Φέτος, με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή, περισσότερο ίσως από ποτέ, οι μνήμες και οι σκέψεις όσων έζησαν τα τραγικά γεγονότα και τη βαρβαρότητα, είναι πιο έντονες και πιο επιτακτικές, ανέφερε την Τρίτη ο Προέδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης στα αποκαλυπτήρια μνημείου Αιχμαλώτων Πολέμου του 1974 στην Πλατεία που μετονομάστηκε ως τέτοια, μπροστά από το αρμένικο κοιμητήριο, πριν το οδόφραγμα του Λήδρα Πάλλας.

Στον χαιρετισμό του, ο Νίκος Χριστοδουλίδης είπε ότι οι αιχμάλωτοι πολέμου, οι αγνοούμενοι, οι τραυματίες, οι πρόσφυγες και οι πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή, είναι τα μεγάλα κεφάλαια των συνεπειών της εισβολής τα οποία η Πολιτεία καλείται να σεβαστεί, να αναγνωρίσει, και να πράξει ό,τι είναι δυνατόν, πάντα με τον πρέποντα σεβασμό και ήθος, να τα διαχειριστεί.

Απευθυνόμενος στον Πρόεδρο του Συνδέσμου, Βάσο Χρήστου, τον διαβεβαίωσε ότι ως Πολιτεία, αλλά και ο ίδιος προσωπικά ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, «σεβόμαστε την προσφορά σας προς την πατρίδα και οφείλουμε να πράξουμε τα δέοντα και να σταθούμε δίπλα σας ουσιαστικά, με πράξεις και όχι με λόγια. Είμαστε περήφανοι για όλους σας. Για μας, η προσφορά του κάθε ενός από εσάς είναι μέγιστη και αξιοτίμητη, διότι στο τέλος της ημέρας αντανακλά στην πράξη το χρέος απέναντι στη γη που μας γέννησε, το χρέος για αντίσταση σε κάθε εισβολέα, για θάρρος και επιμονή στις διεκδικήσεις μας και για συνεχή αγώνα για επανένωση της μοιρασμένης μας πατρίδας».

Όσα ζήσατε, συνέχισε, κατά την περίοδο της βάναυσης και απάνθρωπης αιχμαλωσίας σας «μεταφράζονται σε ένα βαρύτατο χρέος ευθύνης προς εμάς για δικαίωση της πατρίδας μας, για απελευθέρωση, για επανένωση και για επίλυση του Κυπριακού, για διαφύλαξη, για προάσπιση και για διεκδίκηση των δικαιωμάτων των κατοίκων τούτου του τόπου. Είναι το ελάχιστο που οφείλουμε να πράξουμε ως αντίδωρο της προσφοράς και της θυσίας σας προς την πατρίδα, ανταποκρινόμενοι στην προσφορά του κάθε έντιμου, γενναίου, ακέραιου αγωνιστή όπως όλων εσάς». 

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπενθύμισε τα αποκαλυπτήρια τον περασμένο Οκτώβριο του Μνημείου Αιχμαλώτων Πολέμου του 1974 στον Δήμο Αγλαντζιάς, στο σημείο όπου επέστρεφαν οι Eλληνοκύπριοι αιχμάλωτοι μετά τη σχετική συμφωνία που είχε γίνει τότε. «Από εδώ, λοιπόν, οι αιχμάλωτοι αδελφοί μας κίνησαν για την Αγλαντζιά, για την τότε Ξενοδοχειακή Σχολή για να επανασυνδεθούν με τους δικούς τους και εις μνήμην αυτής της στιγμής εγκαινιάζουμε σήμερα το παρόν μνημείο», ανέφερε. Σημείωσε δε ότι η Πολιτεία επίσημα, με νόμο, έχει ορίσει την σημερινή ημέρα της εορτής του Αγίου Γεωργίου «Ημέρα Μνήμης και Τιμής Αιχμαλώτων Πολέμου».

