Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ της Κύπρου αναμένεται να επιβραδυνθεί το 2023 στο 2,5%, και να επιταχυνθεί σταδιακά από το 2024, παρουσιάζοντας μέσο όρο ανάπτυξης 3%, μεσοπρόθεσμα, λόγω δημόσιων επενδύσεων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μεγάλων ιδιωτικών επενδυτικών έργων και περαιτέρω επέκταση του τομέα Τεχνολογίας και Πληροφορικής. Ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει περίπου στο 4% φέτος και στο 2,5% το 2024, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κλιμακίου των τεχνοκρατών για την Κύπρο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) το οποίο πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη από τις 16 μέχρι τις 28 Μαρτίου του 2023 και συζήτησε με τις κυπριακές αρχές τις πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις και τις προτεραιότητες πολιτικής.

Επιπλέον, στην Δήλωσή του το κλιμάκιο τεχνοκρατών του ΔΝΤ προβλέπει για το 2023 χαμηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα από ό,τι το 2022, αλλά δεδομένης της προβλεπόμενης επιβράδυνσης της αύξησης του ΑΕΠ, η αποστολή του ΔΝΤ θεωρεί ότι «η δημοσιονομική θέση είναι αρκετά αυστηρή για να βοηθήσει στη συγκράτηση των πληθωριστικών πιέσεων από τη συνολική ζήτηση».

Αναφέρει ότι χάρη στα μεγαλύτερα από τα αναμενόμενα έσοδα και λόγω περιορισμένων δαπανών, το πρωτογενές ισοζύγιο ανήλθε το 2022 στο 3,8% του ΑΕΠ (από 0,1% το 2021) και το δημόσιο χρέος μειώθηκε κάτω από το 87% του ΑΕΠ και τονίζει πως η εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος θα ενισχύσουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης.

Το κλιμάκιο του ΔΝΤ τονίζει στη Δήλωσή του ότι βραχυπρόθεσμα, οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στη συγκράτηση των πιέσεων στις τιμές, διασφαλίζοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή, ενώ μεσοπρόθεσμα, όπως σημειώνει, η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να στοχεύει στη διατήρηση του δείκτη δημόσιου χρέους σε σταθερή καθοδική πορεία.

Αναφέροντας ότι υπάρχουν καθοδικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη και ανοδική για τον πληθωρισμό, το κλιμάκιο του ΔΝΤ υπογραμμίζει στη Δήλωση του ότι μια ύφεση στην Ευρώπη θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τον τουρισμό, ενώ η επιδείνωση του πολέμου στην Ουκρανία και πρόσθετες κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εμπιστοσύνη και τις εξαγωγές υπηρεσιών, ενώ μια νέα άνοδος των τιμών ενέργειας θα αύξανε το κόστος εισαγωγής.

Σημειώνει πως εάν οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό αυξηθούν περαιτέρω και η μετακύλιση του στους μισθούς ενισχυθεί, θα αυξηθούν οι κίνδυνοι για ένα σπιράλ μισθών – τιμών.

Αναφέρει επίσης ότι παρά την υψηλή ρευστότητα και τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας, η αυστηροποίηση των χρηματοοικονομικών συνθηκών «θα μπορούσε να ενισχύσει τους μακροοικονομικούς κινδύνους, δεδομένου του υψηλού χρέους του ιδιωτικού τομέα και των σημαντικών ανοιγμάτων στον τομέα των ακινήτων».

Σημειώνει πως εάν είναι απαραίτητο, οποιαδήποτε επέκταση των μέτρων ενεργειακής στήριξης των πολιτών θα πρέπει να είναι προσωρινή, στοχευμένη και να μην μεταβάλει τις τιμές.

Σύμφωνα με το κλιμάκιο του ΔΝΤ, οι επενδύσεις στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης για την ενεργειακή συνδεσιμότητα, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ψηφιοποίηση μπορούν να «ξεκλειδώσουν» υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης, σημειώνοντας ότι η θετική προκαταρκτική αξιολόγηση της επίτευξης της πρώτης δέσμης ορόσημων άνοιξε τον Δεκέμβριο του 2022 τον δρόμο για την καταβολή επιχορηγήσεων ύψους 85 εκατομμυρίων ευρώ.

Αναφορικά με διαρθρωτικές πολιτικές για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και του βιοτικού επιπέδου, το κλιμάκιο του ΔΝΤ είναι αντίθετο στην ανοδική αναθεώρηση του μηχανισμού της ΑΤΑ, αναφέροντας ότι αυτό θα αποδυναμώσει την ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας.

