“Πάρτυ” έκαναν διευθυντές και επιτροπείες σε πολλά Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα αφού μέσα και από το πόρισμα φαίνεται να έπαιρναν δάνεια προσωπικά με ευνοϊκούς όρους, για κατάχρηση εξουσίας, έκαναν παρατυπίες και ενδεχόμενες παράνομες ενέργειες όπως φαίνεται μέσα από το 800σέλιδο πόρισμα που κατέληξε η Ερευνητική Επιτροπή για τον Συνεργατισμό.

Διαβάστε Επίσης: Κόλαφος για τον Χάρη Γεωργιάδη το πόρισμα της Ερευνητικής για κατάρρευση της ΣΚΤ

Όπως αναφέρεται στο πόρισμα η κακοδιαχείριση στα ΣΠΙ δεν περιορίστηκε σε κακές τραπεζικές πρακτικές αλλά επεξετάθηκε και σε σωρεία ενεργειών από μέλη διοικητικών οργάνων με κύρια χαρακτηριστικά τη σοβαρή υπέρβαση εξουσίας και τη συστηματική παραβίαση εσωτερικών κανονισμών των ΣΠΙ καθώς και Θεσμών και Νόμων που ρύθμιζαν τη λειτουργία του ΣΠΤ. 

Ήδη για 21 ΣΠΙ, όπως έχουν πληροφορήσει την Επιτροπή οι αστυνομικές αρχές, ευρίσκονται υπό διερεύνηση για ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών αδικημάτων ή ότι ήδη ευρίσκονται ενώπιον ποινικού δικαστηρίου πρόσωπα τα οποία δυνατόν να εμπλέκονται.

Υπάρχουν περιθώρια να τύχουν έρευνας από τις αστυνομικές αρχές οι ιθύνοντες και πολλών άλλων ΣΠΙ όπως για παράδειγμα των ΣΠΕ Άχνας, Αθηαίνου, Λατσιών, Κρασοχωρίων, Πρωτοβουλίας Γυναικών, χωρίς η αναφορά μας να είναι εξαντλητική, όπως αναφέρεται.

Για έναν αριθμό ΣΠΙ ενδεχομένως να μην είναι ζήτημα αναζήτησης ποινικών ευθυνών, αλλά αστικών ευθυνών για τον τρόπο ανεξέλεγκτης χορήγησης δανείων. Έργο το οποίο ενέπιπτε στην αρμοδιότητα της ΣΚΤ και σήμερα στην διάδοχο της ΣΚΤ κατάσταση. ΣΠΙ τα οποία ίσως να εμπίπτουν σ’ αυτή την κατηγορία θα μπορούσαμε και πάλιν ενδεικτικά να κατονομάσουμε το Σ.Τ. Λεμεσού και το Σ.Τ. Πάφου.

Οι διαπιστώσεις αυτές στηρίζονται κυρίως στα ευρήματα που περιέχονται στις εκθέσεις των αρμοδίων εποπτικών αρχών που έγιναν μετά από επιτόπιους ελέγχους που διενεργήθηκαν στην περίοδο 2005 μέχρι 2015.

Ας σημειωθεί ότι τα ευρήματα δεν αφορούν πολύ μεμονωμένες περιπτώσεις αλλά ενέργειες που σημειώθηκαν κατ’ επανάληψη σε πολλά ΣΠΙ.

Στις εκθέσεις εντοπίζονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: 

• Σε πολλά ΣΠΙ οι Γραμματείς (Διευθυντές) αλλά και μέλη των Επιτροπειών, εκμεταλλευόμενοι τη θέση τους εξασφάλιζαν μεγάλες χρηματοδοτήσεις, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις έφταναν στο ύψος μερικών εκατομμυρίων (περιλαμβανομένων πιστωτικών διευκολύνσεων σε συνδεδεμένα με αυτούς πρόσωπα). 

Οι εν λόγω χρηματοδοτήσεις επηρέαζαν την ανεξαρτησία τους αφού στη διαμόρφωση πολιτικών στα ΣΠΙ οι σχετικές αποφάσεις των διοικούντων ελαμβάνονταν ανάλογα με τον τρόπο που οι πολιτικές θα επηρέαζαν τα προσωπικά τους συμφέροντα (πχ ΣΠΕ Στροβόλου, Αγίας Νάπας, Μακράσυκας, Ύψωνα-Λόφου, Πολεμίου, Σ.Τ Λευκωσίας.

• Επιπρόσθετα πολλά μέλη της διοίκησης των ΣΠΙ, εκμεταλλευόμενα τη θέση τους εξασφάλιζαν μεγάλες υπερβάσεις στους τρεχούμενους λογαριασμούς τους ή απέφευγαν να καταβάλουν δόσεις των δανείων τους (πχ ΣΠΕ Λατσιών, Κρασοχωρίων, Αθηαίνου, Κοκκινοχωρίων, Παραλιμνίου). 