«Τα δύο αυτά μνημεία και σημεία στον χάρτη της Κύπρου στον Δήμο Αγλαντζιάς και στον Δήμο Λευκωσίας θα σχηματίζουν μια νοητή γραμμή πορείας γεμάτη από χαρμολύπη», ανέφερε. Ταυτόχρονα, πρόσθεσε, θα παραπέμπουν τον κάθε περαστικό και κάθε επισκέπτη, τη νέα γενιά του τόπου μας, στα δεινά, στις κακουχίες και στα μαρτύρια που βίωσε τούτη η πατρίδα και ειδικά οι άνθρωποί της, οι αιχμάλωτοι πολέμου κατά την τουρκική εισβολή του 1974.

Οι ιστορίες και οι επιζήσαντες αιχμάλωτοι της τουρκικής εισβολής του 1974 είναι μια πλευρά της οποίας τις πληγές καμιά παρέμβαση και καμιά επένδυση δεν μπορεί να μετριάσει, ανέφερε στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Λευκωσίας, Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης. Το αίσθημα του καθήκοντος και το αίσθημα της αυταπάρνησης απέναντι στην πατρίδα αποτελούν αξίες αδιαπραγμάτευτες στο πέρασμα των χρόνων και χρέη τιμής στην ιστορία μας, πρόσθεσε.

«Οφείλουμε να τροφοδοτούμε τη φλόγα και το πάθος για ελευθερία στις νεότερες γενιές», ανέφερε. Σήμερα, συνέχισε, που η σκιά της προσφυγιάς πλανιέται πάνω από την ευρύτερη γειτονιά μας, η τιμή στους αγώνες και στις θυσίες των ηρώων μας δεν αποτελεί απλώς υπενθύμιση των κατορθωμάτων τους, αλλά και ανάταση του δικού μας αγωνιστικού φρονήματος.

Χρέος είναι, είπε, να συνεχίσουμε τον αγώνα ώστε η θυσία και η αυταπάρνηση των αιχμαλώτων να δικαιωθούν, σε μια ελεύθερη και δικαιωμένη Κύπρο.

Με αναφορά στο τροπάριο του Αγίου Γεωργίου του τροπαιοφόρου, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αιχμαλώτων Πολέμου, Βάσος Χρήστου, υπογράμμισε τη σημασία των εγκαινίων ανήμερα της γιορτής του Αγίου, του μνημείου που είναι αφιερωμένο στους 2450 αιχμαλώτους κάθε ηλικίας που συνελήφθησαν από τους Τούρκους το 1974.

«Όλοι εμείς οι αιχμάλωτοι πολέμου που έχουμε βιώσει την απόλυτη βαρβαρότητα των Τούρκων παραμένουμε αδικαίωτοι και παραγνωρισμένοι πενήντα χρόνια μετά, θύματα του προδοτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής. Οι αιχμάλωτοι πολέμου βιώνουν και είναι αντιμέτωποι με σωρεία προβλημάτων, ως αποτέλεσμα της κακομεταχείρισής τους στις τούρκικες φυλακές, ως αποτέλεσμα πληγών και τραυμάτων σωματικών και ψυχικών στα οποία η πολιτεία δεν ενέσκυψε για να απαλύνει, ως όφειλε για τους λίγους οι οποίοι αντιστάθηκαν και πολέμησαν για την Κύπρο», ανέφερε.

Ο κ. Χρήστου σημείωσε και την παρουσία στην εκδήλωση του 90χρονου σήμερα, λοχαγού Ανδρέα Φωτιάδη, ενός από τους υψηλόβαθμους αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς που συνελήφθη αιχμάλωτος το 1974,  στην περιοχή τού Γ.Σ Πράξανδρος με 40 περίπου εφέδρους του 306 Τάγματος Επιστράτευσης. Εξιστόρησε ότι τότε «είχε πάρει διαταγή από τούς προδότες χουντικούς αξιωματικούς να πάει εκεί για να σταματήσει και να καταστρέψει με φλεγόμενες κουβέρτες τα υπερσύγχρονα άρματα που είχαν αποβιβάσει οι Τούρκοι την προηγούμενη ημέρα στο Πέντε Μίλι. Ο αγώνας όμως ήταν άνισος αφού είχαν εγκλωβιστεί από τούς πάνοπλους Τούρκους στρατιώτες με τα υπερσύγχρονα άρματα και δεν είχαν καμία άλλη επιλογή από το να παραδοθούν».

