Τη μελλοντική στρατηγική της ΕΕ έναντι της Ρωσίας, με συστάσεις πριν από τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24-25 Ιουνίου, παρουσίασαν σήμερα η Κομισιόν και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας υποβάλλουν Ζοζέπ Μπορέλ. Η «κοινή ανακοίνωση» θα παρουσιαστεί στους ηγέτες, οι οποίοι θα τη συζητήσουν και θα δώσουν νέες εντολές στον Ύπατο Εκπρόσωπο.Μπορέλ και Κομισιόν προτείνουν μια συνδυαστική πολιτική απώθησης των προκλήσεων, και ταυτόχρονα επιδιώκοντας μια πιο εποικοδομητική πολιτική δέσμευση από τη ρωσική ηγεσία και συνεργασία σε άλλα θέματα.Συγκεκριμένα η Κομισιόν και η ΕΥΕΔ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης – η υπηρεσία της οποίας προΐσταται ο Ζοζέπ Μπορέλ) συμπεραίνουν ότι «υπό την προϋπόθεση ότι το επιτρέπουν οι πολιτικές προϋποθέσεις, οι δυνατότητες συνεργασίας ΕΕ-Ρωσίας είναι σημαντικές».Ωστόσο καταγράφουν και προειδοποιούν ότι «η ρωσική κυβέρνηση επιδιώκει ενεργά στόχους που έχουν αντίθετη κατεύθυνση. Η Ρωσία συχνά αμφισβητεί και υπονομεύει το διεθνές δίκαιο και τις βασικές αρχές του ΟΑΣΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης στις οποίες έχει δεσμευτεί».Η Ρωσία «προσπαθεί να επηρεάσει, να παρέμβει και να αποσταθεροποιήσει την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, καθώς και τις χώρες εταίρους μας» και «χρησιμοποιεί την αυξανόμενη πολιτική καταστολή, συμπεριλαμβανομένων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, για να διατηρήσει την τρέχουσα πολιτική και οικονομική τάξη στη χώρα».Υπό το πρίσμα αυτής της πρόκλησης, η σημερινή κοινή ανακοίνωση εξετάζει την κατάσταση εφαρμογής των πέντε αρχών που καθοδηγούν τις σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία, και συγκεκριμένα:
- Πλήρη εφαρμογή των συμφωνιών του Μινσκ
- Ενίσχυση των σχέσεων με τους ανατολικούς εταίρους της ΕΕ και άλλους γείτονες
- Ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ΕΕ
- Επιλεκτική συνεργασία με τη Ρωσία σε θέματα ενδιαφέροντος για την ΕΕ
- Επαφές μεταξύ ανθρώπων και υποστήριξη στη ρωσική κοινωνία των πολιτών.
Αναλυτικά, Κομισιόν και Μπορρέλ προτείνουν η ΕΕ να συνεχίσει να πιέζει ενάντια στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να υποστηρίζει δημοκρατικές αξίες, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών φόρουμ.Η ΕΕ θα συνεχίσει να αυξάνει τις πιέσεις της στη Ρωσία για τις συνεχείς παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου στην Ουκρανία, τη Γεωργία και αλλού. Θα επαναβεβαιώσει την υποστήριξή της στην Ουκρανία και την εδαφική ακεραιότητα, κυριαρχία και ανεξαρτησία της. Αυτό περιλαμβάνει την έκκληση προς τη Ρωσία να αναλάβει την ευθύνη της ως συμβαλλόμενου μέρους στη σύγκρουση και να εφαρμόσει πλήρως τις συμφωνίες του Μινσκ. Η ΕΕ θα συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις κακόβουλες ενέργειες της ρωσικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των υβριδικών απειλών, με τον κατάλληλο τρόπο και θα στοχεύει στον περιορισμό των πόρων που μπορεί να αντλήσει η ρωσική κυβέρνηση για να εφαρμόζει την αποδιοργανωτική εξωτερική πολιτική της.Για να περιορίσει τις προσπάθειες της Ρωσίας να υπονομεύσει τα συμφέροντα της ΕΕ, η ίδια η Ένωση πρέπει να γίνει πιο ισχυρή και ανθεκτική, προτείνουν Κομισιόν και Μπορέλ.Η Κοινή Ανακοίνωση προτείνει την καταπολέμηση των απειλών και των κακόβουλων ενεργειών με πιο συστηματικό και συνεκτικό τρόπο, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τον συντονισμό με ομοειδείς εταίρους όπως το ΝΑΤΟ και η G7.