Οι εν λόγω εκκρεμότητες παρέμεναν ατακτοποίητες για μεγάλο χρονικό διάστημα ή τακτοποιούνταν κατά τρόπο ασυμβίβαστο με καλή τραπεζική πρακτική (π.χ. ανανέωση ανεξόφλητων δανείων ή χορήγηση δανείων για κάλυψη υπερβάσεων με μεγάλη περίοδο χάριτος). 

• Σε μερικές περιπτώσεις υπάλληλοι του ΣΠΙ ή μέλη της διοίκησης (κυρίως Γραμματείς και Πρόεδροι) εξασφάλιζαν δάνεια με προνομιακούς όρους, όπως σχετικά χαμηλά χρεωστικά επιτόκια, ενώ εισέπρατταν επιτόκια στις καταθέσεις τους ψηλότερα από 73 εκείνα που χρεώνονταν στα δάνεια ή καταβάλλονταν σε άλλα μέλη του ΣΠΙ (πχ ΣΠΕ Πρωτοβουλία Γυναικών, ΣΤΕΚΕΚ, Στρουμπίου, Αλληλεγγύη, Ύψωνα-Λόφου) . 

Αυτό συνιστούσε παραβίαση του άρθρου 41 του Νόμου περί Συνεργατικών Εταιρειών όπου απαγορεύεται η χορήγηση πιστωτικών διευκολύνσεων, αποδοχή καταθέσεων και γενικά η παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας προς μέλη της Επιτροπείας, το Γραμματέα, το Διευθυντή ή άλλο υπάλληλο ή προς συνδεδεμένα με αυτούς πρόσωπα με όρους ευνοϊκότερους από αυτούς που εφαρμόζουν κατά τη συνήθη άσκηση των εργασιών τους. Παρόμοιες συμπεριφορές σημειώθηκαν σε σχέση με άλλες χρεώσεις δικαιωμάτων (π.χ έξοδα τήρησης λογαριασμών) όπου μέλη της διοίκησης απαλλάσσονταν από την καταβολή τέτοιων δικαιωμάτων. Σε λίγες περιπτώσεις, παρατηρήθηκε μη χρέωση τόκων, για μια περίοδο, στους χρεωστικούς λογαριασμούς μελών της διοίκησης (πχ ΣΠΕ Πρωτοβουλία Γυναικών). 

• Γραμματείς ή μέλη Επιτροπειών μετείχαν σε συνεδρίες και υπέγραφαν αποφάσεις που αφορούσαν τη χορήγηση πιστωτικών διευκολύνσεων προς τους ίδιους ή σε συνδεδεμένα με αυτούς πρόσωπα (πχ ΣΥΤΙΕΚ, ΣΠΕ Παραλιμνίου). Σε συγκεκριμένο ΣΠΙ οι συνολικές χορηγήσεις προς αξιωματούχους, υπαλλήλους και συνδεδεμένα πρόσωπα ανήλθαν σε 11% των συνολικών χορηγήσεων του ΣΠΙ (πχ ΣΠΕ Στρουμπίου). 

Γραμματείς έδιδαν οδηγίες, χωρίς έγκριση της Επιτροπείας, για εξάλειψη υποθήκης ή αποδέσμευση κατάθεσης που κάλυπταν χορηγήσεις όπου ο Γραμματέας ή συγγενικά του πρόσωπα ήταν οφειλέτες ή εγγυητές (πχ. ΣΠΕ Αγίας Νάπας). 

• Γραμματείς έδιδαν οδηγίες για ακύρωση υποθηκών, χωρίς έγκριση από την Επιτροπεία, και για περιπτώσεις χορηγήσεων προς τρίτους (πχ ΣΠΕ Στρουμπίου, Αγίας Νάπας, Πρωτοβουλία Γυναικών). 
• Γραμματείς έδιδαν οδηγίες προς εξωτερικούς εκτιμητές να προβούν σε πολύ διογκωμένες εκτιμήσεις ακινήτων έτσι που η αξία να καλύπτει χορηγήσεις προς αυτούς και τις οικογένειές τους.
• Σε άλλες περιπτώσεις, ΣΠΙ αποδέχονταν εκτιμήσεις για αξ 74 χρηματοδοτικά ανοίγματα, ΜΕΧ και κεφαλαιακή επάρκεια με αποτέλεσμα να καταλήγουν σε λανθασμένες αποφάσεις. Επίσης, Γραμματείς επιδείκνυαν καταφανή απροθυμία να συμμορφωθούν με οδηγίες / εγκυκλίους ή εγχειρίδια για τις αρμοδιότητες και καθήκοντά τους (πχ. ΣΠΕ Αγίας Νάπας, Στρουμπίου, Αγίας Φύλας, Λατσιών, Ύψωνα-Λόφου). 

