Ο κόσμος έζησε (και) τον Απρίλιο «εξαιρετικές» θερμοκρασίες, καθώς καταγράφτηκαν μηνιαία ρεκόρ ζέστης τόσο στο έδαφος, όσο και στην επιφάνεια των ωκεανών, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου Copernicus, που δίνονται στη δημοσιότητα σήμερα.

Το φυσικό κλιματικό φαινόμενο Ελ Νίνιο «συνέχισε να αποδυναμώνεται», αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο μείωσης των θερμοκρασιών αργότερα φέτος, αλλά δεν παρατηρήθηκε καμιά αλλαγή στη βασική τάση, αυτή της υπερθέρμανσης, που τροφοδοτεί η μαζική καύση ορυκτών καυσίμων (βενζίνης, πετρελαίου, αερίου, άνθρακα).

Ξανά πάνω από τον 1,5 ° Κελσίου

Από τον Ιούνιο του 2023, κάθε μήνα αδιαλείπτως συντρίβεται το ρεκόρ ζέστης.

Ο Απρίλιος του 2024 δεν ήταν εξαίρεση σε αυτόν που τείνει να γίνει κανόνας, με μέση θερμοκρασία 15,03 ° Κελσίου, με άλλη λόγια 1,58 βαθμό πάνω από οποιονδήποτε φυσιολογικό Απρίλιο της προβιομηχανικής εποχής (1850-1900).

«Αν και είναι ασυνήθιστη, τέτοια σειρά μηνιαίων ρεκόρ είχε ήδη παρατηρηθεί την περίοδο 2015-2016», όταν είχε διαρκέσει 15 μήνες, τονίζει η υπηρεσία Κοπέρνικος.

Τους τελευταίους 12 μήνες, η θερμοκρασία του πλανήτη ήταν κατά μέσο όρο 1,61 ° Κελσίου υψηλότερη από ό,τι την προβιομηχανική εποχή, δηλαδή πάνω από τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού (2015) η αύξηση της θερμοκρασίας να μην υπερβεί τον 1,5 ° Κελσίου. Ωστόσο, αυτή η ανωμαλία πρέπει να καταγράφεται για δεκαετίες ώστε να θεωρηθεί πως το κλίμα ξεπέρασε αυτό το απόλυτα κρίσιμο όριο.

Σε κάθε περίπτωση όμως διαπιστώνεται «πόσο αξιοσημείωτες είναι οι συνθήκες της παγκόσμιας θερμοκρασίας», υπογράμμισε ο Ζιλιέν Νικολά, κλιματολόγος της ευρωπαϊκής υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής Κοπέρνικος (C3S), στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Ο περασμένος μήνας ήταν ο δεύτερος πιο θερμός που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη, όπως και ο Μάρτιος και το σύνολο της χειμερινής περιόδου.

Αντιθέσεις

Κάθε επιπλέον βαθμός αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας συνοδεύεται από «ακραία κλιματικά συμβάντα, που γίνονται ολοένα πιο σφοδρά και πιο πιθανά», θυμίζει ο Ζιλιέν Νικολά, καθώς οι τελευταίες εβδομάδες σημαδεύτηκαν από κύματα ακραίας ζέστης στην Ασία, στην Ινδία και στο Βιετνάμ, ενώ η νότια Βραζιλία και άλλες περιοχές επλήγησαν από εξαιρετικά φονικές πλημμύρες.

Σε ό,τι αφορά τις βροχοπτώσεις, η υπηρεσία κλιματικής αλλαγής Κοπέρνικος δεν εξήγαγε σαφή συμπεράσματα για τις τάσεις τον Απρίλιο. Ο μήνας ήταν πιο υγρός από το φυσιολογικό σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, αλλά πιο ξηρός από το φυσιολογικό στο νότιο τμήμα της ηπείρου.

Η ίδια αντίθεση παρατηρείται και εκτός Ευρώπης: σε μεγάλο μέρος της βόρειας Αμερικής, της κεντρικής και της ανατολικής Ασίας, στον Κόλπο, στη νότια Βραζιλία, ακραίες βροχοπτώσεις προκάλεσαν εκτεταμένες πλημμύρες. Αντιθέτως, στο βόρειο Μεξικό, γύρω από την Κασπία θάλασσα, καθώς και σε μεγάλο μέρος της Αυστραλίας επικράτησε ξηρασία.

