Την πεποίθηση πως το Σχέδιο Ανάν με μερικές αλλαγές και τροποποιήσεις ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές προσδοκίες των δύο πλευρών, θα μπορούσε να αποτελέσει και σήμερα τη λύση του κυπριακού εκφράζει ο τότε Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ Κόφι Ανάν, Αλβάρο Ντε Σότο ο οποίος ήταν στο επίκεντρο των ιστορικών διαπραγματεύσεων. Μιλώντας στο τουρκικό κανάλι TRT, ο Κόφι Ανάν δεν έκρυψε την ενόχληση του για το γεγονός ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος παρότρυνε το λαό να αντιταχθεί στο σχέδιο λύσης, ενώ ανέφερε πως ο ίδιος εκτιμούσε ότι οι διαπραγματεύσεις επί Αναστασιάδη θα κατέληγαν σε συμφωνία.
Ο κ. Ντε Σότο ανέφερε πως αν και οι διαπραγματεύσεις άρχισαν με την τουρκική πλευρά να είναι η πιο δύσκολη στη διαδικασία, εντούτοις ολοκληρώθηκαν με ακριβώς τον αντίθετο τρόπο στις συνομιλίες του Μπούργκενστοκ. Χαρακτήρισε τον Ραούφ Ντενκτάς ως ένα αμετακίνητο εμπόδιο αφού όπως είπε δεν πίστευε πως η επανένωση θα έφερνε οτιδήποτε θετικό.
Στις αρχές του 2000, τόνισε, υπήρχε ελπίδα για πρώτη φορά ότι ο Τ/κ ηγέτης ήθελε να φτάσει σε μια συμφωνία. Ωστόσο, πρόσθεσε, υπήρχε αλλαγή και στην ηγεσία των Ε/κ. Οι διαπραγματεύσεις είπε για ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, λειτουργούσαν ως ένα άτυπο χρονοδιάγραμμα ενός χρόνου για να τρέξουν παράλληλα οι διαπραγματεύσεις για επίλυση του κυπριακού.
Ανέφερε πως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν τους προκάλεσε τόση έκπληξη, αφού από τη μια είπε υπήρχαν ενδείξεις και δημοσκοπήσεις που έδειχναν ότι οι Ε/κ θα το απέρριπταν και οι Τ/κ θα έδιναν θετική απάντηση. Εκείνος είπε ήταν και ο λόγος που αποσύρθηκε στη συνέχεια ο Ντενκτάς.
«Στην ε/κ πλευρά δεν μελέτησαν το σχέδιο όπως οι Τ/κ και περίμεναν καθοδήγηση από τους ηγέτες τους και οι ηγέτες τους συμβούλεψαν αρκετά κατηγορηματικά ενάντια στο σχέδιο. Υπήρχαν διαφοροποιήσεις όπως για παράδειγμα ο κ. Κληρίδης και ο σημερινός ηγέτης κ. Αναστασιάδης που ήταν υπέρ και έκαναν καμπάνια. Όμως ο φόβος ανάμεσα στους ε/κ ο οποίος ενθαρρύνθηκε από τον ηγέτη τότε των Ε/κ επικράτησε οποιασδήποτε φωνής διαφορετικής που υπήρξε», πρόσθεσε.
Είπε ακόμη ότι ο Κληρίδης πήρε πολύ σοβαρά τις διαπραγματεύσεις και εργάστηκε εποικοδομητικά για να καταλήξει σε όρους, ωστόσο η Τ/κ πλευρά εκείνη την περίοδο δεν ήταν θετική προς τη λύση. Τα πράγματα άλλαξαν όταν ανήλθε στην εξουσία της Τουρκίας το AKP.
Ελπίδα είπε είχε και στη διάρκεια του τελευταίου γύρου διαπραγματεύσεων, όπου στην ηγεσία των Ε/κ ήταν ο Νίκος Αναστασιάδης που στήριξε το σχέδιο λύσης, ωστόσο επισήμανε, για λόγους που δεν γνωρίζει δεν κατέληξαν σε συμφωνία.
Ερωτηθείς για την επιμονή σήμερα της Τουρκίας σε λύση δύο κρατών, απάντησε ότι αποστολή των Ηνωμένων Εθνών είναι να κινούνται στη βάση όσων συμφώνησαν οι δύο πλευρές περί τα τέλη της δεκαετίας του ’70, δηλαδή λύση Διζωνικού Δικοινοτικού Κράτους. Το σχέδιο Ανάν ήταν το πρώτο ολοκληρωμένο, λειτουργικό σχέδιο που θα μπορούσε να μπει ως κλειδί στην κλειδαρότρυπα και να λειτουργήσει.
Σήμερα είπε, αν το επιθυμούν οι δύο πλευρές, θα μπορούσαν να κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές στο περιεχόμενο του και να προωθηθεί εκ νέου. Το σημαντικό, υποστήριξε, είναι ο Ε/κ ηγέτης αντί να αντιταχθεί, να το προωθήσει ενώπιον του λαού. Αυτό, τόνισε, θα άλλαζε τα πάντα.
