Καλός οιωνός για το Κυπριακό η συμφωνία για την Πύλα και ενθαρρυμένος από αυτή, δήλωσε ο Ειδικός Απεσταλμένος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ σε συνεντεύξεις του στην ε/κ εφημερίδα Πολίτης και στην τ/κ εφημερίδα Γενί Ντουζέν, το πρώτο μέρος των οποίων δημοσιεύεται σήμερα και το δεύτερο την ερχόμενη Κυριακή.

Ο κ. Στιούαρτ ανέφερε στον Πολίτη ότι η συναντίληψη που επιτεύχθηκε είναι win win κι εξέφρασε την πεποίθηση ότι από τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο μεικτό χωριό της Πύλας, με την αστική ανάπτυξη και τους δρόμους που θα κατασκευαστούν, όλοι είναι κερδισμένοι.

Ανέφερε ότι έχει ισχυρή άποψη ότι ο συνολικός τρόπος διευθέτησης του ζητήματος στην Πύλα, ο τρόπος που έγινε η διαπραγμάτευση, αλλά η προθυμία που επέδειξαν οι δύο πλευρές, μπορεί να τύχει αξιοποίησης και στο Κυπριακό, προκειμένου να επαναρχίσουν οι συνομιλίες.

Ο κ. Στιούαρτ ανέφερε ότι οι διαπραγματεύσεις έγιναν από την ελληνοκυπριακή πλευρά με τον Τάσο Τζιωνή και από την τουρκοκυπριακή πλευρά με τον Ταχσίν Ερτογρούλογλου. «Πέρα από τον δρόμο που ήταν επιθυμία των Τουρκοκυπρίων να κατασκευαστεί, θα γίνει η αστική ανάπτυξη με τα οικόπεδα και μετέπειτα την κατασκευή κατοικιών, θα γίνει επίσης φωτοβολταϊκό πάρκο, καθώς και ο δρόμος από την Πύλα μέχρι τους Τρούλλους. Είχαν επίσης διατυπωθεί ανησυχίες αναφορικά με τη στρατιωτική ισορροπία στην περιοχή. Συμφωνήσαμε ότι εντός της νεκρής ζώνης δεν θα επιτρέπεται οποιαδήποτε στρατιωτική παρουσία. Επίσης από τον δρόμο που θα κατασκευαστεί, δεν θα επιτρέπεται η διέλευση φορτηγών ή στρατιωτικών οχημάτων αλλά μόνο πολιτών από και προς την Πύλα».

Σε ερώτηση αν υπάρχουν δύο συμφωνίες για την Πύλα, ο αξιωματούχος των ΗΕ απάντησε ναι, αλλά «είναι οι ίδιες. Ο λόγος που έγιναν δύο χωριστά έγγραφα είναι για καθαρά διαδικαστικούς λόγους και για λόγους γλώσσας. Υπάρχουν επίσης και σημεία στη συναντίληψη που πρέπει να εφαρμοστούν ξεχωριστά από την κάθε πλευρά. Η μία συμφωνία έχει υπογραφεί από τον κ. Τζιωνή και η άλλη από τον κ. Ερτογρούλογλου».

Ανέφερε επίσης ότι σε κάποιο στάδιο της διαπραγμάτευσης μίλησε με την Άγκυρα, αλλά το κυρίως μέρος των διαπραγματεύσεων σε ό,τι αφορά την τουρκοκυπριακή πλευρά έγινε με τον κ. Ερτογρούλογλου. «Σε καμιά περίπτωση, ωστόσο, δεν μπορεί να εννοηθεί ότι οι διαπραγματεύσεις έγιναν μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Τουρκίας».

Σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των έργων στην Πύλα, ο Κόλιν Στιούαρτ είπε ότι δεν έχει τεθεί κάποιο χρονοδιάγραμμα, υπό την έννοια ότι πρέπει τα έργα να ολοκληρωθούν σε συγκεκριμένη ημερομηνία. «Οι εργασίες ξεκίνησαν κανονικά όπως είχαμε συμφωνήσει την περασμένη Δευτέρα και θα συνεχίζονται υπό την επίβλεψη της ειρηνευτικής δύναμης μέχρι την ολοκλήρωσή τους».

Για το σημείο ελέγχου στον νέο δρόμο και ποιος θα ασκεί τον έλεγχο, ο κ. Στιούαρτ απάντησε ότι έχει διασαφηνιστεί η τοποθεσία στον δρόμο και έγινε αποδεκτό ότι, «από στιγμή που πρόκειται για έδαφος που παραχωρήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία, σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε να στελεχώνεται από Τουρκοκύπριους. Μια ιδέα που συζητήθηκε και συμφωνούν και οι δύο πλευρές είναι η στελέχωση του σημείου ελέγχου να ανατεθεί σε μια χώρα, η οποία έχει ήδη προσωπικό στην ειρηνευτική δύναμη. Αυτή η χώρα είναι η Σλοβακία». 

