*Του Ιάκωβου Ιακώβου

Ανέκαθεν, ακόμη και προ της ιδρύσεως Δημοκρατίας, οι εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελούσαν για τον κυπριακό λαό πεδίο διεκδίκησης μιας καλύτερης και πιο ποιοτικής ζωής.

Επί αγγλοκρατίας, στις κάλπες που έστηνε η αποικιοκρατική κυβέρνηση για την ανάδειξη Δημάρχων, το εκλογικό σώμα περιοριζόταν μόλις στο 35% του πληθυσμού, και αυτό καθώς από τη μια οι γυναίκες στο σύνολό τους και από την άλλη, οι άρρενες κάτω των 21 χρόνων, στερούνταν το δικαίωμα της ψήφου.

Υπό τον βρετανικό ζυγό, σ’ ολόκληρη την επικράτεια του νησιού υπήρχαν συνολικά 15 δήμοι. Συγκεκριμένα της Λευκωσίας, Λεμεσού, Αμμοχώστου, Λάρνακας, Πάφου, Κερύνειας, Αθηένου, Ακανθού, Λευκονοίκου, Καραβά, Κυθρέας, Λαπήθου, Μόρφου, Πάνω Λευκάρων και Πόλεως Χρυσοχούς.

Στην απουσία Προέδρου και κρατικών δομών, οι τοπικές κοινωνίες, ιδιαίτερα των αστικών κέντρων, ανέδειξαν σπουδαίες πολιτικές μορφές που άφησαν το στίγμα τους στην ιστορία του τόπου, όπως οι Χριστόδουλος Σώζος και Πλουτής Σέρβας στη Λεμεσό, Θεμιστοκλής Δέρβης και Ιωάννης Κληρίδης στη Λευκωσία.

Δύο χρόνια πριν από της έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ και με κυβερνήτη τον Άντριου Μπαρκουόρθ Ράιτ, τον Μάιο του 1953, σε 4 διαδοχικές Κυριακές, πραγματοποιήθηκαν οι τελευταίες εκλογές…

Στην εποχή της ανεξαρτησίας

Η ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960 άνοιξε μια νέα σελίδα στην πολιτική ζωή του τόπου. Οι ελπίδες ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας με τους Τ/κ διαψεύστηκαν επώδυνα το 1963 με τις διακοινοτικές ταραχές και την αποχώρηση τους από τις κρατικές δομές.

To 1974 η τουρκική βαρβαρότητα μοιράζει το νησί στα δυό, με 8 Δήμους να καταλαμβάνονται πλήρως από τα στρατεύματα του Αττίλα. Αμμόχωστος, Κερύνεια, Λευκόνοικο, Καραβάς, Λάπηθος, Ακανθού, Κυθρέα και Μόρφου πέφτουν στα χέρια του κατακτητή, συνεχίζοντας ωστόσο να διατηρούν το νομικό τους καθεστώς.

Από το 1960 και για 2.5 σχεδόν δεκαετίες, οι τοπικές αρχές διορίζοντο από την εκτελεστική εξουσία, ωστόσο το 1985 η Βουλή κάνει το πρώτο βήμα, ψηφίζοντας τον περί Δήμων νόμο. Τον Φεβρουάριο της επόμενης χρονιάς, διεξάγονται δημοψηφίσματα σε περιοχές με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων, από τα οποία προκύπτει η ανακήρυξη 11 νέων δήμων.

25 Μαΐου 1986. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Δημοκρατίας, διεξάγονται Δημοτικές Εκλογές.

Ντίνος Μιχαηλίδης, Υπουργός Εσωτερικών (25/05/1986)Εκφράζω την πλήρη ευαρέσκεια μου για τον ομαλό και ήρεμο τρόπο με τον οποίο ο κυπριακός λαός άσκησε το ιερό δικαίωμα της ψήφου για την ανάδειξη 18 Δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου. Η προσέλευση των εκλογέων υπήρξε αθρόα και σχεδόν καθολική. Όπως πληροφορούμαι το ποσοστό των ψηφοφόρων ξεπέρασε το 93%.

Στις Δημοτικές του 1991, η συμμετοχή «άγγιξε» το εξωπραγματικό για τα σημερινά δεδομένα 90.68%.

Το 1994 Αγία Νάπα – Γερμασόγεια – Γεροσκήπου – Δερύνεια και Πέγεια από κοινότητες, γίνονται Δήμοι, για να ακολουθήσει το 1996 το Δαλί, ανεβάζοντας έτσι τον συνολικό αριθμό των Δήμων στους 33.

Στις εκλογές του 1996, η συμμετοχή έφτασε το 89.27%.

Κάλπες για την ανάδειξη Δημάρχων και Δημοτικών Συμβουλίων στήθηκαν ακολούθως το 2001, το 2006 και το 2011, χρονιά κατά την οποία Ύψωνας, Λειβάδια, Γέρι, Σωτήρα, Τσέρι και Δρομολαξιά-Μενεού ανακηρύχθηκαν Δήμοι, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό στους 39.

Με τη συμμετοχή στο 60,6%, οι Δημοτικές του 2016 πραγματοποιήθηκαν στη σκιά του εν εξελίξει διαλόγου για νοικοκύρεμα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που άνοιξε ο τότε Υπουργός Εσωτερικών Σωκράτης Χάσικος.

Κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα και τις πρώτες εκλογές μετά τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μια μεταρρύθμιση που πέρασε από χίλια μύρια κύματα, δεκάδες τροποποιήσεις των αρχικών νομοσχεδίων, ώστε να βρισκόμαστε σήμερα ενώπιον του νέου διοικητικού χάρτη της Κύπρου. Πρόκειται ουσιαστικά για 18 νέους Δήμους, 2 που παραμένουν ανέπαφοι, αυτοί του Στροβόλου και της Πάφου, 9 Δήμους στην κατεχόμενη Κύπρο και άλλες 287 κοινότητες που θα δημιουργήσουν τα λεγόμενα συμπλέγματα παροχής υπηρεσιών.

590.248 εκλογείς, ανάμεσα τους 834 Τ/κ κάτοικοι των ελεύθερων περιοχών και 21.640 Ευρωπαίοι πολίτες που διαμένουν στην Κύπρο, καλούνται στις κάλπες προκειμένου μεταξύ χιλιάδων υποψηφίων, ν’ αναδείξουν 5 Προέδρους Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, 29 Δημάρχους, 79 Αντιδημάρχους, και εκατοντάδες Δημοτικούς Συμβούλους, Σχολικούς Εφόρους, Κοινοτάρχες και Κοινοτικούς Συμβούλους.