Η ενεργειακή κρίση συνεχίζεται με τον Πούτιν να προσπαθεί να εργαλειοποιήσει το φυσικό αέριο και την Ευρώπη να προσπαθεί να αμυνθεί, όσο περισσότερο μπορεί. Σύμφωνα με το Politico, έχοντας πλέον διανύσει τα μισά του πρώτου χειμώνα του ενεργειακού πολέμου, η Ευρώπη φαίνεται να κερδίζει στα σημεία.

Σίγουρα, ο Πούτιν όταν προειδοποιούσε τον Σεπτέμβριο τους Ευρωπαίους ότι θα «παγώσουν», εάν η Δύση επιμείνει στις κυρώσεις, δεν είχε στο μυαλό του, το κύμα ζέστης που επικράτησε στην Ευρώπη κατά τους πρώτους μήνες του χειμώνα, το οποίο φαίνεται να κερδίζει την παρτίδα για την ΕΕ.

Τα μέτρα της ΕΕ μετά την έκρηξη των τιμών φυσικού αερίου

Στην αρχή της κρίσης, οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη είχαν κυμανθεί πάνω από 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα, 10 φορές υψηλότερες από ότι το μεγαλύτερο μέρος του 2021. Για τον λόγο αυτό, τα κράτη μέλη της ΕΕ εκπόνησαν σχέδια μείωσης της ζήτησης του φυσικού αερίου. Ακόμη, προχώρησαν στην διασφάλιση της μεταφοράς των προμηθειών σε χώρες με τις χειρότερες ελλείψεις.

Μάλιστα, τα κράτη ετοιμάζονταν ακόμα και για τακτικές διακοπές ρεύματος στην ΕΕ. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, η στρατηγική του Πούτιν να κλείσει την στρόφιγγα του φυσικού αερίου, αναγκάζοντας την ΕΕ να εγκαταλείψουν την υποστήριξη του προς την Ουκρανία, ήταν πολύ αποτελεσματική.

Το κλείσιμο της στρόφιγγας γύρισε μπούμερανγκ στον Πούτιν το 2023

Με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς, η εικόνα είναι ακόμα πιο θετική για την Ευρώπη από την προβλεπόμενη. Από την άλλη, η στρατηγική της εργαλειοποίησης του αερίου και του πετρελαίου φαίνεται πως του έχει γυρίσει μπούμερανγκ με αποτέλεσμα ο προϋπολογισμός να έχει μεγάλες απώλειες.

Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν πέσει στα 65 ευρώ ανά MWh — εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά υψηλές σε σύγκριση με αυτές της περασμένης δεκαετίας, αλλά σίγουρα είναι πιο διαχειρίσιμες από τις τιμές που παρατηρήθηκαν το 2022.

Η πτώση της τιμής και η σταθεροποίηση του εφοδιασμού φυσικού αερίου οφείλεται σε δύο πράγματα: στον εξαιρετικά ήπιο χειμερινό καιρό και στην επιτυχία της Ευρώπης στη μετάβαση από το ρωσικό φυσικό αέριο σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από φιλικότερους προμηθευτές.

Πώς αυξήθηκαν οι προμήθειες LNG των Ευρωπαίων

Έχοντας κάνει μεγάλα έξοδα, οι ευρωπαϊκές χώρες αύξησαν τις παγκόσμιες προμήθειες LNG από τα μέσα προς τα τέλη του 2022, αυξάνοντας τις εισαγωγές από 83 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) το 2021 και σε 141 bcm το 2022, σύμφωνα με το Oxford Institute for Energy Studies.

Αυτό αντιστάθμισε περίπου τα τρία τέταρτα των 80 bcm που δεν λάμβανε πλέον η Ευρώπη από τους αγωγούς της Ρωσίας. Ακόμη, προχώρησαν στην δημιουργία μίας νέας υποδομής εισαγωγής LNG σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, όπου έξι πλωτοί τερματικοί σταθμοί θα λειτουργήσουν έως το τέλος του τρέχοντος έτους.

Μεγάλο μέρος του LNG που έχει ήδη εισαχθεί – το μεγαλύτερο μέρος του αποστέλλεται από τις ΗΠΑ – βρίσκεται τώρα στο δίκτυο των υπόγειων αποθηκευτικών εγκαταστάσεων της Ευρώπης. Ο ήπιος καιρός, σε συνδυασμό με τις απότομες μειώσεις στην κατανάλωση φυσικού αερίου λόγω των υψηλότερων τιμών, σημαίνει ότι αυτές οι αποθήκες εξακολουθούν να είναι γεμάτες κατά 82%.