Ερωτηθείς εάν το φυλάκιο ΤΚ15, που παραβιάζει το καθεστώς της Πράσινης Γραμμής, θα μετακινηθεί μετά τη συμφωνία για την Πύλα, ο κ. Στιούαρτ απάντηση ότι το τουρκικό φυλάκιο θα παραμείνει ως έχει. Η πρόσβαση όμως στο φυλάκιο δεν θα γίνεται από τον νέο δρόμο, πρόσθεσε, θα πρέπει να χρησιμοποιείται η πρόσβαση που χρησιμοποιείτο και πριν από τον Αύγουστο, δηλαδή μέσω των Βρετανικών Βάσεων. «Μέσω του δρόμου, επαναλαμβάνω, δεν θα επιτρέπεται οποιαδήποτε στρατιωτική παρουσία», κατέληξε.

Γενί Ντουζέν

Στην ερώτηση της Γενί Ντουζέν ποιοι θα χρησιμοποιούν το σημείου ελέγχου που θα γίνει, μόνο οι κάτοικοι της Πύλας, ο κ. Στιούαρτ είπε ότι για τον ΟΗΕ, δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με το ποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει το δρόμο. «Η βασική νομική απαίτηση είναι ότι εφόσον υπάρχει πέρασμα από τον βορρά προς τη ζώνη της ΕΕ, πρέπει να υπάρχουν έλεγχοι. Επί του θέματος έχει επιτευχθεί συμφωνία με τις δύο πλευρές. Η τουρκοκυπριακή πλευρά είπε ότι θέλει ο δρόμος να χρησιμοποιείται μόνο από Τουρκοκύπριους, επομένως αυτό το θέμα εξαρτάται από αυτούς. Στην πράξη, εάν υπάρχει σημείο ελέγχου στην τουρκοκυπριακή πλευρά, οι περιορισμοί εκεί θα καθορίσουν ποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει τον δρόμο».

Η πρόθεση της τ/κ πλευράς, πρόσθεσε, είναι να επιτρέψει στους Τουρκοκύπριους να χρησιμοποιήσουν τον δρόμο, αλλά αυτό δεν θα μετατραπεί σε νέο σημείο διέλευσης για όλη την κίνηση. Αυτό έγινε αποδεκτό, είπε. Ο κ. Στιούαρτ στη Γενί Ντουζέν ανέφερε ότι θα δημιουργηθεί σημείο του ΟΗΕ για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες της ΕΕ. «Υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, το ποιος θα ασκεί τον έλεγχο εξακολουθεί να συζητείται».

Στην ερώτηση της Γενί Ντουζέν ποιος θα χρησιμοποιεί τις κατοικίες που θα γίνουν, ο κ. Στιούαρτ απάντησε ότι εάν κατασκευαστούν σπίτια θα είναι δικοινοτικά και ανοικτά στα μέλη και των δύο κοινοτήτων. «Πιστεύουμε ότι η δικοινοτική δομή στην περιοχή μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους. Κάθε έργο μπορεί να έχει δικοινοτικό χαρακτήρα, αλλά εάν υπάρχει ένα έργο για το οποίο η μία κοινότητα ενδιαφέρεται περισσότερο από την άλλη, είναι επίσης δυνατό για κάθε κοινότητα να έχει το δικό της έργο». Η βασική αρχή, συμπλήρωσε είναι ότι τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να διασφαλίσουν ότι λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα και των δύο κοινοτήτων.

Ερωτηθείς για τα γεγονότα της 18ης Αυγούστου, ο κ. Στιούαρτ είπε ότι δεν καταδίκασαν την κατασκευή του δρόμου, αλλά τη βία εναντίον ειρηνευτών, σημειώνοντας ότι είχαν προειδοποιήσει να μην γίνουν μονομερείς ενέργειες στην νεκρή ζώνη.

Στην ερώτηση αν η συμφωνία στην Πύλα θα μπορούσε να είναι παράδειγμα για τη λύση του Κυπριακού, ο κ. Στιούαρτ απάντησε ότι του έκανε μεγάλη εντύπωση η εποικοδομητική στάση μετά το «πολύ ατυχές περιστατικό της 18ης Αυγούστου. Αυτό που είδα ήταν ότι και οι δύο πλευρές ήταν αποφασισμένες να καταλήξουν σε συμφωνία, και αυτό ήταν ενθαρρυντικό. Στις συζητήσεις μου, και τα δύο μέρη ήταν πολύ εποικοδομητικά. Αυτό που συμπέρανα από αυτή την εμπειρία ήταν ‘αυτό είναι πραγματικά θετικό’… Αυτό είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του πώς οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι μπορούν να καθίσουν σε ένα πολύ δύσκολο θέμα και να βρουν έναν κοινό δρόμο προς τα εμπρός. Και σκέφτηκα, ας το χρησιμοποιήσουμε ως παράδειγμα, ας πούμε στους ανθρώπους ότι μπορεί να γίνει, ώστε να μπορούμε να δώσουμε στους ανθρώπους ελπίδα. Σίγουρα μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για άλλες διαφορές ή άλλα θέματα που πρέπει να επιλυθούν».

Είναι πολύ ενθαρρυμένος, δήλωσε. «Είναι η πρώτη φορά που συναντώ ένα τόσο θετικό αποτέλεσμα από τότε που ήρθα εδώ. Ένα τόσο τεταμένο θέμα οδήγησε σε ένα πολύ θετικό αποτέλεσμα. Οπότε είμαι αρκετά αισιόδοξος».