Στην δημοσιότητα έδωσε χθες η Ερευνητική Επιτροπή για τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις αλλοδαπών επενδυτών και επιχειρηματιών, τα πρακτικά από τις καταθέσεις δύο πρώην Υπουργών Εσωτερικών, του Σωκράτη Χάσικου και της Ελένης Μαύρου, καθώς και του νυν Υπουργού Εσωτερικών, Νίκου Νουρή, οι οποίοι χειρίστηκαν το πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων που γίνονταν κατ` εξαίρεση.

Μεταξύ άλλων, στα πρακτικά των καταθέσεων καταγράφονται οι απαντήσεις Σωκράτη Χάσικου, Ελένης Μαύρου και Νίκου Νουρή σε ό,τι αφορά  τη διαδικασία εξέτασης αιτήσεων και έγκρισης πολιτογραφήσεων, καθώς και τα προβλήματα που συνάντησαν  στο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.

Η Ερευνητική Επιτροπή, σημειώνει ότι αποφάσισε να αποστείλει τα πρακτικά «για σκοπούς ίσης μεταχείρισης όλων των Μαρτύρων» και για να τύχουν επεξεργασίας για σκοπούς συγγραφής ρεπορτάζ κατά τον τρόπο που γίνεται στις ακροάσεις με την παρουσία των ΜΜΕ. Η Επίτροπη απάλειψε από τα πρακτικά ονόματα για σκοπούς προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

Σωκράτης Χάσικος

Στη δική του κατάθεση ο πρώην ΥΠΕΣ αναφέρθηκε στην περιβόητη πολιτογράφηση του Μαλαισιανού επιχειρηματία Τζο Λόου, στην πολιτογράφηση της συζύγου του Βοηθού Αρχηγού Αστυνομίας και αδελφότεχνης του Πρωθυπουργού της Καμποτίας, στις παρεμβάσεις που δέχτηκε από ιδιώτες του εξωτερικού, ενώ ξεκαθάρισε πως ουδέποτε δέχτηκε παρεμβάσεις από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή άλλους πολιτικούς.

Για την πολιτογράφηση του Μαλαισιανού Τζο Λόου, ο οποίος καταζητείται από την Interpol, ο κ. Χάσικος είπε ότι στην συγκεκριμένη περίοδο δεν υπήρχε καμία καταγγελία σε βάρος του συγκεκριμένου επενδυτή, σημειώνοντας ότι ενώ η τράπεζα έδωσε το πράσινο φως για την καθαρότητα των χρημάτων, στη συνέχεια και αφού δόθηκε η υπηκοότητα, προχώρησε με καταγγελία στη ΜΟΚΑΣ.

«Δεν γνωρίζαμε, ως επίσης, η τράπεζα η οποία είχε την ευθύνη το να ελέγξει κατά πόσο τα χρήματα ήταν καθαρά ή όχι, τότε κατά τον ουσιώδη χρόνο, μας είχε πει ότι όλα είναι εντάξει, διότι γνωρίζω ότι περνούσε τα χρήματα από τράπεζες, ήταν με βάση εκείνο το σχέδιο νομίζω που ήταν και οι τράπεζες μέσα, με οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας ο έλεγχος τούτος γινόταν από τις εμπορικές τράπεζες, μπορεί 5 εκατομμύρια να έρθουν στην Κύπρο. Πού το ήξερες κύριε; Ποιος είσαι κύριε; Κτλ. Η τράπεζα έδωσε το οκ τότε», αναφέρεται στα πρακτικά.

Συνεχίζοντας ο κ. Χασικος είπε: «Και του είπα ντροπή σας αυτό που κάμετε. Γιατί τι έκαμαν; Φαίνεται ο developer τότε για αυτήν την περιβόητη βίλα των 5 εκατομμυρίων, ενδεχομένως να χρωστούσε στην τράπεζα, άρπαξαν αυτοί τα 5 εκατομμύρια και όταν πήραν τα 5 εκατομμύρια αμέσως μετά πήγαν και κατάγγειλαν τον XXXXXXXXX εις τη ΜΟ.ΚΑ.Σ.».