Η ΕΕ πρέπει να αναπτύξει περαιτέρω την ικανότητά της στον κυβερνοχώρο για την ασφάλεια και την άμυνα, καθώς και τις στρατηγικές της δυνατότητες επικοινωνίας. Πρέπει επίσης να συνεχίσει να ενισχύει τις δυνατότητές της έναντι των υβριδικών απειλών και να κάνει καλύτερη χρήση της μόχλευσης που παρέχεται από την ενεργειακή μετάβασή.Η ΕΕ θα ενισχύσει την υποστήριξη στους ανατολικούς μας εταίρους, προσπαθώντας να αξιοποιήσει το πλήρες δυναμικό της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής για την Ανατολική Εταιρική Σχέση θα είναι μια σημαντική ευκαιρία για τη διαμόρφωση αυτής της κοινής ατζέντας μετά το 2020.Επιπλέον για την προώθηση των δικών της συμφερόντων, η ΕΕ πρέπει να εμπλακεί με τη Ρωσία σε πολλές βασικές προκλήσεις.Η πανδημία COVID-19 έχει δείξει το κοινό ενδιαφέρον για εποικοδομητική εμπλοκή στη δημόσια υγεία, ενώ έχουμε επίσης κοινό συμφέρον για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και άλλων περιβαλλοντικών ζητημάτων, απαιτώντας στενότερο διάλογο με τη Ρωσία, αμέσως πριν από τις Ηνωμένες Πολιτείες Nations COP-26 και COP-15.Η Κοινή Ανακοίνωση προτείνει επίσης περισσότερη τεχνική συνεργασία με τη ρωσική κυβέρνηση για τον τεράστιο αριθμό των οικονομικών θεμάτων που υπάρχουν τριβές αξιοποιώντας τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της ΕΕ.Η ΕΕ θα προωθήσει τις επαφές μεταξύ των ανθρώπων, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν περισσότερη διευκόλυνση θεώρησης για ορισμένους Ρώσους πολίτες, και θα ενισχύσει επίσης την υποστήριξή της προς τη ρωσική κοινωνία των πολιτών και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.Απαιτείται επίσης συνεργασία στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης, στην Αρκτική, για την πρόληψη συγκρούσεων και περιφερειακά και παγκόσμια ζητήματα, από το Ιράν και τη Μέση Ανατολή έως το Αφγανιστάν, για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας έως τη μη διάδοση.Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε σχετικά, «η ιστορία, η γεωγραφία και οι άνθρωποι δεσμεύουν την ΕΕ και τη Ρωσία. Η κατάσταση της σχέσης μας είναι περίπλοκη. Πρέπει να εντοπίσουμε τις προκλήσεις και να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες».«Οι εσκεμμένες επιλογές και οι επιθετικές ενέργειες της ρωσικής κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια δημιούργησαν ένα αρνητικό κύκλο», πρόσθεσε.«Η διαχείριση της σχέσης ΕΕ-Ρωσίας εξακολουθεί να αποτελεί βασική στρατηγική πρόκληση για την ΕΕ. Σε απάντηση, η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να ενεργεί με ενότητα και συνέπεια, υπερασπιζόμενη τις θεμελιώδεις αξίες και τα συμφέροντά μας», είπε η Πρόεδρος της Κομισιόν.Ο κ. Μπορέλ συμπλήρωσε ότι «υπό τις παρούσες συνθήκες, μια ανανεωμένη εταιρική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ρωσίας, που επιτρέπει στενότερη συνεργασία, φαίνεται μια μακρινή προοπτική».Η φιλοδοξία μας, σημείωσε, «πρέπει να είναι να διερευνήσουμε μονοπάτια που θα μπορούσαν να βοηθήσουν να αλλάξει σταδιακά την τρέχουσα δυναμική σε μια πιο προβλέψιμη και σταθερή σχέση».«Η ΕΕ ταυτόχρονα θα απωθήσει τις προκλήσεις και θα συνεργαστεί με τη Ρωσία, βάσει μιας ισχυρής κοινής κατανόησης των στόχων της Ρωσίας και μιας προσέγγισης του βασισμένου στον πραγματισμό», ανέφερε.