Ένα θηλυκό σαλάχι που ζει στο ενυδρείο μιας μικρής πόλης των ΗΠΑ θα φέρει στον κόσμο τα μικρά του μολονότι δεν έχει μοιραστεί ποτέ τη δεξαμενή του με ένα αρσενικό του είδους του. 

Η Σάρλοτ, που φιλοξενείται στο Χέντερσον της Βόρειας Καρολίνας εδώ και οκτώ χρόνια, εμφάνισε έναν ασυνήθιστο «όγκο» γύρω στα τέλη Νοεμβρίου. Οι φροντιστές της ανησύχησαν αρχικά ότι επρόκειτο για καρκίνο. «Άρχισε να πρήζεται ολοένα και πιο πολύ και πιστεύαμε ότι ήταν κακοήθεια» αφηγήθηκε η Κίνσεϊλ Μπουαγέτ, κτηνίατρος και αναπληρώτρια διευθύντρια του ενυδρείου. Τέτοιες κύστες είναι γνωστό ότι μπορεί να αναπτυχθούν στα αναπαραγωγικά όργανα των σαλαχιών που δεν ζευγαρώνουν.

Το υπερηχογράφημα όμως έσκασε σαν βόμβα για άλλον λόγο: ήταν αυγά.

Η Σάρλοτ το σαλάχι μπορεί να γεννήσει από μέρα σε μέρα. Η παρθενογένεση είναι κάτι εξαιρετικά σπάνιο και η περίοδος της κυοφορίας διαφέρει από τις συνηθισμένες που διαρκούν τρεις με τέσσερις μήνες.

Όποτε και αν γεννήσει πάντως, η μικρή πόλη είναι ήδη επί ποδός. Αφού παρέμεινε για πολύ καιρό κλειστό για συντήρηση, το ενυδρείο άνοιξε και πάλι την Πέμπτη και «όλοι όσοι έρχονται θέλουν να δουν τη δεσποινίδα Σάρλοτ», είπε η Μπουαγέτ.

Η δυνατότητα μονογονικής αναπαραγωγής, δηλαδή χωρίς τη συμβολή του αρσενικού, θεωρείται σπάνια αν και έχει παρατηρηθεί σε πολλά σπονδυλωτά, όπως σε πουλιά, σε ερπετά, σε ψάρια. Δεν υπάρχει όμως καμία καταγραφή στα θηλαστικά.

«Για να επικαλεστώ το Jurassic Park, η ζωή βρίσκει πάντα τον δρόμο της», είπε ο Μπράιαν Λεγκάρ, του Κέντρου Θαλάσσιων Μελετών της Μασαχουσέτης. Ζώα που δεν μπορούν να ζευγαρώσουν μερικές φορές ενεργοποιούν τη λεγόμενη διαδικασία της παρθενογένεσης, εξήγησε. Μικρά κύτταρα που αποκαλούνται πολικά σωμάτια και σχηματίζονται ταυτόχρονα με τα αυγά – και τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες αποσυντίθενται – συγχωνεύονται και πάλι με το ωάριο, δημιουργώντας έτσι το αναγκαίο γενετικό υλικό για να σχηματιστεί ένα βιώσιμο έμβρυο.

Είναι δύσκολο να αποσαφηνιστεί με ποια συχνότητα συμβαίνει αυτό, είπε ο Λεγκάρ. Κάθε ένα-δύο χρόνια αναφέρεται κάποια περίπτωση καρχαρία ή σαλαχιού που ζει σε ενυδρείο και αναπαράγεται με παρθενογένεση. Θα μπορούσε κάτι τέτοιο να συμβεί και στη φύση αλλά θα πρέπει να επιβεβαιωθεί με γενετικά τεστ.

Σε σύγκριση με τις συνηθισμένες εγκυμοσύνες, ο κίνδυνος να εμφανιστούν προβλήματα υγείας αυξάνεται.

Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι η αμφιγονική αναπαραγωγή προσφέρει πλεονεκτήματα στην εξέλιξη των ειδών, όμως απαιτεί την ανεύρεση ερωτικού συντρόφου. 

Πέρα από την ασυνήθιστη εγκυμοσύνη της, η Σάρλοτ, που ζει συντροφιά με πέντε μικρούς καρχαρίες, γοητεύει τους επισκέπτες του ενυδρείου χάρη στην προσωπικότητά της. «Ήμουν μαζί της στη δεξαμενή σήμερα και έκανε κύκλους επειδή είχαμε εδώ μια ομάδα παιδιών και της αρέσει πολύ να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής. Είναι αξιολάτρευτη», είπε η Μπουαγιέτ.

Αυτό το είδος σαλαχιού επωάζει τα αυγά μέσα στο σώμα του και γεννάει ζωντανά μικρά, έως και τέσσερα κάθε φορά. Στην περίπτωση που η Σάρλοτ αποκτήσει τέσσερα σαλαχάκια, το ενυδρείο ελπίζει ότι θα μπορέσει να διπλασιάσει το μέγεθος της δεξαμενής τους.