Σε σχέση με την πολιτογράφηση της συζύγου του Βοηθού Αρχηγού Αστυνομίας και αδελφότεχνης του Πρωθυπουργού της Καμποτίας, ο κ. Χάσικος σημείωσε πως ότι «είχαμε μια αίτηση από μια Καμποτιανή, την οποία το μόνο στοιχείο που είχαμε ήταν ότι ήταν αδελφότεχνη του Πρωθυπουργού και σύζυγος του Βοηθού Αρχηγού της Αστυνομίας. [ΣΣ Αυτά] ήταν τα στοιχεία που είχαμε τότε».

Σε ερώτηση αν αυτά τα στοιχεία, από τη στιγμή που αφορούν τόσα υψηλά ιστάμενα άτομα στην Καμποτία, δεν τους έκαναν να ψάξουν περισσότερο το θέμα, ο κ. Χάσικος απάντησε: «Δεν υπήρχε περίπτωση να μην ψάχναμε. Δηλαδή πάντα πιάναμε στοιχεία από τις υπηρεσίες τούτες. Εν τη σοφία μας κρίναμε ότι δεν είναι λόγος επειδή είναι ανιψιά του Πρωθυπουργού και ο άντρας της είναι Βοηθός Αρχηγός της Αστυνομίας ούτε αυτή δεν μπορεί να γίνει, μετά από 2 χρόνια τότε κρίναμε ότι δεν είναι λόγος το ότι είναι ανιψιά του Πρωθυπουργού και σύζυγος του Βοηθού Αρχηγού Αστυνομίας  ότι αυτοί δεν μπορούν να γίνουν. Έτσι κρίναμε τότε».

«Μετά από δύο χρόνια βγήκε έκθεση, που έλεγε ότι ο Βοηθός Αρχηγός Αστυνομίας ήταν βασανιστής, διότι μετά έγινε Αρχηγός της Αστυνομίας, η κοπέλα τούτη έγινε το 2016 και το 2018 βγήκε στην επιφάνεια, ήρθε έκθεση ότι ο άνδρας της είναι βασανιστής και έτσι και αλλιώς, δεν τα γνωρίζαμε εμείς αυτά. Δύο χρόνια μετά», ανέφερε ο Σωκράτης Χάσικος.

Απαντώντας στο αν ο ίδιος δέχθηκε παρεμβάσεις από οποιονδήποτε ή εάν γνώριζε να έγιναν παρεμβάσεις προς οποιονδήποτε από την προεδρία από Υπουργούς, από διευθυντές, από αξιωματούχους της πολιτείας ή της εκκλησίας, είπε πως ο ίδιος δεν δεχόταν παρεμβάσεις λόγω της φύσης του.

«Δεν είμαι η περίπτωση που εδέχουμουν παρεμβάσεις, τώρα να με πάρει ένας συνάδελφος εκεί ή κάποιος άλλος στα πλαίσια είτε της φιλίας, είτε της γνωριμίας κτλ τζιαί να σου πει, κάτι θα μπορούσε να γίνει, αλλά το θέμα δεν είναι τούτο, δηλαδή να μου κάμουν παρέμβαση με τρόπο, ώστε να ξεφύγω από τους κανονισμούς, από τα κριτήρια από τον νόμο κτλ», είπε.

Επίσης, ξεκαθάρισε πως ουδέποτε δέχτηκε παρεμβάσεις από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή άλλους πολιτικούς.

«Ουδείς, και άμα λέω ουδείς, εννοώ και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Δεν εδέχουμουν να κάνεις έτσι ή για κάνε μου μια χάρη. Δεν τα εδέχουμουν τούτα. Ήμουν πάρα πολύ αυστηρός σε βαθμό που ήμουν ως απλησίαστος άνθρωπος», σημείωσε.

Ελένη Μαύρου

Εξάλλου, στην κατάθεσή της ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής, η πρώην Υπουργός Εσωτερικών, Ελένη Μαύρου, ανέφερε ότι στη θητεία της δεν είχαν διαφανεί σοβαρά προβλήματα, αλλά και ούτε υπήρχαν παρατηρήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε σχέση με το τι προβλήματα αντιμετώπισε η κυβέρνηση κατά τη λειτουργία του κυπριακού επενδυτικού προγράμματος και πως η ίδια προσπάθησε να τα λύσει, η κ. Μαύρου είπε συγκεκριμένα πως «εκείνη την περίοδο δεν είχαν ακόμα διαφανεί σοβαρά προβλήματα, ούτε από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης υπήρξαν παρατηρήσεις, λαμβάνοντας υπόψη ότι και o αριθμός των πολιτογραφήσεων ήταν πολύ χαμηλός συγκριτικά και τα ποσά της επένδυσης κατ` αντιστοιχία των επενδύσεων ήταν πολύ μικρότερα».