Ωκεανοί: Μικρή κάμψη

Η θερμοκρασία στην επιφάνεια των ωκεανών κατέγραψε επίσης ρεκόρ τον Απρίλιο σε σύγκριση με οποιονδήποτε προηγούμενο, εξαιρουμένων των πόλων. Πρόκειται για τον δέκατο τρίτο συνεχόμενο μήνα που καταγράφεται ρεκόρ.

Αυτή η υπερθέρμανση απειλεί τις θαλάσσιες μορφές ζωής, αυξάνει την υγρασία στην ατμόσφαιρα κι απειλεί την δυνατότητα των ωκεανών -που έχουν κρίσιμο ρόλο- να απορροφούν τις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Πάντως η θερμοκρασία στην επιφάνεια των θαλασσών κατέγραψε οριακή μείωση σε σύγκριση με τον Μάρτιο και το απόλυτο ρεκόρ της (21,04 ° Κελσίου, από 21,07 ° Κελσίου).

Το Ελ Νίνιο αποδυναμώνεται

Το φυσικό κλιματικό φαινόμενο Ελ Νίνιο «συνέχισε να αποδυναμώνεται» τον Απρίλιο κι η κατάσταση κινήθηκε προς «ουδέτερες συνθήκες», σημειώνει το παρατηρητήριο Κοπέρνικος.

Το φαινόμενο εκδηλώνεται στην ισημερινή ζώνη του Ειρηνικού Ωκεανού και συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Το Ελ Νίνιο «έφθασε στην κορύφωσή του στην αρχή της χρονιάς», εξήγησε ο Ζιλιέν Νικολά, κάτι που πιθανόν εξηγεί τη μικρή κάμψη των μέσων θερμοκρασιών τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον Μάρτιο.

«Οι προβλέψεις των μοντέλων υποδεικνύουν ενδεχόμενη μετάβαση προς συνθήκες (του φαινομένου) Λα Νίνια το δεύτερο μισό της χρονιάς», όμως «οι συνθήκες είναι ακόμη αρκετά αβέβαιες», σημείωσε ο κλιματολόγος.

Το φαινόμενο Λα Νίνια είναι αντίστροφο του Ελ Νίνιο -οδηγεί σε μείωση των παγκόσμιων θερμοκρασιών-, όμως το τέλος του Ελ Νίνιο δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη πως θα σταματήσουν να αυξάνονται οι θερμοκρασίες, πως θα φρενάρει η υπερθέρμανση του πλανήτη.

«Το φαινόμενο αυτό προστίθεται σε μακροπρόθεσμες τάσεις που επιμένουν και συνδέονται άμεσα με την υπερθέρμανση, την αύξηση των συγκεντρώσεων αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και των ποσοτήτων θερμότητας που απορροφώνται κι αποθηκεύονται ειδικά στους ωκεανούς», επισήμανε ο κ. Νικολά.

2024, χρονιά νέων ρεκόρ;

Οι τάσεις αυτές συνεχίζουν «να ωθούν την παγκόσμια θερμοκρασία προς νέα ρεκόρ», προειδοποιεί ο Κάρλο Μπουοντέμπο, ο διευθυντής του C3S.

Στα τέλη Μαρτίου, ο ΟΗΕ ήδη προειδοποίησε πως υπάρχει «υψηλή πιθανότητα» το 2024 να καταγραφτούν θερμοκρασίες άνευ προηγουμένου, ενώ το 2023 ολοκλήρωσε μια δεκαετία ζέστης-ρεκόρ, ωθώντας τη Γη «στο χείλος της αβύσσου».

Για τον Ζιλιέν Νικολά της υπηρεσίας Κοπέρνικος, πάντως, «είναι ακόμη λίγο νωρίς» για να προβλεφθεί αν θα καταρριφθούν ρεκόρ και φέτος, με δεδομένο το ότι το 2023 ήταν εξαιρετική χρονιά.