτως ενεργή ανάμειξη» στην εταιρεία από το 1997 και μεταβίβασε όλες τις μετοχές του στις δύο κόρες του κατά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2013.

Σε ότι αφορά το κομμάτι του τομέα των υπηρεσιών, αναφέρεται πως 25 Ρώσοι που ήταν στη λίστα κυρώσεων για την Κριμαία φέρονται να λάμβαναν επαγγελματικές υπηρεσίες από κυπριακές εταιρείες.

Υποστηρίζουν επίσης πως έχουν στην κατοχή τους έγγραφα που δείχνουν ότι 71 Ρώσοι πελάτες που τέθηκαν στη λίστα κυρώσεων από τον Φεβρουάριο του 2022, εξυπηρετήθηκαν από κυπριακές εταιρείες.

«Επιπλέον, μεταξύ των 104 Ρώσων δισεκατομμυριούχων που εντοπίστηκαν το 2023 το περιοδικό Forbes, τα δύο τρίτα —συνολικά 67 άτομα— εμφανίζονται επίσης στα Εμπιστευτικά έγγραφα της Κύπρου, μαζί με μέλη της οικογένειάς τους, ως πελάτες των παρόχων επαγγελματικών υπηρεσιών του νησιού», προστίθεται.

Αναφέρεται όμως πως δεν ξεκαθαρίζεται κατά πόσο οι πελάτες αυτοί εξακολουθούν να λαμβάνουν υπηρεσίες από τότε.

Εκτενείς αναφορές για τον οίκο PwC

Για τον οίκο PwC Κύπρου, αναφέρεται πως βοήθησε τον ολιγάρχη Alexey Mordashov να μεταφέρει 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια παρακάμπτοντας τις ευρωπαϊκές κυρώσεις.

Η συγκεκριμένη υπόθεση, σύμφωνα με το δημοσίευμα, είναι υπόψη του Υπουργείου Οικονομικών και είναι σε εξέλιξη ποινική έρευνα.

«Όλες οι πληροφορίες και οι κανονιστικές ειδοποιήσεις σχετικά με τη μεταβίβαση μετοχών αποκαλύφθηκαν δεόντως στις αρμόδιες αρχές και δημοσιοποιήθηκαν στον βαθμό που απαιτείται από το νόμο», ανέφερε σε γραπτή δήλωση η εκπρόσωπος του Mordashov, Anastasia Mishanina. «Ούτε μια φορά στη μακρόχρονη καριέρα του ο κ. Μορντάσοφ, ή οποιαδήποτε από τις εταιρείες που διευθύνει, δεν παραβίασε νόμους, είτε στην Ευρώπη, είτε στη Ρωσία, είτε σε οποιαδήποτε άλλη δικαιοδοσία».Around the same time, PwC Cyprus helped transfer another $100 million  for a pair of Russian oligarchs whom the U.K. would soon declare part of the “cabal of selected elite” helping Putin wage his war on Ukraine.

Αναφέρεται επίσης πως ο εν λόγω οίκος εργάστηκε για τουλάχιστον 12 από τους 25 ολιγάρχες που ήταν στη λίστα κυρώσεων μετά την πρώτη δέσμη που εκδόθηκε το 2014 για την ενσωμάτωση της Κριμαίας.

Αναφορά και στην Abacus Ltd

Υπάρχει ακόμη αναφορά στην εταιρεία Abacus Ltd, η οποία φέρεται να διαχειριζόταν τον πλούτο του δισεκατομμυριούχου Ολιγάρχη Petr Aven εναντίον του οποίου διεξάγεται έρευνα από τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Aven φέρεται στο δημοσίευμα να χρησιμοποίησε την Abacus καθώς επίσης και ευρωπαϊκές τράπεζες για να αποφύγει τις κυρώσεις και να προστατέψει τον πλούτο του από τις κυρώσεις της Δύσης. Υποστηρίζει ακόμη πως η Abacus παρείχε υπηρεσίες σε άλλες 60 εταιρείες εγγεγραμμένες στην Κύπρο οι οποίες ελέγχονταν τα τελευταία χρόνια από Ρώσους ολιγάρχες.

“Ο φίξερ και ο Αμπράμοβιτς”

Αναφορά γίνεται και στον δικηγόρο Δημήτρη Ιωαννίδης ο οποίος πρόσφατα στοχεύθηκε από τις ΗΠΑ για τον ρόλο του στις υπηρεσίες που παρείχε σε Ολιγάρχες για αποφυγή των κυρώσεων. Παρουσιάζεται ως “fixer” λειτουργώντας με την εταιρεία MeritServus η οποία χειριζόταν τις εργασίες περισσότερων από 100 εταιρειών Ρώσων Ολιγαρχών, περιλαμβανομένου του προπαγανδιστή του Κρεμλίνου Κονσταντίν Μαλοφέγιεβ και του πασίγνωστου δισεκατομμυριούχου Ρομαν Αμπράμοβιτς.