«Υπήρχε ανησυχία», πρόσθεσε, «για το γεγονός ότι χρειαζόταν πιο ενδελεχής έρευνα για κάποιες περιπτώσεις, αλλά έχω την εντύπωση ότι δεν αντιμετωπίσαμε κάτι συγκεκριμένα, δεν ετέθηκε κάποια ανάγκη επιτακτικά βελτίωσης αυτού του σχεδίου. Έχω την εντύπωση μάλιστα ότι είχε γίνει αλλαγή των κριτηρίων λίγο πριν αναλάβω το Υπουργείο Εσωτερικών, οπόταν την περίοδο τουλάχιστον που ήμουν εγώ δεν συζητήθηκαν τέτοια θέματα».

Στο ερώτημα γιατί  δεν έγινε αναθεώρηση του προγράμματος ή των κριτηρίων κατά τη θητεία της, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι «είχε προηγηθεί σχετικά πρόσφατα αλλαγή των κριτηρίων και λόγω του γεγονότος ότι ήμουν στο Υπουργείο μόνο 11 μήνες, οπόταν δεν έφτασαν ουσιαστικά να λειτουργήσουν οι νέες διαδικασίες, να διαφανούν προβλήματα, ώστε να προκύπτει ενώπιον μου η ανάγκη αλλαγών». 

Ερωτηθείσα αν γνωρίζει να υπήρχε οποιουδήποτε είδους εμπλοκή από την προεδρία ή από άλλες πολιτικές δυνάμεις ή από αξιωματούχους σε οποιεσδήποτε αιτήσεις, η κ. Μαύρου είπε πως η ίδια είχε δώσει οδηγίες στους λειτουργούς του Υπουργείου, ότι δεν πρέπει να δέχονται καμιά παρέμβαση.

Σε άλλη ερώτηση αν κατά τη διάρκεια της θητείας της έγιναν λάθη στη λειτουργία του προγράμματος, απάντησε πως «ενόσω ήταν σε εξέλιξη οι διαδικασίες, θα έλεγα ότι δεν έγιναν λάθη με την έννοια ότι ακολουθείτο μια διαδικασία δοκιμασμένη τα προηγούμενα χρόνια χωρίς εξαιρέσεις, εκ των υστέρων είμαι σίγουρη ότι έγιναν αυτά, δεν έχω κάτι συγκεκριμένο υπόψη μου, αλλά με όσα έχουμε μάθει εκ των υστέρων φαντάζομαι ότι σε αρκετές περιπτώσεις έπρεπε να γίνει πιο σε βάθος έλεγχος, έπρεπε να διερωτηθούμε έτσι πιο ενδελεχώς για συγκεκριμένες περιπτώσεις».

Την περίοδο εκείνη, αν με ρωτούσατε, θα έλεγα όχι, γιατί να γίνει λάθος; Αφού οι διαδικασίες που ακολουθούνται είναι για όλους οι ίδιες.

«Ενόσω ήταν σε εξέλιξη οι διαδικασίες, θα έλεγα ότι δεν έγιναν λάθη με την έννοια ότι ακολουθείτο μια διαδικασία δοκιμασμένη τα προηγούμενα χρόνια χωρίς εξαιρέσεις, εκ των υστέρων είμαι σίγουρη ότι έγιναν αυτά, δεν έχω κάτι συγκεκριμένο υπόψη μου». 

Σε σχέση με το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της θητείας της πολιτογραφήθηκαν άτομα, τα οποία που είτε θεωρούνταν ως υψηλού κινδύνου, είτε κατηγορήθηκαν, είτε προφυλακίστηκαν, είτε καταδικάστηκαν, με την Επιτροπή να κατονομάζει συγκεκριμένες περιπτώσεις, η κ. Μαύρου είπε πως έχει υπόψη της μόνο έναν κατάλογο που κυκλοφορούσε στα ΜΜΕ.

«Δεν υπήρχε κριτήριο που να αποκλείει πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, άρα ένας μεγάλος αριθμός εκείνων των ατόμων ικανοποιούσε τα τότε κριτήρια. Τα θέματα που έχουν να κάμουν με καταδίκες, συλλήψεις, κατηγορίες, δεν τα εξέταζε το Υπουργείο Εσωτερικών, αλλά ερχόταν έκθεση από την Αστυνομία», πρόσθεσε.

