Εκδήλωση παρουσίασης των προγραμματικών του θέσεων για τον τομέα της ενέργειας με τίτλο «Ενέργεια: Πραγματικότητες, Προκλήσεις, Προοπτικές και Σχέδιο Δράσης» πραγματοποίησε ο ανεξάρτητος υποψήφιος Ανδρέας Μαυρογιάννης στην οποία κατηγόρησε την Κυβέρνηση «για πλήρη αποτυχία στη διαχείριση των ενεργειακών». 

Ο τομέας της ενέργειας αποτελεί για τα σύγχρονα Κράτη έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες πολιτικής. Καθορίζει το παρόν και το μέλλον της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, της ανάπτυξης, της οικονομίας και της πορείας της χώρας προς ένα ασφαλές μέλλον. Στον 21ο αιώνα, οι ενεργειακές πολιτικές των Κρατών σχετίζονται άμεσα με τα θέματα περιβάλλοντος, κλιματικής αλλαγής, οικονομίας και αειφορίας.

Η ενεργειακή ακρίβεια είναι το θέμα που απασχολεί κάθε πολίτη και κάθε επιχείρηση του τόπου. Σε αυτήν συνέβαλε σημαντικά και η αδράνεια της Κυβέρνησης, που δεν έλαβε έγκαιρα τα ενδεικνυόμενα μέτρα.

Δεν προχώρησε σε προκήρυξη μειοδοτικών διαγωνισμών για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), δεν δείχνει διάθεση να φορολογήσει τα απροσδόκητα υπέρογκα κέρδη των εταιρειών ΑΠΕ, δεν μερίμνησε ούτε για τη διάθεση του 50% των εσόδων της από το σύστημα εμπορίας ρύπων για στήριξη των καταναλωτών και για σκοπούς πράσινης μετάβασης, που προνοείται και στη Νομοθεσία.

Δεν έχει διενεργήσει διαγωνισμούς για αποθήκευση ενέργειας, ούτε φρόντισε να αναβαθμίσει τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, ώστε μαζί με την αποθήκευση να επιτρέψουν την περαιτέρω διείσδυση ΑΠΕ. Απέτυχε παταγωδώς να εισαγάγει φθηνό φυσικό αέριο, που θα μείωνε και τις εκπομπές ρύπων, τις οποίες οι καταναλωτές πληρώνουν αδρά.

Η νέα ενεργειακή πολιτική πρέπει να αποβλέπει στην πράσινη μετάβαση, όπως προνοείται και από τις υποχρεώσεις μας έναντι των στόχων της ΕΕ, σε συνδυασμό με τη χρήση, μεταβατικά, φυσικού αερίου.

Όραμά μας είναι η παροχή ενέργειας σε χαμηλές τιμές, εφόσον για εμάς η ενέργεια αποτελεί κοινωνικό αγαθό. Η ενεργειακή πολιτική της χώρας πρέπει να κατοχυρώνει την ενέργεια ως τέτοιο αγαθό και να στοχεύει στην εξοικονόμησή της, στην ψηλή ενεργειακή αποδοτικότητα και στην προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

Η στροφή της ηλεκτροπαραγωγής στις ΑΠΕ, προς όφελος των καταναλωτών και της οικονομίας, καθώς και η εισαγωγή το συντομότερο δυνατό φθηνού φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, αποτελούν προτεραιότητες στην πολιτική μας, προκειμένου να μειωθεί η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που πληρώνουν οι Κύπριοι καταναλωτές. Στόχος μας είναι η βέλτιστη ανάπτυξη και χρήση των ΑΠΕ, έτσι ώστε, σύμφωνα και με τους ευρωπαϊκούς στόχους, μέχρι το 2050 να έχουμε απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα.