«Για τον δημόσιο τομέα, περαιτέρω αυξήσεις του σχετικά υψηλού μισθολογίου θα μείωνε το δημοσιονομικό περιθώριο», ενώ μια ισχυρότερη αυτόματη σύνδεση μεταξύ μισθών και πληθωρισμού θα έκανε επίσης τη δημοσιονομική πολιτική περισσότερο μη κυκλική, αναφέρει και προσθέτει πως για τον ιδιωτικό τομέα, ο μηχανισμός δεν λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις της παραγωγικότητας και μειώνει την ικανότητα προσαρμογής σε δυσμενείς κραδασμούς, επιβαρύνοντας την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα.

Επιπλέον, αναφέρει πως η εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος θα ενισχύσουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης.

Σημειώνει πως η Κύπρος αξιοποιεί ήδη με επιτυχία τη στρατηγική της θέση για να προσελκύσει ξένες εταιρείες, αλλά η υπέρβαση των περιορισμών και των διαδικαστικών εμποδίων στη μετανάστευση θα την καθιστούσαν πιο επιθυμητό προορισμό για τους επενδυτές.

Αναφέρει επίσης ότι η ένταξη της Κύπρου στο περιφερειακό ηλεκτρικό δίκτυο και η διεύρυνση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα στηρίξουν την ενεργειακή ασφάλεια και την πιο πράσινη ανάπτυξη και σημειώνει πως η Κύπρος έχει εφαρμόσει μια φιλόδοξη στρατηγική για την ανάπτυξη περιφερειακών διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας και την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Τραπεζικός τομέας

Αναφορικά με τις τράπεζες, αναφέρει πως έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στη βελτίωση της ανθεκτικότητας τους, «αλλά παραμένουν ευάλωτα σημεία».

Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι οι τράπεζες διαθέτουν υψηλή ρευστότητα και οι κεφαλαιακοί δείκτες υπερβαίνουν με άνεση τις ρυθμιστικές απαιτήσεις, ενώ σημειώνει πως τα υψηλότερα επιτόκια, καθώς και η πρόοδος στη μείωση των πάγιων εξόδων μέσω εθελοντικών αποχωρήσεων προσωπικού, συνέβαλαν στην αύξηση της παραδοσιακά χαμηλής κερδοφορίας τους.

Ωστόσο, το κλιμάκιο του ΔΝΤ τονίζει πως η ισχυρή κεφαλαιακή θέση επιβαρύνεται από τους τα υψηλά ποσοστά Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων και το χρέος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, «αν και παρουσιάζει πτωτική τάση, παραμένει μεταξύ των υψηλότερων στη Ευρωζώνη ευρώ, υποδεικνύοντας ευπάθειες από την πλευρά των δανειοληπτών».

Εξάλλου, σε δήλωση του ο επικεφαλής του κλιμακίου για την Κύπρο Wojciech Maliszewski αναφέρει ότι «η δραστηριότητα ήταν καλύτερη από το αναμενόμενο το 2022, αλλά προβλέπεται να επιβραδυνθεί φέτος, πριν επιταχυνθεί εκ νέου το 2024» και σημειώνει πως η ανάπτυξη το 2022 στηρίχθηκε στην εγχώρια ζήτηση, στα ισχυρά έσοδα από τον τουρισμό παρά τη σημαντική πτώση των αφίξεων από τη Ρωσία και την Ουκρανία και στον τομέα Τεχνολογιών, Πληροφορικής και Επικοινωνιών.

Αναφέρει επίσης ότι το χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα και οι αυστηρότερες οικονομικές συνθήκες αναμένεται να επιβραδύνουν την ανάπτυξη το 2023 και τονίζει πως οι πολιτικές θα πρέπει να επικεντρώνονται στη διαφύλαξη των κερδών που επιτεύχθηκαν την τελευταία δεκαετία — συμπεριλαμβανομένης της συνέχισης των συνετών δημοσιονομικών πολιτικών και της διασφάλισης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας — επιλύοντας παράλληλα ζητήματα του παρελθόντος, ιδιαίτερα τα υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) μέσω αποτελεσματικής εφαρμογής του πλαισίου εκποιήσεων.

Τέλος, ο κ. Maliszewski τονίζει πως οι μεταρρυθμίσεις του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εξακολουθούν να παρέχουν στήριξη για περαιτέρω πρόοδο.