Του Νικόλα Ζαννέττου
Η αποστολή της προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το κυπριακό δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα μέχρι στιγμής, πράγμα όμως που δεν προκαλεί καμία αίσθηση. Το έργο της αναμενόταν εξαιρετικά δύσκολο, αφού η πάροδος του χρόνου από το τελευταίο διαπραγματευτικό αδιέξοδο, επέφερε πολλές οπισθοχωρήσεις ιδιαίτερα από την τουρκοκυπριακή ηγεσία η οποία σήμερα αξιώνει λύση δύο κρατών. Στον τ/κ τύπο διακινούνται όμως πληροφορίες περί νέων προτάσεων που τέθηκαν από την τ/κ δεξιά κατά τις επαφές με την Μαρία Άνχελα Ολγκίν οι οποίες προσελκύουν κάποιο ενδιαφέρον.
Οι πληροφορίες αυτές αναφέρουν πως η τουρκοκυπριακή δεξιά φαίνεται να έριξε στις συζητήσεις την ιδέα εφαρμογής ενός μοντέλου που προσομοιάζει στο σημερινό καθεστώς λειτουργίας της Σκωτίας. Στο παρελθόν υπήρξαν διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά το κεφάλαιο της διακυβέρνησης και της διεθνούς εκπροσώπησης, ενώ ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είχε ρίξει λίγο πριν αποχωρήσει από την Προεδρία την ιδέα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας. Η λογική ήταν, περισσότερη αυτονομία στα συνιστώντα κρατίδια, λιγότερη τριβή. Η αυτονομία θα αφορούσε τα θέματα παιδείας, τοπικής αυτοδιοίκησης και καθημερινότητας. Ωστόσο η χώρα θα είχε ενιαία εκπροσώπηση στο εξωτερικό, ενιαία εποπτεία της οικονομίας ενώ τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και άμυνας θα αποφασίζονταν σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης.
Τι συμβαίνει στη Σκωτία;
Η Σκωτία βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του βρετανικού νησιού και μέχρι τον 17ο αιώνα ήταν ανεξάρτητο κράτος. Το 1707 συγχωνεύτηκε με το Βασίλειο της Αγγλίας και έγινε μέρος του. Με την ίδρυση του Ηνωμένου Βασιλείου, το Κοινοβούλιο της Σκωτίας διαλύθηκε και όλες οι εξουσίες του μεταβιβάστηκαν στο βρετανικό κοινοβούλιο. Την ίδια στιγμή όμως, θεσμοί όπως η δικαιοσύνη και η εκκλησία, παρέμειναν χωριστά. Οι Σκωτσέζοι έκαναν στην πάροδο του χρόνου αρκετές απόπειρες για να αποκτήσουν εκ νέου την ανεξαρτησία τους.
Πραγματοποιήθηκαν δημοψηφίσματα το 1979, το οποίο απορρίφθηκε, ενώ σε εκείνο του 1997 επήλθε η αλλαγή. Συγκεκριμένα τέθηκαν δύο ερωτήματα, κατά πόσο η Σκωτία θα πρέπει να έχει ανεξάρτητο κοινοβούλιο και κατά πόσο θα έπρεπε το κοινοβούλιο να έχει την αρμοδιότητα της φορολογίας.
Οι Σκωτσέζοι απάντησαν συντριπτικά ναι και στις δύο ερωτήσεις και δύο χρόνια αργότερα ιδρύθηκε το 129μελές αυτόνομο κοινοβούλιο της Σκωτίας. Οι αρμοδιότητες του κοινοβουλίου είναι η παραγωγή νομοθετικού έργου σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η τοπική αυτοδιοίκηση, οι υπηρεσίες ευημερίας, τα θέματα φορολογίας και οικονομικής ανάπτυξης. Οι αποφάσεις για τα θέματα άμυνας, την οικονομία και την εξωτερική πολιτική παραμένουν αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου. Το ίδιο κοινοβούλιο έχει επίσης την εξουσία να διαλύσει το κοινοβούλιο της Σκωτίας ανά πάσα στιγμή. Της κυβέρνησης της Σκωτίας ηγείται ο «Πρώτος Υπουργός» και έχει αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων σε πολύ συγκεκριμένους τομείς. 59 Σκωτσέζοι Βουλευτές, συμμετέχουν στο βρετανικό κοινοβούλιο.
Η Σκωτία επίσης αποτελεί ξεχωριστή χώρα σε κάποια αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο, το ράγκμπι και το κρίκετ, όπως επίσης συμβαίνει και με την Βόρεια Ιρλανδία και την Ουαλία. Έχει επίσης δική της σημαία.
Η πιο πρόσφατη τριβή ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Σκωτία ήταν το 2013 όταν υπήρξε εκ νέου δημοψήφισμα για ανεξαρτησία, το οποίο καταψηφίστηκε με ποσοστό 55%. Ούτε και οι έντονες συζητήσεις για το Brexit επέφεραν άλλο δημοψήφισμα παρά την πρόθεση του σκωτσέζικου κοινοβουλίου.
Σαν αποκεντρωμένη ομοσπονδία
Στην ουσία το σκωτσέζικο μοντέλο προσομοιάζει με ομοσπονδιακή δομή, αποκεντρωμένη σε αρκετό βαθμό.
Στα κατεχόμενα οι υπέρμαχοι της λύσης ομοσπονδίας, συζητούν το συγκεκριμένο μοντέλο ενώ και στην αρθρογραφία στον τ/κ τύπο απασχολεί το συγκεκριμένο ζήτημα. Μάλιστα κάποιοι αναφέρουν πως αν εκείνο που επιδιώκει η τ/κ πλευρά με την αξίωση για κυριαρχική ισότητα, είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερη αυτονομία, τότε αξίζει τον κόπο να διατυπωθεί διαφορετικά ώστε να ανοίξει μια πιο παραγωγική συζήτηση.
Για την ώρα η κυβέρνηση δεν μπαίνει στη διαδικασία να σχολιάσει αυτά τα δημοσιεύματα κάτι που είναι εν μέρει αναμενόμενο. Δεν είναι καν γνωστό κατά πόσο ο Ερσίν Τατάρ υιοθετεί αυτή την προσέγγιση και κατά πόσο πάνω σε αυτό θα μπορούσε να γίνει κάποια άσκηση στο πλαίσιο των επαφών Ολγκίν.