Αρκετοί του τάγματός του, ανέφερε, συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν εν ψυχρώ και τα οστά τους βρέθηκαν σε ομαδικούς τάφους στην περιοχή. «Είναι τιμή μας λοχαγέ που βρίσκεστε μαζί μας σήμερα. Εύχομαι η πολιτεία έστω και έπειτα από 50 χρόνια να δώσει σε σένα, αλλά και σε όλους τους ζωή και αποβιώσαντες αιχμαλώτους, ένα τιμητικό αναμνηστικό δίπλωμα ως φόρο τιμής, για ενθύμιο στα παιδιά και τα εγγόνια μας για να θυμούνται τα τραγικά βιώματα που έχουμε ζήσει το μαύρο καλοκαίρι του 1974», ανέφερε.

Ο κ. Χρήστου είπε ότι όσοι το 1974 έζησαν το «Εξπρές του μεσονυκτίου», κατά λάθος ζουν σήμερα και πως η αιχμαλωσία δεν ξεπερνιέται. Αντίθετα, με την πάροδο του χρόνου το σακάτεμα της ψυχής που μας άφησε, αποκτά νευρώνες και αισθήσεις και αντιδρά σαν μια δεύτερη καρδιά, όπως είπε.

Εξέφρασε ευχαριστίες στην Πολιτεία για την στήριξη στην ανέγερση του μνημείου, στο Υφυπουργείο Πολιτισμού και στην Επιτροπή Μνημείων για την πολύτιμη βοήθεια.

Τον «πολύ μεγάλο μεγάλο σεβασμό» της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων κι Αιχμαλώτων, εξέφρασε ο Πρόεδρός της, Βουλευτής Νίκος Κέττηρος, λέγοντας ότι «θα είμαστε δίπλα σας σε μικρά  ή μεγάλα ζητήματα για τα οποία πρέπει να αγωνιστούμε. Γιατί αυτό είναι πραγματικά καθήκον για εμάς».

Σε πολλές περιπτώσεις, είπε, οι αιχμάλωτοι του 1974 πήγαν στη Βουλή για να θέσουν τα αιτήματα άλλων που υπέφεραν το 1974, όπως στην περίπτωση που ο Σύνδεσμος ζήτησε την απόδοση του επιδόματος για τους παθόντες και αιχμαλώτους, στις γυναίκες που κακοποιήθηκαν το 1974.

«Χίλια μπράβο γιατί δείξατε σε όλους τον δρόμο να βάζουν την πατρίδα, τον συνάνθρωπο μπροστά από το εγώ», σημείωσε. Τα μνημεία γίνονται για να θυμούνται όσοι τα έζησαν, να μαθαίνουν οι νεότερες γενιές και να καταγράφουν όλη την αλήθεια, ανέφερε, και συνεχάρη τον κ. Χρήστου που μίλησε για την προδοσία. «Σε αυτό το μνημείο καταγράφεται η αλήθεια. Η αλήθεια καταγράφεται στα μνημεία και στα σχολεία κ. Πρόεδρε», είπε απευθυνόμενος στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Ο Κυριάκος Μιλτιάδους εξήγησε το σκεπτικό δημιουργίας του μνημείου, εκ μέρους και του συνδημιουργού του Χρίστου Χατζηχρίστου.

Στην τελετή παρέστησαν ο Επίσκοπος Μεσαορίας, εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου, Υπουργοί, Υφυπουργοί, αρχηγοί και εκπρόσωποι κομμάτων, Βουλευτές και άλλοι.