Ο Ιρανός Πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν δήλωσε την Πέμπτη ότι θέλει να άρει «αμφιβολίες και αμφισημίες» σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του, στη διάρκεια συνάντησης, της πρώτης αφότου εξελέγη Πρόεδρος τον Ιούλιο, με τον επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ/IAEA) Ραφαέλ Γκρόσι, ο οποίος εκτίμησε πως είναι κρίσιμης σημασίας «η εργασία από κοινού» ώστε το Ιράν «να αποφύγει τον πόλεμο».

Ο επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας Αμπάς Αραγτσί προειδοποίησε ωστόσο πως η Τεχεράνη θα διαπραγματευθεί αλλά όχι «υπό πίεση» για το πυρηνικό πρόγραμμά της, με τον επικεφαλής του Ιρανικού Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας Μοχαμάντ Εσλαμί να δηλώνει πως Ισλαμική Δημοκρατία θα αντιδράσει «άμεσα» σε περίπτωση εξωτερικής πίεσης.

Οι συναντήσεις στην Τεχεράνη του επικεφαλής του ΔΟΑΕ θεωρούνται ως μια από τις τελευταίες ευκαιρίες πριν από την επιστροφή τον Ιανουάριο στον Λευκό Οίκο του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος στη διάρκεια της πρώτης θητείας του (2017-2021) ακολούθησε μια πολιτική άσκησης «μέγιστης πίεσης» απέναντι στο Ιράν, επαναφέροντας τις βαριές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης.

«Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε (…) με αυτόν τον διεθνή οργανισμό προκειμένου να επιλυθούν οι υποτιθέμενες αμφισημίες και αμφιβολίες σε ό,τι αφορά τη δραστηριότητα του ειρηνικού προγράμματος της χώρας μας», δήλωσε ο Ιρανός Πρόεδρος σύμφωνα με μια ανακοίνωση.

«Είμαστε έτοιμοι να διαπραγματευθούμε στη βάση των εθνικών συμφερόντων μας και των αναφαίρετων δικαιωμάτων μας αλλά ΔΕΝ είμαστε έτοιμοι να διαπραγματευθούμε υπό την πίεση του εκβιασμού», υπογράμμισε ωστόσο στο Χ ο Αραγτσί, που ήταν επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του Ιράν το 2015 στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα με τις μεγάλες δυνάμεις.

Λίγο μετά, σε συνέντευξη Τύπου με τον κ. Γκρόσι, ο Εσλαμί είπε πως «τυχόν ψήφισμα (του ΔΟΑΕ) που θα επεμβαίνει στις πυρηνικές υποθέσεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν θα αποτελέσει αντικείμενο άμεσων αντιμέτρων”. Αναφερόταν σε ένα ενδεχόμενο επικριτικό ψήφισμα του Λονδίνου, του Βερολίνου και του Παρισιού στο συμβούλιο διοικητών της υπηρεσίας του ΟΗΕ αυτόν τον μήνα.

Ο κ. Γκρόσι εκτίμησε από την πλευρά του πως «είναι απαραίτητο να εξασφαλίσουμε συγκεκριμένα αποτελέσματα (…) που θα δείξουν πως αυτή η εργασία από κοινού βελτιώνει την κατάσταση (…) και έναν γενικό τρόπο που θα μας απομακρύνει από τις συγκρούσεις και εν τέλει από τον πόλεμο».

«Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν δεν πρέπει να γίνουν στόχος επίθεσης», είπε επίσης απαντώντας σε ερώτηση, καθώς ο Ισραέλ Κατς, ο Ισραηλινός Υπουργός Άμυνας, η χώρα του οποίου θεωρείται από τους ειδικούς πως είναι η μοναδική πυρηνική δύναμη στη Μέση Ανατολή, εκτίμησε τη Δευτέρα πως το Ιράν είναι «πιο εκτεθειμένο από ποτέ σε πλήγματα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις».

Το 2015, το Ιράν και οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις, ανάμεσά τους και οι ΗΠΑ, συμφώνησαν στην Βιέννη, έπειτα από 21 μήνες σκληρών διαπραγματεύσεων, επί κειμένου συμφωνίας που προέβλεπε την χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων κατά του Ιράν με αντάλλαγμα εγγυήσεις ότι η Τεχεράνη δεν θα επιδιώξει να αποκτήσει το ατομικό όπλο.

Η Τεχεράνη αρνείται σφόδρα ότι έχει τέτοιες φιλοδοξίες στο στρατιωτικό επίπεδο.

Τρία χρόνια αργότερα, ο Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε μονομερώς τις ΗΠΑ από την συμφωνία και επανέφερε τις κυρώσεις κατά του Ιράν.

Έκτοτε, η Τεχεράνη αύξησε σημαντικά τα αποθέματα σε εμπλουτισμένο στο 60% ουράνιο, κοντά στο 90% που απαιτείται για την κατασκευή ατομικής βόμβας, σύμφωνα με την IAEA.

Η διεθνής συμφωνία έθετε το ανώτατο όριο του εμπλουτισμού του ουρανίου στο 3,65%.

Η επιστροφή του Τραμπ στην Προεδρία δημιουργεί φόβους για αύξηση της έντασης ανάμεσα στην Τεχεράνη και την Ουάσιγκτον.

Είναι σε αυτή τη συγκυρία που ο κ. Γκρόσι επέστρεψε στο Ιράν έπειτα από μια πρώτη επίσκεψη φέτος τον Μάιο.

Είπε πως σχεδιάζει να επισκεφθεί αύριο τις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου στο κέντρο της χώρας.

«Θα μεταβώ στις σημαντικές εγκαταστάσεις του Φόρντο και της Νατάνζ» ώστε να «αποκτήσω μια πλήρη εικόνα για την εξέλιξη του προγράμματος», δήλωσε, σύμφωνα με βίντεο που διαβίβασε ο ΔΟΑΕ στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Από το 2021, το Ιράν έχει περιορίσει τις επιθεωρήσεις των πυρηνικών του εγκαταστάσεων, έχει απεγκαταστήσει τις κάμερες παρακολούθησης και έχει αποσύρει τις διαπιστεύσεις της ομάδας των εμπειρογνωμόνων, κατά παραβίαση των όρων της συνθήκης του 2015.

Το 1970, το Ιράν επικύρωσε την Συνθήκη Μη Διάδοσης (NPT), η οποία υποχρεώνει τα κράτη να δηλώνουν και να θέτουν υπό τον έλεγχο της IAEA το πυρηνικό υλικό που κατέχουν.

Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν αναφερθεί τα τελευταία χρόνια δημόσια στο ενδεχόμενο απόκτησης ατομικής βόμβας ως εργαλείου αποτροπής στο πλαίσιο της αύξησης της έντασης με το Ισραήλ.

Ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ βρίσκεται στην εξουσία από το 1979, είναι η ύπατη αρχή που αποφασίζει για τα μεγάλα θέματα και έχει απαγορεύσει με φάτουα (θρησκευτικό διάταγμα) την προσφυγή στο ατομικό όπλο.

Πηγή: ΚΥΠΕ