Για επίτευξη των συγκεκριμένων οι στόχοι που έχουν τεθεί, έχουμε καταρτίσει προτάσεις που κινούνται στις ακόλουθες κατευθύνσεις και πυλώνες:

• Λήψη μέτρων για μείωση του κόστους του ηλεκτρισμού.
• Ετοιμασία σχεδίων, με διαβούλευση και διαφάνεια, ένταξης των ΑΠΕ και έργων αποθήκευσης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρισμού με ασφαλή τρόπο, βάσει ανταγωνιστικών διαγωνισμών, προς όφελος των καταναλωτών και της οικονομίας και όχι μιας μικρής ομάδας ιδιωτών επενδυτών.
• Μεγιστοποίηση της χρήσης καθαρής ενέργειας στις μεταφορές, στη ψύξη και τη θέρμανση.
• Προώθηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων (Interconnectors) με γειτονικές χώρες. Αυτό θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, θα επιτρέψει τις διασυνοριακές συναλλαγές ενέργειας και θα διευκολύνει την αύξηση της χρήσης ΑΠΕ, συμβάλλοντας στη σταθερότητα της λειτουργίας του ηλεκτρικού δικτύου.

Οι 9 πυλώνες:

Ηλεκτρισμός

• Tην επαναφορά της μείωσης του ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό από το 19% στο 9% (για όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση), την οποία κατάργησε η Κυβέρνηση.
• Άμεση εισαγωγή Φυσικού Αερίου για εγχώρια κατανάλωση. Δυστυχώς, η Κυβέρνηση καθυστέρησε αδικαιολόγητα για δέκα σχεδόν χρόνια την έλευση φυσικού αερίου, δικού μας ή έστω εισαγόμενου, που θα μείωνε και τις εκπομπές ρύπων, για τις οποίες καταβάλλουμε σημαντικά πρόστιμα στην Ε.Ε. Με τη διαδικασία που ακολουθείται σήμερα, δεν φαίνεται εφικτός ο στόχος για έλευση του φυσικού αερίου εντός του 2023 και είναι αμφίβολο αν θα υπάρξει μείωση στο κόστος καυσίμου.
• Επίσπευση της ένταξης ΑΠΕ στο σύστημα, σε συνδυασμό με αποθήκευση και αναβάθμιση των δικτύων μεταφοράς και διανομής.
• Μεταβατική χρήση φυσικού αερίου, στη βάση ευρωπαϊκών στόχων, ευελπιστώντας στη κάλυψη του 50% των ενεργειακών αναγκών της χώρας μέχρι το 2030.

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

• Καθολική εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών σε οικιακές μονάδες, δημόσια κτίρια, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, Δήμους και Κοινότητες. Προτείνεται η αξιοποίηση του Ταμείου Πράσινης Μετάβασης (σημερινό Ταμείο ΑΠΕ) ως το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο.

Το Ταμείο Πράσινης Μετάβασης θα στηρίζεται:

(α) Στο τέλος ΑΠΕ

(β) Στα δικαιώματα από τη δημοπράτηση ρύπων που εισπράττει το κράτος (περίπου €250 εκ. ευρώ το 2022). Με βάση οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και νομοθεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 50% από τα δικαιώματα πρέπει να δαπανάται για ΑΠΕ.

(γ) Στο Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων Πράσινης Μετάβασης.

(δ) Στα έσοδα από τη φορολόγηση των απροσδόκητα υπέρογκων κερδών των εταιρειών ΑΠΕ.