Μεγάλο το κόστος των πλαφόν αερίου και πετρελαίου στην Ρωσία

Την 1η Ιανουαρίου, οι ευρωπαϊκές μετοχές ήταν περίπου 31 bcm υψηλότερες από ό,τι ήταν ένα χρόνο νωρίτερα, σύμφωνα με τον Jack Sharples του Ινστιτούτου της Οξφόρδης. «Αυτό μας έφερε σε πολύ καλή θέση για να ξεκινήσουμε τη χρονιά». Η Μόσχα, εν τω μεταξύ, αρχίζει να αισθάνεται τις επιπτώσεις των ενεργειακών αντιμέτρων της Δύσης.

Μια ανάλυση από το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα υπολόγισε ότι η απαγόρευση της ΕΕ στις εισαγωγές αργού πετρελαίου από τη Ρωσία και το ανώτατο όριο των 60 δολαρίων ανά βαρέλι της G7 κοστίζουν στη Ρωσία 160 εκατομμύρια ευρώ την ημέρα.

Παρά τις κυρώσεις και τις περικοπές εφοδιασμού, η Μόσχα είχε κέρδος 155 δισεκατομμύρια ευρώ από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου το 2022 — 30% υψηλότερα από το προηγούμενο έτος. Αλλά με τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου να πέφτουν, το 2023 οι εκτιμήσεις του ίδιου του Κρεμλίνου λένε ότι αυτά τα έσοδα θα μειωθούν κατά 23% – αριθμός που ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι αισιόδοξος.

Κέρδισε η Ευρώπη τον ενεργειακό πόλεμο;

«Η λέξη «νίκη» είναι πολύ τολμηρή. Ακόμη, βρισκόμαστε στα μέσα του χειμώνα και υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να πάνε στραβά», δήλωσε ο Dieter Helm, καθηγητής οικονομικής πολιτικής στο New College της Οξφόρδης και πρώην σύμβουλος ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Αλλά η Ευρώπη τα πήγε πολύ καλύτερα από ό,τι περίμεναν οι περισσότεροι σχολιαστές».

«Προς το παρόν, τα πράγματα φαίνονται καλά», συμφώνησε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. «Οι Ρώσοι είχαν μόνο ένα όπλο στον ενεργειακό πόλεμο: το φυσικό αέριο. Είναι ένα ισχυρό όπλο, με ισχυρό βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο. Αλλά το έχουν ήδη χρησιμοποιήσει. «Ο διπλωμάτης είπε ότι το «οπλοστάσιο» της ΕΕ ήταν πιο ποικιλόμορφο, συμπεριλαμβανομένων: ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, λήψη προμηθειών από αλλού και λήψη μέτρων για τη χρήση λιγότερης ενέργειας. «Αλλά δεν έχουμε την πολυτέλεια να εφησυχάζουμε. »

«Είναι Ευρώπη 1, Ρωσία 0», είπε ένας υπουργός Ενέργειας της ΕΕ — αλλά ο διαγωνισμός απέχει πολύ από το να τελειώσει. Εδώ και μήνες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν προειδοποιήσει ότι ο επόμενος χειμώνας θα μπορούσε να είναι πιο επικίνδυνος από αυτόν, με μια σφιχτή παγκόσμια αγορά LNG και την πιθανότητα μιας αναζωπυρωμένης Κίνας, που θα ξανανοίξει μετά τα lockdown για τον COVID, που ανταγωνίζεται για περιορισμένη προσφορά.

Οι Ρώσοι δεν κατάφεραν να σπάσουν το δυτικό μέτωπο

Η Ευρώπη πλήρωσε πολλά για να διατηρηθεί ισχυρή τον Ιανουάριο. Η βιομηχανική παραγωγή έχει διατηρηθεί σε καλό βαθμό, αλλά ο κλάδος της ενέργειας δέχτηκε ένα ιδιαίτερα σκληρό πλήγμα, με την παραγωγή να μειώνεται σχεδόν κατά 13% από έτος σε έτος τον Νοέμβριο, σύμφωνα με την ING.

Οι κυβερνήσεις προσπαθούν να καλύψουν μέρος των τεράστιων ποσών των ενεργειακών λογαριασμών των καταναλωτές και των επιχειρήσεων συνολικού ύψους 705 δισεκατομμυρίων ευρώ σε όλη την Ευρώπη, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Bruegel. Τέτοια τεράστια ποσά θα επιβαρύνουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς για τα επόμενα χρόνια.

Αλλά στο βασικό ίσως μέτρο της δημόσιας και πολιτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, η Ρωσία σίγουρα απέτυχε στην προσπάθειά της να σπάσει την ευρωπαϊκή αποφασιστικότητα. Η δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου που διεξήχθη τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο και κυκλοφόρησε αυτή την εβδομάδα δείχνει ότι το 73% των πολιτών της ΕΕ υποστήριξε τις κυρώσεις του της Ένωσης προς την Ρωσία.