• Γραμματείς ή Πρόεδροι παραχωρούσαν δάνεια ή ενέκριναν μεγάλες υπερβάσεις σε τρεχούμενους λογαριασμούς χωρίς την έγκριση της αρμόδιας αρχής δηλαδή της Επιτροπείας. Πολλές μεγάλες υπερβάσεις εγκρίνονταν σε τρεχούμενους λογαριασμούς με μηδενικά όρια (πχ ΣΠΕ Αθηαίνου, Αγίας Φύλας, Άχνας, Αγίας Νάπας, Κοκκινοχωρίων, Κρασοχωρίων, Πρωτοβουλία Γυναικών, Σ.Τ Λεμεσού). 
• Σε μερικές περιπτώσεις οι Γραμματείς παραχωρούσαν σημαντικές πιστωτικές διευκολύνσεις και ζητούσαν εκ των υστέρων έγκριση από την Επιτροπεία.

Υπήρχαν και περιπτώσεις όπου οι εκ των υστέρων εγκρίσεις από την Επιτροπεία δεν υπογράφονταν κατά τις συνεδριάσεις αλλά μετά, από κάθε μέλος χωριστά, χωρίς το μέλος να γνωρίζει τι υπογράφει!

• Σε άλλες περιπτώσεις μέλη Επιτροπειών υπέγραφαν εγκρίσεις δανείων χωρίς να είναι παρόντα στη συγκεκριμένη συνεδρία της Επιτροπείας (πχ ΣΠΕ Αγίας Φύλας, Στρουμπίου, Κρασοχωρίων). 

Αρκετά συχνά οι Γραμματείς ή και Επιτροπείες υπερέβαιναν τα ανώτατα όρια χορηγήσεων για κάθε μέλος που καθορίζονταν στους εσωτερικούς κανονισμούς των ΣΠΙ. Παραβιάσεις σημειώθηκαν επίσης στο ανώτατο ποσοστό χορήγησης σε σχέση με καταναγκαστική αξία του υποθηκευμένου ακινήτου (πχ ΣΠΕ Δαλίου, Παραλιμνίου, Πρωτοβουλία Γυναικών, Αγίας Νάπας, ΣΤΕΚΕΚ, ΣΥΤΙΕΚ . 

• Γραμματείς και Επιτροπείες ενέκριναν πιστωτικές διευκολύνσεις σε νομικά πρόσωπα, παραβιάζοντας σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις, αφού αρμόδιος για τέτοιες εγκρίσεις ήταν μόνο ο Έφορος εποπτείας. Υπήρχαν επίσης περιπτώσεις όπου απορρίφθηκαν από τον Έφορο αιτήσεις για χορηγήσεις σε νομικά πρόσωπα και οι Επιτροπείες παράκαμπταν την απόφαση εγκρίνοντας τα ίδια ποσά σε φυσικά πρόσωπα (πχ ΣΠΕ Στροβόλου, Παραλιμνίου, Λατσιών, Αγίας Νάπας, Ύψωνα-Λόφου). 
• Με οδηγίες Γραμματέων ακυρώθηκαν υποθήκες που εξασφάλιζαν χορηγήσεις σε νομικά πρόσωπα χωρίς την έγκριση του Εφόρου (πχ. ΣΠΕ Αγίας Νάπας). 75 Σε άλλες περιπτώσεις εγκρίσεων από τον Έφορο δεν τηρούνταν όλοι οι όροι που έθετε ο Έφορος ως προϋπόθεση για την έγκριση (πχ ΣΠΕ Ύψωνα-Λόφου, Δαλίου, Αγίας Φύλας, Αγίας Νάπας). 

Σημειώθηκαν περιπτώσεις έγκρισης χορηγήσεων από Επιτροπεία χωρίς να υπήρχαν καθόλου κανονικές αιτήσεις (πχ ΣΠΕ Αγίας Φύλας, Στρουμπίου). 

• Γραμματείς ή/και Επιτροπείες προχωρούσαν σε έγκριση πιστωτικών διευκολύνσεων παρά τις αρνητικές συστάσεις από το αρμόδιο τμήμα χορηγήσεων ή την Επιτροπή χορηγήσεων παραβιάζοντας πρόνοιες στο εγχειρίδιο εταιρικής διακυβέρνησης για διαδικασίες έγκρισης χορηγήσεων (πχ Σ.Τ Λεμεσού, ΣΠΕ Αγίας Νάπας, Αγίας Φύλας, Λατσιών, Κρασοχωρίων). 

Με σκοπό να παρακαμφθεί η καθορισμένη διαδικασία για αξιολόγηση αιτήσεων, Γραμματέας ΣΠΕ συμπλήρωνε ο ίδιος αιτήσεις για χρηματοδοτήσεις αντί το αρμόδιο τμήμα (πχ ΣΠΕ Στροβόλου, Αγίας Φύλας). 