• Επιδότηση μέχρι 100% της δαπάνης εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα.
• Κλιμακωτή επιδότηση, με εισοδηματικά κριτήρια, στις οικιακές μονάδες.
• Χρηματοδότηση για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε όλα τα δημόσια κτίρια (νοσοκομεία, σχολεία, κρατικές υπηρεσίες κλπ.).
• Χρηματοδότηση Δήμων και Κοινοτήτων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων για κοινοτικές ανάγκες.
• Στήριξη στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μέσα από χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.
• Διενέργεια μειοδοτικών διαγωνισμών για έργα ΑΠΕ, όπως γίνεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, με διαφάνεια και χωρίς αποκλεισμούς, ώστε όλο το όφελος από τη μείωση των τιμών να πηγαίνει στους καταναλωτές.
• Αξιοποίηση μέρους των εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που μας παραχωρείται από την Ε.Ε., με σκοπό τη στήριξη επενδύσεων σε έργα αποθήκευσης ενέργειας και αναβάθμισης του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να μπορεί να δεχθεί περισσότερες ΑΠΕ.
• Δραστική μείωση του τέλους ΑΠΕ και κατάργηση του τέλους των υπηρεσιών δημόσιας ωφέλειας που καταβάλλουν οι καταναλωτές. Ταυτόχρονα, διάθεση μέρους αυτών των εσόδων για την απευθείας στήριξη ευάλωτων καταναλωτών, ώστε να καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες. Τα μέτρα αυτά ευθυγραμμίζονται με τις κατευθύνσεις της ΕΕ, καθώς και με τη νομοθεσία, που προβλέπει τη διάθεση τουλάχιστον του 50% των εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε συγκεκριμένες παρεμφερείς δράσεις.
• Ένταξη με τον βέλτιστο τρόπο των έργων ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα του τόπου, σε συνδυασμό με έναν σωστό και μακροπρόθεσμο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος δεν θα έρχεται σε αντιπαράθεση με την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και δεν θα καταστρέφει τη γόνιμη γεωργική γη της Κύπρου.
• Επέκταση των υφιστάμενων σχεδίων για έργα ΑΠΕ και δημιουργία νέων σε βιομηχανικές και άλλες στέγες, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εγκατάστασή τους.
• Επέκταση και διεύρυνση του προγράμματος εγκατάστασης net-metering σε νοικοκυριά και δημόσια κτίρια, για τον συμψηφισμό παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας. Το πρόγραμμα αυτό πρέπει να έχει προτεραιότητα έναντι των εμπορικών εγκαταστάσεων όταν υπάρχει περιορισμός λόγω αδυναμίας του δικτύου.
• Άμεση υιοθέτηση της πολιτικής της ΕΕ για φορολόγηση των απροσδόκητα υπέρογκων κερδών που σημειώνουν κάποιες εταιρείες με έργα ΑΠΕ, λόγω της ενεργειακής κρίσης και των ψηλών τιμών των ορυκτών καυσίμων.

Σχέδιο πράσινης αειφόρου ενίσχυσης κοινοτήτων

• Προτείνουμε μια αειφόρο προσέγγιση, με την υιοθέτηση πολιτικής για δημιουργία κοινοτικών πάρκων ΑΠΕ, που θα δίνουν τη δυνατότητα στους κατοίκους μιας περιοχής ή μιας κοινότητας να συμμετέχουν στην ανάπτυξη τέτοιων έργων στην περιοχή τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε σε ακριτικές κοινότητες καθώς και σε ορεινές περιοχές, με την παραχώρηση στις τοπικές κοινωνίες χαλίτικης γης για ανάπτυξη έργων ΑΠΕ. Τα κοινοτικά φωτοβολταϊκά πάρκα ή άλλα έργα ΑΠΕ θα μπορούν να αναπτυχθούν με συγκεκριμένους τρόπους, παράλληλα με τα πάρκα που προωθούν οι άλλοι εμπλεκόμενοι στον τομέα.

Εξοικονόμηση ενέργειας

• Εφαρμογή στην πράξη της οδηγίας για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων, ιδιαίτερα σε δημόσια κτίρια και σχολεία, όπου μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα το σχέδιο για ανανέωση των ηλεκτρικών συσκευών, θερμική προστασία των κτιρίων, καθώς και ενεργειακά αποδοτικό φωτισμό.

Τεχνολογία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα

• Ενσωμάτωση των τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στο ενεργειακό σύστημα.
• Υιοθέτηση πολιτικών για «έξυπνες πόλεις», με ηλεκτροκίνηση στις μεταφορές, δημιουργία δικτύου ποδηλατοδρόμων και φύτευση δέντρων στους αστικούς δρόμους. Με τον κατάλληλο προγραμματισμό, η Κύπρος, λόγω μεγέθους και ηλιοφάνειας, αντί να είναι ουραγός, μπορεί να εξελιχθεί σε χώρα-πρότυπο για την πράσινη ηλεκτροκίνητη μετάβαση.
• Ένταξη στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για χρήση καθαρού υδρογόνου, που θεωρείται από την επιστημονική κοινότητα το καύσιμο του μέλλοντος. Το καθαρό υδρογόνο, που λαμβάνεται από ΑΠΕ, μπορεί να συμβάλει στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές της βαριάς βιομηχανίας, καθώς και των οδικών εμπορευματικών μεταφορών. Ο έγκαιρος προγραμματισμός στον τομέα αυτό θα αντιμετωπίσει τόσο τεχνικά όσο και εμπορικά τις πολλές προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν.

