Ηγετικό ρόλο στην προσπάθεια αξιολόγησης των προκλήσεων της απανθρακοποίησης της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, καθώς και της παροχής επιστημονικής γνώσης στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, αναλαμβάνει το Ινστιτούτο Κύπρου, ερευνητές του οποίου συμμετείχαν σε έρευνες για την ενεργειακή και κλιματική πολιτική. Οι έρευνες, οι οποίες δημοσιεύτηκαν πρόσφατα σε δυο έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, υπογραμμίζουν τα τεράστια περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά οφέλη, που μπορούν να προκύψουν από τη συνεργασία, μεταξύ των χωρών της περιοχής.
Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Khalifa στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ερευνητές του ΙΚυ ασχολήθηκαν με το ερώτημα, πώς θα μπορούσαν οι υποχρεώσεις μείωσης των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων να επιμεριστούν στις χώρες της περιοχής, με τρόπο δίκαιο και ρεαλιστικό, ώστε να μπορεί όλη η περιοχή να ευθυγραμμιστεί με τις σχετικές αποφάσεις της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. O δίκαιος διαμοιρασμός της προσπάθειας απαλλαγής από τις εκπομπές είναι θεμελιώδους σημασίας στις διεθνείς διαπραγματεύσεις, για τον μετριασμό των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ειδικότερα, οι ερευνητές εξέτασαν δεκατέσσερις διαφορετικές προσεγγίσεις, με βάση τις κύριες αρχές που ορίζονται από τη Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, και αφορούν στον καθορισμό δίκαιων εθνικών κατανομών εκπομπών το έτος 2030, για τις δεκαεπτά χώρες της περιοχής, με στόχο την επίτευξη μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Σημειώνεται ότι η ανομοιογένεια, μεταξύ των χωρών της περιοχής, καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη την κατανομή αυτών των στόχων, με τρόπο που να είναι δίκαιος αλλά και πολιτικά αποδεκτός.
Σε μια δεύτερη έρευνα, ομάδα ερευνητών του Ινστιτούτου Κύπρου ανέπτυξε το πρώτο, πλήρως ανοικτού κώδικα, ενεργειακό μοντέλο για την περιοχή, βασισμένο αποκλειστικά σε δημοσίως διαθέσιμα δεδομένα. Μάλιστα, το μοντέλο αυτό είναι ανοικτής πρόσβασης στην ακαδημαϊκή κοινότητα, για ερευνητές που επιθυμούν να διεξάγουν λεπτομερέστερη ανάλυση, σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο.
Τα σενάρια που προσομοιώθηκαν με αυτό το μοντέλο αναδεικνύουν ότι, εφόσον γίνουν επαρκείς επενδύσεις σε επιπρόσθετες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, μεταξύ των χωρών της Αν. Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, θα δοθεί η δυνατότητα να αξιοποιηθεί το ανεκμετάλλευτο δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ολόκληρης της περιοχής. Σε τέτοια περίπτωση, το εμπόριο ηλεκτρισμού, μεταξύ των χωρών, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μετάβαση σε οικονομίες, σχεδόν μηδενικών εκπομπών άνθρακα, έως τα μέσα του 21ου αιώνα, με αποδεκτό κόστος.
Οι έρευνες αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, η οποία έχει χαρακτηριστεί από τους επιστήμονες ως επίκεντρο («hotspot»). Το Ινστιτούτο Κύπρου έχει διαδραματίσει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτή την Πρωτοβουλία, αναλαμβάνοντας τον επιστημονικό συντονισμό δεκατριών επιστημονικών ομάδων εργασίας, στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 240 επιστήμονες και εμπειρογνώμονες, για τη χάραξη ενός συντονισμένου περιφερειακού Σχεδίου Δράσης.