• Σε συγκεκριμένο ΣΠΙ το ίδιο άτομο ασκούσε καθήκοντα Προέδρου Επιτροπείας και Γραμματέα και ενεργούσε κατά τρόπο που συνιστούσε παραβίαση του νομικού πλαισίου λειτουργίας των ΣΠΙ (Νόμος, Θεσμοί, Κανονιστικές Αποφάσεις Επιτροπής ΥΕΑΣΕ, Οδηγίες Εφόρου).

Ο Πρόεδρος/Γραμματέας αξιολογούσε μόνος του τις αιτήσεις για πιστωτικές διευκολύνσεις. Το ίδιο άτομο παρακολουθούσε την πορεία χορηγήσεων και επικοινωνούσε με πελάτες για προβλήματα λογαριασμών (ΣΠΕ Πρωτοβουλία Γυναικών). Σε ΣΠΙ εντοπίσθηκαν παραποιήσεις σε λογαριασμούς και εικονικά δάνεια. Δεκάδες λογαριασμοί δανείων με συνολικό ποσό €1,6εκ εκδόθηκαν σε ανύπαρκτα πρόσωπα. Για πολλά χρόνια παρέμεινε σε εκκρεμότητα η διερεύνηση των ατασθαλιών και των ποσών που υπεξαιρέθηκαν καθώς και ο διαχωρισμός των εικονικών λογαριασμών από τους πραγματικούς κλπ (ΣΠΕ Πολεμίου).

 

• Εντοπίσθηκαν αλλαγές/παρεμβάσεις στο σύστημα πληροφοριών ή μηχανογράφησης, χωρίς έγκριση, σε ΣΠΙ ούτως ώστε να μην παρουσιάζονται μεγάλες ή καθόλου καθυστερήσεις ή άλλες εκκρεμότητες στους λογαριασμούς του Γραμματέα (πχ. ΣΠΕ Μακράσυκας, Πρωτοβουλία Γυναικών, Παραλιμνίου, Λατσιών, Κρασοχωρίων, ΣΤΕΚΕΚ). Ο Γραμματέας ενέκρινε για τον εαυτό του την πληρωμή ποσού πολλών χιλιάδων ευρώ για υπερωρίες (πχ ΣΤΕΚΕΚ, ΣΠΕ Πεντάσχοινου).

 

• Σε 76 ΣΠΙ όπου το σύστημα εσωτερικού ελέγχου λειτουργούσε αποτελεσματικά, πολλές από τις πιο πάνω αδυναμίες, επισημάνθηκαν από το αρμόδιο τμήμα και καταγράφονταν σε σχετικές εκθέσεις. Δυστυχώς οι εκθέσεις παραγνωρίσθηκαν από τις Επιτροπείες χωρίς να ληφθούν διορθωτικά μέτρα.

Η εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός ότι αρκετές από τις ανωμαλίες αφορούσαν λογαριασμούς του Γραμματέα ή/και των μελών της Επιτροπείας (πχ. ΣΠΕ Αθηαίνου, Στρουμπίου, Λατσιών, Αγίας Νάπας, Ύψωνα-Λόφου).

• Σε άλλα ΣΠΙ το σύστημα εσωτερικού ελέγχου δεν λειτουργούσε αποτελεσματικά με αποτέλεσμα να μην εντοπίζονται έγκαιρα και επαρκώς τα προβλήματα σε χρεωστικούς λογαριασμούς.

Σε μερικές περιπτώσεις ανατέθηκαν στους εσωτερικούς ελεγκτές καθήκοντα άλλα από εκείνα της αρμοδιότητας τους γεγονός που δεν τους επέτρεπε να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους (πχ, Σ.Τ Λεμεσού, ΣΠΕ Στροβόλου, Αγίας Φύλας, Πολεμίου, Κρασοχωρίων, Αγίας Νάπας).

Υπήρχαν όμως και περιπτώσεις όπου ο εσωτερικός ελεγκτής είχε συνάψει και ο ίδιος 8 μεγάλα δάνεια τα οποία παρουσίαζαν μεγάλες εκκρεμότητες οι οποίες επενεργούσαν ως ανασταλτικός παράγοντας στον εντοπισμό και αναφορά των ανωμαλιών για χρεωστικούς λογαριασμούς στελεχών προς την Επιτροπεία του ΣΠΙ.

Σημειώνεται τέλος ότι σε εποπτικό έλεγχο ΣΠΙ εντοπίζεται πιθανή κατάχρηση χρημάτων από το λογαριασμό Ταμείου Ευημερίας Υπαλλήλων (ΣΠΕ Πεντασχοίνου)