Έργα αποθήκευσης ενέργειας

• Η αποθήκευση ενέργειας είναι ζήτημα καίριας σημασίας τόσο για την επίτευξη της πράσινης μετάβασης όσο και για τη μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, λόγω της δέσμευσής μας ως κράτους-μέλους της Ε.Ε. να επιτύχουμε ουδετερότητα από πλευράς εκπομπών έως το 2050, απαιτείται τεράστια αύξηση της ικανότητας αποθήκευσης ενέργειας, ώστε να διασφαλιστεί ο ενεργειακός μας εφοδιασμός.
• Δυστυχώς, η Κύπρος έχει καθυστερήσει υπερβολικά στον τομέα αυτό. Για να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος, πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα στην ένταξη των συστημάτων αποθήκευσης στον ενεργειακό σχεδιασμό, έτσι ώστε να μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους τόσο για παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ όσο και για πραγματική μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων.
• Ως κράτος, οφείλουμε να διερευνήσουμε τις υπάρχουσες δυνατότητες αποθήκευσης ενέργειας και να επιλέξουμε τις καταλληλότερες, οι οποίες θα εξυπηρετήσουν μακροπρόθεσμα τις ανάγκες μας.

Φυσικό αέριο

• Εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ. Οι συνεχείς απειλές της Τουρκίας δημιουργούν μέχρι σήμερα δυσκολίες στην προώθηση των αναγκαίων έργων. Η Κύπρος, ως κυρίαρχο κράτος, οφείλει να συνεχίσει το πρόγραμμά της. Επιπλέον, το φυσικό αέριο της ΑΟΖ θα μπορούσε να ενεργήσει ως καταλύτης για την επίλυση του Κυπριακού. Απόλυτη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην έλευση, επιτέλους, φυσικού αερίου από τα δικά μας κοιτάσματα, για την κάλυψη όλων των εσωτερικών μας αναγκών, περιλαμβανομένων και των αναγκών της τ/κ Κοινότητας.
• Αν το τρέχον έργο της ΔΕΦΑ για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου οδηγηθεί σε αδιέξοδο, αφού φαίνεται ότι αντιμετωπίζει προβλήματα και καθυστερήσεις, το κράτος πρέπει να εξετάσει ταχύτατα εναλλακτικές προτάσεις που ήδη έχουν κατατεθεί ή μπορεί να κατατεθούν στο μεταξύ. Βασικό κριτήριο επιλογής πρέπει να είναι η προσφερόμενη τιμή του φυσικού αερίου, καθώς και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου.

Εκμετάλλευση και εξαγωγή κυπριακού φυσικού αερίου

• Η Κύπρος, σε συνεργασία με τους εταίρους της, πρέπει να προετοιμάσει το έδαφος για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου της όσο το δυνατό πιο γρήγορα, και οπωσδήποτε μέσα σε αυτή τη δεκαετία. Εκτός από τις παγκόσμιες αγορές, το κλειδί για την επιτάχυνση των διαδικασιών για την απρόσκοπτη εκμετάλλευση του φυσικού αερίου βρίσκεται στην επίλυση του Κυπριακού, αλλά και στη δημιουργία σχέσεων καλής γειτονίας και συνεργασίας με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, προς όφελος όλων των Κυπρίων.

East Med Gas Forum

• Το East Med Gas Forum προσφέρει μια πλατφόρμα για ενεργειακή συνεργασία με τις χώρες της περιοχής μας, στην ανάπτυξη τόσο του φυσικού αερίου όσο και των ΑΠΕ, με έμφαση στις ενεργειακές διασυνδέσεις και την καθαρή ενέργεια. Σε συνεργασία με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, η Κύπρος πρέπει να προωθήσει την αναβάθμισή του, προκειμένου να συμβάλει στην επίτευξη αυτών των στόχων.

Οι προτάσεις για τον τομέα της Ενέργειας, είναι αναρτημένες στον σύνδεσμο: https://mavroyiannis.cy/programma-diakivernisis/energeia/