Κάποιοι ποδοσφαιριστές έχουν μείνει στην ιστορία για πολλούς και διάφορους λόγους. Ο Πελέ για το γεγονός ότι πήρε τρία Μουντιάλ με τη Βραζιλία. Ο Ντιέγκο Μαραντόνα για το ότι έβγαλε από την ανυποληψία μια ομάδα όπως η Νάπολι, για το ότι πήρε στις πλάτες του την Αργεντινή στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 86’ και για το ότι τα έβαζε με… θεούς και δαίμονες.

Ο Γιόχαν Κρόιφ, που έφυγε σαν σήμερα (24/3) πριν από πέντε χρόνια, έμεινε στην ιστορία για την επιρροή του στην εξέλιξη του αθλήματος. Παρότι δεν κατέκτησε τίτλο με την εθνική του ομάδα, συγκαταλέγεται στους κορυφαίους, όχι μόνο για τα επιτεύγματά του μέσα στο γήπεδο, αλλά και για την ευφυία του και τις επαναστατικές του ιδέες.

Ο Μίχελς και το total football

Η Ολλανδία μπορεί να μην έφτασε μέχρι την κατάκτηση του τροπαίου στο Μουντιάλ του 1974, ωστόσο αποθεώθηκε για τον τρόπο παιχνιδιού της. Ο Ρίνους Μίχελς εμπνεύστηκε το «total football» από έναν προπονητή που είχε στον Άγιαξ τη σεζόν 1946/47, τον Τζακ Ρέινολντς και το εφάρμοσε το 1965, όταν ανέλαβε τον πάγκο του «Αίαντα». Μπορεί τα πρώτα αποτελέσματα να μην ήταν και τα καλύτερα, ωστόσο αυτά φάνηκαν από το 1971 και μετά, όταν κατακτήθηκαν τρία συνεχόμενα Τσάμπιονς Λιγκ. Μέλος αυτής της ομάδας ήταν και ο Κρόιφ, που ήταν ο κύριος εκφραστής αυτού του συστήματος.

Από πού προήλθε, όμως, το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο; Ένας θρύλος αναφέρει ότι βασίστηκε στην αρχιτεκτονική. Ο Ολλανδός, Κορνέλις Λέλι ήταν αυτός που σχεδίασε τα φράγματα στη χώρα τον 19ο αιώνα και ο Ρέινολντς (κι εν συνεχεία ο Μίχελς και ο Κρόιφ) βασίστηκαν πάνω στην ιδέα του σπουδαίου αρχιτέκτονα: ότι ο χώρος του γηπέδου είναι ευμετάβλητος, δηλαδή μπορεί να μεγαλώσει ή να μικρύνει αναλόγως του πώς θέλει να τον χρησιμοποιεί κάποιος. Όσο οι παίκτες είχαν τη μπάλα στην κατοχή, απλώνονταν στο γήπεδο, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να «μεγαλώσουν» τις πραγματικές του διαστάσεις. Από την άλλη, όταν δεν είχαν την κατοχή, πίεζαν ψηλά, προσπαθώντας να «μικρύνουν» το γήπεδο.

Η αλλαγή στη Μπαρσελόνα

Όπου κι αν πήγαινε, ήθελε να αφήνει το στίγμα του. Ο Κρόιφ ακολούθησε τα βήματα του Ρίνους Μίχελς και εφάρμοσε τις ιδέες του τόσο στον Άγιαξ, όσο (κυρίως) και στη Μπαρσελόνα. Στον «Αίαντα», άλλαξε το 4-3-3 σε 3-4-3,  ένα σύστημα το οποίο όχι μόνο πέτυχε το διάστημα που ήταν εκείνος προπονητής, αλλά το χρησιμοποίησαν και άλλοι τεχνικοί, κατακτώντας τίτλους. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν και ο Άγιαξ του 1995, όταν κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ με τον Λουίς Φαν Χάαλ στον πάγκο του.

Στους Καταλανούς τα άλλαξε όλα. Στην περίφημη «Masia» που ιδρύθηκε το 1979, ο Ολλανδός ήθελε να εφαρμόσει το σύστημα του «Αίαντα», με τον τότε πρόεδρο των «μπλαουγκράνα», Ζοσέπ Νούνιεθ να το αποδέχεται. Αυτό έπιασε σε βάθος χρόνου, με τον Πεπ Γκουαρδιόλα να είναι ένας από τους πρώτους «απόφοιτους» της περίφημης ακαδημίας της Μπάρσα που καθιερώθηκαν στην πρώτη ομάδα.

Κατά πολλούς, ο Κρόιφ ήταν αυτός που δημιούργησε το DNA αυτής της ομάδας. Τσάβι, Ινιέστα, Μέσι, Πουγιόλ, Πικέ είναι μερικά από τα καλύτερα «προϊόντα» που έβγαλε ποτέ η περίφημη ακαδημία. Κι όλα αυτά, χάρη στη συμβολή του Ολλανδού. Εκεί «πάτησε» και ο Γκουαρδιόλα και είδαμε το διάστημα 2009-2011 μια από τις καλύτερες ομάδες όλων των εποχών.

Η εκδίκηση

Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία σχετικά με τον Κρόιφ και την τελευταία του χρονιά ως ποδοσφαιριστής. Ήταν τη σεζόν 1982/83, με τον σπουδαίο Ολλανδό να πηγαίνει στη μισητή για τον Άγιαξ, Φέγενορντ. Αυτό έγινε, διότι ο «Αίαντας» δεν του ανανέωνε το συμβόλαιο κι έτσι αποφάσισε να εκδικηθεί τους ανθρώπους του συλλόγου. Και το έκανε με στιλ, καθώς πήρε πρωτάθλημα και Κύπελλο με την ομάδα του Ρότερνταμ και στη συνέχεια κρέμασε τα παπούτσια του. Δύο χρόνια μετά, πάντως, οι σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών αποκαταστάθηκαν.