Ο εντοπισμός τριών κρανίων και άλλων ανθρώπινων λειψάνων, θαμμένων σε κατοικία που ανήκε άλλοτε στον στρατηγό Αλφρέδο Στρέσνερ, προκαλεί έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις στην Παραγουάη, καθώς οι Αρχές προσπαθούν να εξακριβώσουν αν ανήκουν σε εξαφανισθέντες κατά τη διάρκεια της πιο μακρόχρονης δικτατορίας στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής.

Το οίκημα του άλλοτε δικτάτορα στη Σιουδάδ δελ Έστε, παρέμενε εγκαταλελειμμένο για χρόνια, ώσπου πριν από δύο εβδομάδες πήγαν να εγκατασταθούν εκεί, περίπου 200 άστεγες οικογένειες. Αφού έγινε η κατάληψη, βρέθηκαν ανθρώπινα οστά θαμμένα κάτω από το δάπεδο ενός από τα μπάνια.

Βρέθηκαν «τρία κρανία», δύο «μηριαία οστά», ένα «βραχιόνιο», καθώς και άλλα ανθρώπινα κόκαλα, τα οποία στάλθηκαν «με φύλαξη στην Ασουνσιόν, σε μια μονάδα ειδικευμένη σε υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων» της Επιτροπής Αλήθειας, η οποία υπάγεται στο υπουργείο Δικαιοσύνης, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο πρόεδρός της, Ζοχέλιο Γκοϊμπουρού.

Βρέθηκαν και άλλα οστά, που όμως ανήκουν σε ζώα, διευκρίνισε ο Γκοϊμπουρού.

Ανακαλύφθηκε «μια σήραγγα, γεμάτη συντρίμμια», που «έχει 100 μέτρα μήκος» και «καταλήγει σε έναν τάφο όπου βρίσκονται κι άλλα οστά», συμπλήρωσε ο Ραφαέλ Εσκιβέλ, εκπρόσωπος των ανθρώπων που έκαναν την κατάληψη.

Το μακάβριο εύρημα, που έγινε στις αρχές του Σεπτεμβρίου, προκάλεσε σάλο στη λατινοαμερικάνικη χώρα 30 χρόνια μετά το τέλος της δικτατορίας (1954-1989), κατά τη διάρκεια της οποίας «εξαφανίστηκαν» πάνω από 400 άνθρωποι.

Τέσσερα αναγνωρισμένα θύματα

Μέχρι σήμερα στην Παραγουάη ελάχιστες καταδίκες πρώην αξιωματούχων έχουν υπάρξει. Οι βασικοί πρωταγωνιστές της δικτατορίας ουδέποτε ανησύχησαν. Ο ίδιος ο Στρέσνερ, που ανατράπηκε με τη σειρά του με το πραξικόπημα του 1989, πέθανε το 2006 εξόριστος στην Μπραζίλια, χωρίς να δικαστεί ποτέ.

Από τους περίπου 400 εξαφανισθέντες επί στρατιωτικής χούντας, έχουν εντοπιστεί μόλις 40 πτώματα, εκ των οποίων αναγνωρίστηκαν μόλις τέσσερα θύματα.

Με τη βοήθεια αργεντινών ιατροδικαστικών, τα τέσσερα πτώματα, που βρέθηκαν πριν από τέσσερα χρόνια στο κτήριο ενός αστυνομικού τμήματος, αναγνωρίστηκαν από την Επιτροπή Αλήθειας και Δικαιοσύνης.

Ανάμεσά τους ήταν δύο Αργεντινοί ακτιβιστές, ο Ραφαέλ Φιλιπάτσι και ο Χοσέ Αγκουστίν Ποτένσα, που είχαν συλληφθεί στην πρωτεύουσα της Ουρουγουάης, το Μοντεβιδέο, στο πλαίσιο του Σχεδίου Κόνδωρ, προγράμματος με σκοπό τον συντονισμό της καταστολής στη Νότια Αμερική, με την υποστήριξη της CIA.

«Πολλοί δεν ξέρουν τι κτήνη μας κυβέρνησαν για 35 χρόνια», σχολίασε με απογοήτευση ο Ζοχέλιο Γκοϊμπουρού, ο πατέρας του οποίου, ο Αγκουστίν Γκοϊμπουρού, αντίπαλος της δικτατορίας, εξαφανίστηκε το 1977, πέφτοντας και αυτός θύμα του Σχεδίου Κόνδωρ.

Πέρα από τις εξαφανίσεις, το έργο της Επιτροπής έχει πλέον επεκταθεί και στις φερόμενες κακοποιήσεις νεαρών γυναικών που φέρεται να είχε διαπράξει ο Στρέσνερ. Έχουν αρχίσει να συγκεντρώνονται κατηγορίες για βιασμούς.

«Το ότι στον Στρέσνερ άρεσαν οι γυναίκες δεν είναι φήμη. Έχουμε γυναίκες που είναι διατεθειμένες να καταθέσουν ενώπιον της δικαιοσύνης. Πρόκειται για υποθέσεις βιασμών νεαρών κοριτσιών», σύμφωνα με τον Γκοϊμπουρού, ο οποίος τονίζει πάντα πως η μνήμη είναι καθήκον.