Νίκος Νουρής

Σύμφωνα με την κατάθεση του νυν ΥΠΕΣ, Νίκου Νουρή, έχει γίνει από τον ίδιο λεπτομερής περιγραφή της διαδικασίας που ακολουθείται όταν υποβληθεί μια αίτηση πολιτογράφησης μέχρι την έκδοση του σχετικού πιστοποιητικού.

Όπως είπε ο αριθμός των πολιτογραφήσεων κατά την περίοδο 2013 μέχρι τον Αύγουστο του 2020 ανήλθε στις 6.324. Απαντώντας σε ερώτηση αν έγιναν λάθη στη διαχείριση του κυπριακού επενδυτικού προγράμματος, είπε πως «λάθη έγιναν, γίνονται και θα γίνονται πάντα σε κάθε στιγμή».

«Νομίζω ότι ενδεχόμενα λάθη θα γίνονται για να γινόμαστε και καλύτεροι. Το θέμα είναι τα λάθη αυτά να είναι ανθρώπινα, το θέμα είναι τα λάθη αυτά να διορθώνονται και βεβαίως να μην είναι σκόπιμα», είπε.

Εκείνο, πρόσθεσε, «το οποίο για εμένα έχει εξαιρετική σημασία και είναι εξαιρετικά σημαντικό, είναι στη δική μου παρουσία στο Υπουργείο, στη διαχείριση του συγκεκριμένου προγράμματος, θέλω να ελπίζω ότι η προσπάθεια που έγινε ήταν, από τη δική μου σκοπιά, στο να βελτιώσω το πρόγραμμα και αυτό πιστεύω, ότι καταβλήθηκε προσπάθεια για να μπορέσουμε ακριβώς να έχουμε ένα αξιόπιστο πρόγραμμα, ένα αυστηροποιημένο πρόγραμμα, το οποίο ακριβώς δεν θα μας οδηγούσε σε αυτά τα οποία σήμερα δυστυχώς είδαν το φως της δημοσιότητας».

Κληθείς να απαντήσει κατά πόσον δέχθηκε πιέσεις ή παρεμβάσεις από την Προεδρία της Δημοκρατίας, από άλλους πολιτικούς ή εκκλησιαστικούς παράγοντες ή από αξιωματούχους ή άλλους, για προώθηση κάποιων αιτήσεων πολιτογραφήσεων κατά την μέχρι τώρα παρουσία του στο Υπουργείο Εσωτερικών, ο κ. Νουρής απάντησε «καμία απολύτως».

Ο κ. Νουρής περιέγραψε την διαδικασία που ακολουθείται για την πολιτογράφηση επενδυτών και υπογράμμισε τον αυστηρό έλεγχο που γίνεται, τώρα, και στάθηκε στην επιλογή από το Κράτος τριών διεθνών Οίκων για την πραγματοποίηση του ελέγχου δέουσας επιμέλειας, κάτι που δεν υπήρχε πριν από το 2019. 

«Όπως ξέρετε πάρα πολύ καλά, το πρόγραμμα μετεξελίχθηκε διαχρονικά. Προφανώς δεν υπήρχε η σύμβαση με τις τρεις εταιρείες, που κάνουν έλεγχο δέουσας επιμέλειας, ο οποίος ξεκίνησε μόλις το 2019. Επομένως, αυτός ο έλεγχος ναι, τα προηγούμενα χρόνια, εάν θα μιλήσουμε για χρονιές προηγούμενες, ο έλεγχος δέουσας επιμέλειας ξεκίνησε το 2019, επομένως πριν από το 2019 δεν υπήρχε η δυνατότητα του ελέγχου δέουσας επιμέλειας, διότι δεν υπήρχε η σύμβαση με της τρεις εταιρείες», σημείωσε.

Σημειώνεται ότι ο νυν Υπουργός Εσωτερικών κατέθεσε στην Ερευνητική Επιτροπή δύο αρχεία για την περίοδο 2008-2020 με το ένα να περιέχει στοιχεία των οικογενειών ενήλικες και παιδιά που πολιτογραφήθηκαν και το δεύτερο να περιέχει στοιχεία σχετικά με αυτούς που πήραν πολιτογράφηση με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου.