Αίσθηση προκάλεσε η δημοσιοποίηση πληροφοριών αναφορικά με το άτυπο έγγραφο του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών για το οποίο ενημερώθηκαν οι κυβερνήσεις Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ και φέρουν την Ουάσιγκτον να έχει αποφασίσει να αποσύρει τη στήριξη της για το έργο της δημιουργίας του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου East-Med.

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, οι Αμερικανοί επικαλούνται τρεις λόγους για τους οποίους προβαίνουν σε αυτή την αναθεώρηση: πρώτον ότι δεν συνάδει με τους στόχους για την κλιματική αλλαγή η ενεργειακή μετάβαση και η στροφή προς Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η έλλειψη εμπορικής και οικονομικής βιωσιμότητας και η δημιουργία εντάσεων στην περιοχή.

Το αμερικανικό State Department όταν κλήθηκε σε εξηγήσεις αναφορικά με το περιεχόμενο το εν λόγω non-paper, απάντησε ότι οι ΗΠΑ παραμένουν δεσμευμένες στο σχήμα περιφερειακής συνεργασίας 3+1 και ότι θεωρούν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο, σημείωσε ότι η Ουάσιγκτον δίνει έμφαση στις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας που θα προετοιμάσουν την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου για την μετάβαση στη νέα ενεργειακή εποχή.

«Σε μια εποχή που η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης είναι -περισσότερο από ποτέ- ζήτημα εθνικής ασφάλειας, δεσμευόμαστε να εμβαθύνουμε τις περιφερειακές μας σχέσεις και να προωθήσουμε της τεχνολογίες καθαρής ενέργειας. Οι HΠΑ συνεχίζουν να στηρίζουν ενεργά περιφερειακές προσπάθειες ενίσχυσης της συνεργασίας και της σταθερότητας, όπως το σχήμα 3+1 στο οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ συμμετέχουν. Παραμένουμε προσηλωμένοι στη φυσική διασύνδεση ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Μεταθέτουμε το ενδιαφέρον μας σε διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας που μπορούν να υποστηρίξουν και (την παροχή) φυσικού αερίου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Υποστηρίζουμε έργα όπως η σχεδιαζόμενη διασύνδεση EuroAfrica από την Αίγυπτο στην Κρήτη και η προτεινόμενη διασύνδεση EuroAsia που θα συνδέει τα ισραηλινά, κυπριακά και ευρωπαϊκά ηλεκτρικά δίκτυα. Τέτοια έργα όχι μόνο θα συνδέουν ζωτικής σημασίας αγορές ενέργειας, αλλά θα βοηθούν και στην προετοιμασία της περιοχής για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια», ανέφεραν.

Το σχόλιο του Προέδρου Αναστασιάδη

Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε πως ο αγωγός East-Med εξακολουθεί να αποτελεί μια επιλογή που βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της μελέτης. Έκανε ωστόσο λόγο για ένα πολύπλοκο πρόγραμμα το οποίο εξαρτάται κυρίως από την οικονομική του βιωσιμότητα γεγονός που μένει να τεκμηριωθεί μετά τη μελέτη των τελικών πορισμάτων.

«Σε κάθε περίπτωση όμως η μελέτη και άλλων επιλογών δεν θεωρώ ότι πλήττει τα συμφέροντα οποιουδήποτε από εμάς. Την κρίσιμη ώρα είμαι βέβαιος, οι αποφάσεις θα ληφθούν λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους. Άλλωστε να σας θυμίσω ότι και η Κύπρος, έχει υπογράψει από το 2018 διμερή συμφωνία με την Αίγυπτο για μεταφορά φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη» σε εργοστάσιο υγροποίησης στην πόλη Εντκού της Αιγύπτου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Οι αναλύσεις

Κάποιοι βλέπουν απλά ότι έφτασε η στιγμή που η αλήθεια των αριθμών καταδεικνύει ένα εξαιρετικά φιλόδοξο έργο που ουδέποτε είχε σοβαρές πιθανότητες να κριθεί βιώσιμο.  Οι αποφάσεις για την ενεργειακή μετάβαση έρχονται να βάλουν περαιτέρω πίεση στα ζητήματα βιωσιμότητας του καθώς η Ευρώπη άρχισε να τρέχει στους ρυθμούς της νέας πράσινης συμφωνίας.

Άλλοι βλέπουν γεωπολιτικά παιχνίδια από τους Αμερικανούς με πρόσχημα την κλιματική αλλαγή ούτως ώστε να ικανοποιηθούν κάποιες εκ των ανησυχιών της Άγκυρας η οποία τους επόμενους μήνες αναμένεται να μπει σε τροχιά εξομάλυνσης των σχέσεων της με τη Δύση.