Τον δρόμο για την αποδέσμευση μέχρι και 137 δις ευρώ από τα μέχρι σήμερα «παγωμένα» ευρωπαϊκά κονδύλια για την Πολωνία άνοιξε την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέχεια ενεργειών της νέας πολωνικής Κυβέρνησης για μεταρρυθμίσεις που αφορούν το κράτος δικαίου καθώς και των πρόσφατων μέτρων που έχει λάβει η Βαρσοβία για εκπλήρωση των ορόσημων που έχουν τεθεί για ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης.

Οι δύο αποφάσεις που υιοθέτησε την Πέμπτη η Κομισιόν αφορούν την προκαταρκτική αξιολόγηση της πρώτης αίτησης πληρωμής της Πολωνίας στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), καθώς και την εκπλήρωση των οριζόντιων προϋποθέσεων σε σχέση με το κράτος δικαίου για πληρωμές από το Ταμεία Συνοχής.

Ειδικότερα σε σχέση με το RRF, η Κομισιόν κρίνει πως η Πολωνία έχει εκπληρώσει ικανοποιητικά τα δύο «σούπερ ορόσημα» για ενίσχυση σημαντικών πτυχών της ανεξαρτησίας της πολωνικής δικαιοσύνης μέσω της μεταρρύθμισης του πειθαρχικού καθεστώτος για τους δικαστές. Θεωρεί επίσης ότι εκπλήρωσε ικανοποιητικά ακόμα ένα ορόσημο με τη δέσμευση της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει το λογισμικό Arachne στα συστήματα ελέγχου και λογιστικού ελέγχου.

Εφόσον επιβεβαιωθεί από τα κράτη μέλη, προστίθεται, η αξιολόγηση της Επιτροπής θα επιτρέψει την εκταμίευση 6,3 δισεκατομμυρίων ευρώ (χωρίς προχρηματοδότηση) τις επόμενες εβδομάδες, από το συνολικό ποσό των 59,8 δισεκατομμυρίων ευρώ των κονδυλίων του RRF προς την Πολωνία.

Σε σχέση με τα υπόλοιπα κονδύλια που είχαν δεσμευτεί από την Κομισιόν εκτός του RRF, η Επιτροπή θεωρεί πως μετά τις πιο πάνω μεταρρυθμίσεις η Πολωνία πληροί πλέον την οριζόντια προϋπόθεση εξουσιοδότησης που σχετίζεται με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, επιτρέποντας στην χώρα να έχει πρόσβαση σε ποσό έως και 76,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα ταμεία συνοχής 2021 – 2027, ναυτιλίας, αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και εσωτερικών υποθέσεων.

Η Επιτροπή χαιρέτισε ακόμα τη δέσμευση της πολωνικής Κυβέρνησης να απαντήσει στις ανησυχίες που καταγράφονται εδώ και χρόνια για το κράτος δικαίου, πέρα από το ζήτημα του πειθαρχικού καθεστώτος για τους δικαστές, με βάση τις σχετικές συστάσεις.

Η νέα πολωνική Κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ είχε παρουσιάσει στο πλαίσιο του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ στις 20/2, σχέδιο δράσης για επαναφορά του κράτους δικαίου και αναστροφή κινήσεων που είχαν γίνει από την προηγούμενη κυβέρνηση του Κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS).

Στόχος της πολωνικής Κυβέρνησης είναι να μπει τέλος στην διαδικασία που ξεκίνησε η Κομισιόν κατά της Πολωνίας το 2017 στο πλαίσιο του Άρθρου 7 της Συνθήκης της ΕΕ, ωστόσο η προσπάθεια αυτή δεν αποκλείεται να καθυστερήσει λόγω των εμποδίων που αναμένεται να θέσει ο Πολωνός Πρόεδρος, Άντρεϊ Ντούντα, ο οποίος ανήκει στο PiS.