Σάλος έχει προκληθεί τα τελευταία 24ωρα μετά τις αποκαλύψεις της χρυσής Ολυμπιονίκη Σοφίας Μπεκατώρου για τη σεξουαλική κακοποίησή της πριν από 23 χρόνια. Πολυεπίπεδη είναι η συζήτηση που διεξάγεται, τόσο για το φαινόμενο στο χώρο του αθλητισμού όσο και για τη σιωπή των θυμάτων. Πολλοί είναι αυτοί που έσπευσαν να ρωτήσουν “γιατί τώρα”. Σε αυτό το ερώτημα απαντά η Συμβουλευτική Ψυχολόγος Μαρία Γκλιάου. 

“Για να μπορέσουμε να απαντήσουμε το συγκεκριμένο ερώτημα πρέπει να δούμε γενικότερα πως ένα θύμα κινείται μέσα στον κύκλο της βίας γιατί πολλές φορές λέμε ότι είναι απλό να προβείς σε μια καταγγελία αλλά στην πραγματικότητα προκύπτουν διάφορα ανάμεικτα συναισθήματα” εξήγησε η κ. Γκλιάου.

Το προφίλ του θήτη

Συνήθως αρχίζει μια ομαλή σχέση, πολλές φορές και θετική. Ο θήτης περιποιείται το θύμα, το φροντίζει, το κάνει να νιώθει ξεχωριστό. Στην πορεία, πολλές φορές, βλέπουμε ότι θέλει να είναι απαραίτητος στη ζωή του θύματος και μπορεί να το αποκόπτει από διάφορα άλλα δίκτυα είτε κοινωνικά είτε οικογενειακά, ώστε να δημιουργήσει τον απόλυτο δεσμό μεταξύ θήτη και θύματος. Είναι ένα άτομο που έχει εξουσία πάνω στο θύμα και το νιώθει έναν πολύ ξεχωριστό άνθρωπο στη ζωή του. 

Ο κύκλος της βίας εν συντομία

Τότε αρχίζει να προσεγγίζει πολύ σταδιακά το θύμα, με ένα άγγιγμα ή γίνεται μια προσέγγιση μεταξύ σοβαρού και αστείου, υπαινιγμοί, αστειάκια με σεξουαλικό περιεχόμενο. Ενέργειες που το θύμα ίσως νιώθει ότι είναι υπερβολικό αν αντιδράσει γιατί ίσως το έχεις παρερμηνεύσει.

Επειδή συνήθως είναι άτομα που έχουν περισσότερη εξουσία στο θύμα, όταν συμβεί η σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση, ο θήτης πείθει το θύμα ότι είναι κάτι το οποίο το ίδιο το θύμα είχε προκαλέσει ή ήθελε να συμβεί ή απειλώντας το ότι κανένας δεν πρόκειται να το πιστέψει και ότι βρίσκεται σε μειονεκτική θέση και δεν θα μπορέσει να στοιχειοθετήσει υπόθεση. Ένα άτομο το οποίο θα μπορούσε άμεσα να αναγνωρίσει ότι δεν έχει καμία ευθύνη στο τι συμβαίνει, θα ήταν πιο εύκολο να αποκοπεί.

Στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να υπήρξε και απειλή όσον αφορά την καριέρα και να ήρθε στην επιφάνεια το θέμα της εξουσίας. Ένα άτομο νεαρής ηλικίας μπροστά σε έναν προπονητή με κύρος που είχε εδραιώσει τη θέση του στο χώρο.

Γιατί τώρα;

Φάση ζωής: Είναι διαφορετική η φάση ζωής που βρίσκεται το θύμα. Για να μπορέσει κάποιος να προβεί σε μια καταγγελία ή να το γνωστοποιήσει πρέπει πρώτα μέσα του να έχει επιλύσει το τι έχει συμβεί. Να δουλέψει τις ενοχές, την άρνηση, το τραύμα. Πολλές φορές η τραυματική εμπειρία δυσκολεύει τα άτομα να φέρουν στην επιφάνεια την ιστορία. Χρειάζεται μακροχρόνια δουλειά αυτή η κατάσταση.

Περιβάλλον: Παίζει ρόλο και το υποστηρικτικό πλαίσιο, να νιώθεις ότι έχεις γύρω σου άτομα που θα μπορέσουν να στηρίξουν ή να αποδεχτούν την πληροφόρηση που θα βγάλεις προς τα έξω.

Ηλικία και θέση: Άλλος ένας παράγοντας είναι η ηλικία. Σήμερα έχει εδραιωθεί, σε έναν χώρο που της δίνει περισσότερη δύναμη να ακουστεί η φωνή της. Τώρα μπορεί να ένιωσε ότι υπάρχει πιο εύφορο έδαφος. Βλέπεις ότι τώρα δεν υπάρχει κάποιος που να αμφισβητεί τι συνέβη. Η αμφισβήτηση σε εκείνη τη φάση είναι πολύ μεγάλη.

Κίνητρο: Μπορεί επίσης, λόγω της φωνής που έχει, να της δόθηκε ένα κίνητρο να γίνει παράδειγμα και να δημιουργήσει ένα «κίνημα» και να δώσει φωνή σε άλλα θύματα.

Δικαστική διαδικασία: Άλλος ένας λόγος είναι οι διαδικασίες δεν προστατεύουν το θύμα. Είναι πολύ οδυνηρή η δικαστική διαδικασία, μπορεί να βιώσει εξευτελισμό και η νομοθεσία δεν προστατεύει πάντα το θύμα.

Ίσως να μην είναι τώρα: Μπορεί η ίδια να επέλεξε να το μοιραστεί αλλά όχι δημόσια.

Πως μεταφράζεται η ειρωνική συμπεριφορά που υιοθέτησε μετά την κακοποίηση ο δράστης;

Είναι η εξουσία. Μειώνουν την αξία του θύματος. Μειώνοντας την αυτοπεποίθηση του θύματος, εξασφαλίζουν και τη σιωπή του, γιατί μειώνουν τη δύναμη να βγει μπροστά και να το δηλώσει ή κάνουν το θύμα υποσυνείδητα να πιστεύει ότι του αξίζει αυτό που του έχει συμβεί. Αυτή είναι η πιο μεγάλη πάλη που έχει να βιώσει το θύμα.

Τέλος, η κ. Γκλιάου σημείωσε ότι η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική τονίζοντας ότι δεν μπορούμε να μιλήσουμε με απόλυτους όρους και να ξέρουμε ακριβώς συναισθηματικά τι έχει συμβεί.